کارکرد بازارهای مالی

«آموزش» دروازه ورود به بازار مشتقه بورس کالای ایران

دوره آموزشی آشنایی با قراردادهای مشتقه بورس کالای ایران دهم و هفدهم دی ماه جاری به همت مرکز مالی ایران برگزار می شود که مدرس این دوره آموزشی در گفت و گو با کالاخبر به اهمیت موضوع آموزش و آشنایی فعالان بازار با قواعد بازارهای مالی پرداخته است.

رحمان آراسته، کارشناس بازار سرمایه و مدرس دوره آموزشی آشنایی با قراردادهای مشتقه بورس کالا در خصوص اهمیت برگزاری دوره های آموزشی با مفاهیم و کارکردهای بازار سرمایه به کالاخبر گفت: با توجه به اهمیت روز افزون بازار سرمایه در اقتصاد ما، نیاز به آشنایی عامه مردم و علاقه مندان با مفاهیم کلی و ابزارهای مالی بازار سرمایه کارکرد بازارهای مالی احساس می شود که از این رو مرکز مالی ایران اقدام به برگزاری دوره های آموزشی در این زمینه کرده است.

آراسته به برگزاری دوره آشنایی با قراردادهای مشتقه بورس کالا اشاره کرد و افزود: با توجه به جذابیت و البته ریسک بالای قراردادهای آتی و آپشن، آموزش هر چه بیشتر فعالان بازارها با اصول و مفاهیم اصلی بازار قراردادهای مشتقه باید در دستورکار قرار گیرد تا افراد با دانش کافی وارد این معاملات شوند.

وی در خصوص کارکرد این قراردادها اظهار داشت: قراردادهای آتی در بورس کالای ایران با ویژگی دو طرفه بودن، نگرانی افت قیمت‌ها را برای سرمایه گذاران حذف کرده است؛ چرا که با خاصیت دو طرفه بودن بازار آتی، فعالان می‌توانند حتی از کاهش قیمت‌ها نیز منتفع شوند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به ماهیت تعهدی بازار و تحویل در آینده، این امکان برای سرمایه گذاران یا تولیدکنندگان فراهم است تا ریسک نوسانات قیمت را با قراردادهای آتی پوشش دهند. البته جذابیت های این بازار محدود به پوشش ریسک و دوطرفه بودن آن نیست بلکه وجود اهرم مالی در بازار آتی این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می‌سازد تا با سرمایه ای اندک بتوانند سود بالایی کارکرد بازارهای مالی کسب نمایند.

به گفته آراسته، البته ناگفته نماند که وجود اهرم مالی در بازار آتی همانند شمشیر دولبه است. به بیان دیگر در این بازار با سرمایه ای مشخص، ممکن است سود یا زیان بر معامله گران تحمیل گردد که کارکرد بازارهای مالی این موضوع موجب پر ریسک بودن معاملات بازار آتی شده است و نیاز بیشتری به آموزش به علاقه مندان به این بازار احساس می شود.

این مدرس دوره آشنایی با قراردادهای آتی و اختیار معامله در بورس کالا ادامه داد: در سال جاری با متنوع شدن دارایی ها در قراردادهای آتی (ورود زیره سبز و پسته) استقبال از این بازار بیش از پیش شده است. به شکلی که در حال حاضر زعفران نگین، زعفران پوشال، پسته و زیره سبز در قراردادهای آتی و زعفران و سکه طلا در قراردادهای اختیار معامله در بورس کالای ایران، مورد معامله قرار می گیرند.

اهداف کلاس آشنایی با اصول قراردادهای مشتقه

براساس این گزارش، در دوره آشنایی با قراردادهای آتی و اختیار معامله که طی دو جلسه برگزار می شود، هدف آن است که دانش‌پذیران به صورت گام‌به‌گام با اصول و مفاهیم بازار مشتقه آشنا شده و پس از آشنایی با بازار بتوانند اقدام به خرید و فروش در بازار مشتقه نمایند. لذا کارکرد بازارهای مالی سرفصل های زیر در این دوره به دانش‌پذیران آموزش داده می شود.

معرفی کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی

مبانی بازارها و نهادهای مالی (در زبان انگلیسی: Foundations of Financial Markets and Institutions) یک کتاب جامع و عمیق (خیلی عمیق‌تر از چیزی که تصور می‌کنید!) در زمینه بازارها و نهادهای مالی است. کمتر کتابی را می‌توان یافت که اصول بازارهای مالی را مانند این کتاب طبقه‌بندی و ارائه کرده باشد. اگر علاقه دارید بازارهای مالی را اصولی و حرفه‌ای بشناسید، این کتاب بهترین انتخاب شماست.

می‌توانید به جای خواندن این متن، اپیزود شانزدهم و بیست و سوم اینوست پلاس که مرتبط با همین کتاب هستند را گوش کنید. از طریق دو لینک زیر به این اپیزودها دسترسی خواهید داشت.

نویسندگان کتاب

این کتاب توسط سه تن از دانشمندان بزرگ مالی و اقتصاد نوشته شده است. نویسنده اصلی این کتاب، فرانک فبوزی است؛ فبوزی یک اقتصاددان و استاد دانشگاه آمریکایی در زمینه مالی (فایننس) در دانشگاه Yale و MIT است. او به واسطه سال‌ها فعالیت در نهادهای مالی بزرگ آمریکا نظیر «بلک راک»، بازارها و نهادهای مالی را به خوبی می‌شناسد.

نویسنده دوم این کتاب، فرانکو مودیلیانی، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان اقتصاد و مالی است و در سال کارکرد بازارهای مالی 1985 برنده جایزه نوبل اقتصاد شده است. او که استاد دانشگاه MIT بوده است، هم اکنون از دنیا رفته است، امّا تاثیرات او بر علم اقتصاد جاودانه است.

نویسنده سوم این کتاب، فرانک جونز، سال‌ها در نهادهای مالی آمریکایی بعنوان مدیر ارشد و عضو هیات مدیره فعال بوده و هم اکنون استاد دانشگاه در زمینه مالی است.

ترجمه‌های کتاب

دکتر حسین عبده تبریزی، کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را به زبان فارسی ترجمه کرده است و آن را بصورت رایگان برای دانلود منتشر کرده است. دکتر عبده تبریزی این کتاب را در سه جلد ترجمه کرده که جلد اول و دوم آن منتشر شده و جلد سوم هنوز ترجمه نشده است. البته ترجمه این کتاب چندان خوب نیست و اگر می‌توانید، بهتر است این کتاب را به زبان اصلی بخوانید. کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را می‌توانید از لینک‌های زیر دانلود کنید.

محتوای کتاب

همانگونه که گفته شد، این کتاب محتوایی بسیار غنی دارد و در 31 فصل تدوین شده است. در ادامه با محتوای فصل‌های این کتاب آشنا می‌شویم.

فصل اول، مقدمه

خواننده در این فصل با مفهوم کلی دارایی‌های مالی و بازارهای مالی و کارکردهای اقتصادی آن آشنا می‌شود. مفاهیمی چون ابزار حق مالی و ابزار بدهی، بازارهای اولیه و ثانویه، روندهای اساسی بازارهای مالی در سال‌های گذشته و مقدماتی از ابزارهای مشتقه در این فصل پوشش داده شده‌اند.

فصل دوم، نهادهای مالی، واسطه‌های مالی و شرکت‌های مدیریت دارایی

در این فصل با مفاهیمی نظیر سرمایه‌گذاری مستقیم و غیر مستقیم، صندوق‌های پوششی (هج فاند)، مدیریت دارایی و بدهی در نهادهای مالی و نحوه فعالیت واسطه‌های مالی و اهمیت فعالیت آن‌ها آشنا خواهید شد.

فصل سوم، نهادهای سپرده‌پذیر

مفاهیمی نظیر بانک، موسسات اعتباری، قانون‌گذاری بر نهادهای سپرده‌پذیر، کارکرد بازارهای مالی روش‌های تامین مالی این نهادها و کفایت سرمایه نهاد سپرده‌پذیر در این فصل پوشش داده شده‌اند.

فصل چهارم، فدرال رزرو و خلق پول

در این فصل با مفاهیمی نظیر بانک مرکزی و نقش آن در اقتصاد، ساختار بانک مرکزی آمریکا و ابزارهای سیاست‌گذاری پولی، خلق پول و سیاست‌های پولی، ذخیره قانونیو همچنین عملیات بازار باز و بازار قراردادهای بازخرید (Repo) آشنا خواهید شد.

فصل پنجم، سیاست پولی

مفاهیم این فصل عبارتند از: اهداف سیاست پولی، نحوه اجرای سیاست پولی و روش اثرگذاری سیاست پولی بر متغیرهای اقتصادی

فصل ششم، شرکت‌های بیمه

در این فصل با مفاهیمی نظیر انواع بیمه، روش‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه و ساختار شرکت‌های بیمه آشنا خواهید شد.

فصل هفتم، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله

در این فصل با مفاهیمی نظیر ساختار و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محاسبه قیمت واحد صندوق‌ها، فواید اقتصادی صندوق‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) آشنا خواهید شد.

فصل هشتم، صندوق‌های بازنشستگی

این فصل به شرح نحوه عملکرد، ساختار و انواع صندوق‌های بازنشستگی می‌پردازد.

فصل نهم، خواص و قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی

این فصل مبانی قیمت‌گذاری و ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی (نظیر اوراق قرضه، سهام و …) را مورد بررسی قرار می‌دهد. مفاهیم آن عبارتند از: خواص دارایی‌هایی مالی، نرخ تنزیل و بازده مورد انتظار، ریسک دارایی‌های مالی و رابطه آن با قیمت و قیمت‌گذاری داریی‌های مالی پیچیده.

فصل دهم، سطح و ساختار نرخ‌های بهره

در این فصل، یکی از اساسی‌ترین مفاهیم بازارهای مالی، یعنی نرخ بهره، شرح داده می‌شود. این مفهوم در جای جای علم و صنعت مالی خود را نشان می‌دهد و درک صحیح آن برای همه فعالان بازارهای مالی اهمیت ویژه‌ای دارد. مفاهیم این فصل عبارتند از: سطح تعادلی نرخ‌های بهره، نحوه تغییر نرخ بهره، نظریه‌های نرخ بهره و اوراق قرضه.

فصل یازدهم، ساختار زمانی نرخ‌های بهره

به جرات می‌توان گفت مهم‌ترین ویژگی نرخ بهره ساختار زمانی آن است. ساختار زمانی نرخ بهره یکی از مهم‌ترین نشانگر (اندیکاتور)های انتظارات در اقتصاد است و با درک آن می‌توان به سادگی «حال اقتصاد» را فهمید. مفاهیم این فصل عبارتند از: منحنی بازده (yield curve) و مفهوم ساختار زمانی، انواع شکل‌های منحنی بازده، رابطه نرخ‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت و اینکه چگونه منحنی بازده نشانگر حال اقتصاد است.

فصل دوازدهم، ریسک و بازده و مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی

مفاهیم این فصل عبارتند از: بازده تاریخی و بازده مورد انتظار یک سبد از دارایی‌های مالی، ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک، اثر متنوع‌سازی سبد بر ریسک غیر سیستماتیک، مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های مالی (CAPM) و مفهوم بتا.

فصل سیزدهم، بازارهای اولیه و پذیره‌نویسی اوراق بهادار

مفاهیم این فصل عبارتند از: نقش تامین سرمایه‌ها در بازار اولیه و روش‌های پذیره‌نویسی اوراق بهادار

فصل چهاردهم، بازارهای ثانویه

در این فصل، مفاهیمی نظیر اهمیت بازار ثانویه، کارایی بازار و اهمیت وجود کارگزارها و دلالان سهام مورد بررسی قرار می‌گیرند.

فصل پانزدهم، بازار اوراق قرضه خزانه و اوراق شرکت‌های دولتی

مفاهیم این فصل عبارتند از: اهمیت بازار اوراق قرضه خزانه، انواع اوراق قرضه خزانه، بازار اولیه و ثانویه اوراق قرضه خزانه و بازار اوراق قرضه خزانه در خارج از آمریکا

فصل شانزدهم، بازار اوراق قرضه شهرداری‌های آمریکا

مفاهیم این فصل عبارتند از: خریداران اوراق قرضه شهرداری‌ها، انواع اوراق قرضه شهرداری‌ها، ریسک اوراق قرضه شهرداری‌ها، بازارهای اولیه و ثانویه اوراق قرضه شهرداری‌ها، رابطه بازده اوراق قرضه شهرداری‌ها با دیگر اوراق قرضه و وضعیت مالیاتی این اوراق.

فصل هفدهم، بازار سهام عمومی، مبانی و مشخصات

مفاهیم این فصل عبارتند از: ساز و کار معاملات و انواع سفارشات، فروش استقراضی، وجه تضمین، هزینه‌های مبادلات سهام و کارایی قیمت در بازار سهام

فصل هجدهم، بازار سهام عمومی، ساختار و سازمان

مفاهیم این فصل عبارتند از: انواع بازار سهام (سفارش محور، قیمت محور و ترکیبی)، خریداران و فروشندگان در این بازار، واسطه‌های این بازار و آشنایی با بورس اوراق بهادار نیویورک و نزدک و دیگر بازارهای سهام آمریکا.

فصل نوزدهم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (1)

مفاهیم این فصل عبارتند از: روش‌های تامین مالی شرکت‌ها، انواع ریسک‌های اعتباری (ریسک نکول، ریسک افت رتبه اعتباری و ریسک اسپرد اعتباری) و اهمیت رتبه‌بندی اعتباری

فصل بیستم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (2)

این فصل به شرح مفاهیمی نظیر ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق شرکتی، عوامل موثر بر رتبه‌بندی اوراق، بازار ثانویه اوراق، بازده اوراق پربازده (اوراق آشغال!)، تفاوت میان انواع سهام (سهام ممتاز، بدهی شرکتی و سهام عمومی)، انواع سهام ممتاز (سهام با نرخ ثابت و سهام با نرخ متغیر)، نگاهی به قوانین ورشکستگی در ایالات متحده و روش‌های بازساختاردهی شرکتی

فصل بیست و یکم، بازار تعهدات بانکی

مفاهیم این فصل عبارتند از: دسته بندی بانک‌ها، گواهی‌های سپرده قابل مذاکره، بازار بین بانکی، وجوهات فدرال، نرخ موثر بازار وجوهات فدرال و ضمانت‌نامه‌های بانکی

فصل بیست و دوم، بازار وام‌های رهنی مسکونی

مفهوم وام رهنی مسکونی، ریسک اعتباری وام و دریافت کننده وام، نقدشوندگی وام، جریان نقدی وام و …

فصل بیست و سوم، بازار اوراق بهادار بر پایه وام‌های رهنی مسکونی

مفاهیم این فصل عبارتند از: رشد بازار وام مسکونی در سال‌های اخیر، پروسه اوراق بهادار سازی وام‌های رهنی، نقش نهادهای دولتی در این بازار و ریسک بازپرداخت پیش از موعد در وام‌های مسکونی

فصل بیست و چهارم، بازار وام رهنی تجاری و اوراق بهادار بر پایه وام‌های رهنی تجاری

تفاوت وام رهنی تجاری و مسکونی، انواع مستغلاتی که وام رهنی تجاری دریافت می‌کنند، روش‌های سنجش عملکرد (بازده) وام‌های رهنی تجاری و ریسک بالون

فصل بیست و پنجم، اوراق بهادار بر پایه دارایی

روش ساخت اوراق بهادار بر پایه دارایی‌های مختلف، انواع اوراق بهادار بر پایه دارایی، روش‌های بهبود کیفیت اعتباری اوراق بهادار ساخته شده، ساختار جریان نقد اوراق بهادار ساخته شده و ریسک این اوراق بهادار

فصل بیست و ششم، بازار آتی

آشنایی با قراردادهای آتی، کارکرد اقتصادی بازار آتی، تفاوت قرارداد آتی و سلف (Forward)، نقش اتاق تسویه در بازار آتی، مفهوم وجه تضمین و نقش بازار آتی در اقتصاد.

فصل بیست کارکرد بازارهای مالی و هفتم، بازار اختیار معامله

مفهوم قراردادهای اختیار معامله، انوع قراردادهای اختیار معامله، اختیار معامله آمریکایی و اروپایی، تفاوت میان آتی و اختیار، مشخصات ریسک و بازده قراردهای اختیار، نقش قرارداد اختیار در پوشش ریسک، اثر اختیار معامله بر ریسک و بازده پورتفو و انواع اختیار موجود (اختیار نرخ بهره، اختیار شاخص سهام و …)

فصل بیست و هشتم، قیمت‌گذاری قراردادهای اختیار و آتی

ایده اصلی قیمت‌گذاری مشتقات، آربیتراژ میان بازار نقد و آتی و نحوه تعیین قیمت بر اساس این آربیتراژ، اثر زمان تسویه بر قیمت قرارداد، دلیل تفاوت قیمت نظری و قیمت واقعی، مفهوم ارزش ذاتی و پریمیوم زمانی، عوامل موثر بر قیمت قرارداد اختیار (قیمت دارایی پایه، تلاطم مورد انتظار، زمان تا سررسید قرارداد، قیمت اعمال، نرخ بهره کوتاه‌مدت و جریانات نقد دارایی پایه) و قیمت‌گذاری قرارداد به روش دوجمله‌ای (binomial)

فصل بیست و نهم، بازار مشتقات نرخ بهره (نرخ سواپ، کپ، فلور و سلف)

مفاهیم اصلی این مشتقات، علت رشد بازار سواپ، قرارداد ترکیبی اختیار و سواپ (سواپشن) و کپ و فلور نرخ بهره

فصل سی‌ام، بازار ابزارهای انتقال ریسک اعتباری

مشتقات اعتباری و انواع آن، رخدادهای اعتباری، سواپ‌های نکول اعتباری (Credit Default Swap)، تعهدات بدهی وثیقه شده و کارکرد اقتصادی آربیتراژ

فصل سی و یکم، بازار فارکس و ابزارهای کنترل ریسک

نرخ تبدیل ارز، روش‌های تبدیل ارز، ریسک نرخ ارز، آربیتراژ مثلثی، ساختار بازار فارکس و ابزارهای پوشش ریسک فارکس

دوره مبانی بازارها و نهادهای مالی

اینوست پلاس دوره «مبانی بازارها و نهادهای مالی» را بر اساس این کتاب برگزار کرده است. این دوره بصورت صوتی تدریس شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده شده است. برای اطلاع از نحوه ثبت نام و حضور در این دوره روی این لینک کلیک کنید.

کارکرد حقوقی امیدنامه در بورس و بازار اوراق بهادار

ارتباط امیدنامه با نهادهای متعدد بازار سرمایه؛ از جمله مقام ناظر، بورس‌ها، برخی نهادهای مالی، ناشران اوراق بهادار و سرمایه‌گذاران، مستند مزبور را محمل حقوق و منشأ تکالیف متعددی می‌کند. در نوشتار حاضر کارکردهای امیدنامه برای فعالان مربوط کارکرد بازارهای مالی در بورس و بازار اوراق بهادار را بررسی، و اوصاف، ماهیت حقوقی و ارزش اثباتی آن را مورد اشاره قرار می‌دهیم. آنچه در این خصوص حائز اهمیت می‌نماید آن است که چون امیدنامه وصف مشترکی از سند و مقرره را یدک می‌کشد، و در عین حال بخشی از فرایند ثبت و نظارت توسط نهاد ناظر (مترتب بر آن قسم نهادهای مالی که دارای امیدنامه تیپ و استاندارد هستند) واقع می‌شود، به‌مثابۀ یکی از مقررات بازار سرمایه تلقی می‌گردد. لذا، متناسب با ماهیت خاص خود منشأ آثار متعدد خصوصی و عمومی خواهد بود که این حقوق و تکالیف، روابط ویژه‌ای را میان فعالان و تابعان شکل می‌دهد. از این رو، به این سبب که امیدنامه امکان گمراه شدن و متضرر گشتن سرمایه‌گذاران را کاهش داده و ریسک سرمایه‌گذار و مسؤولیت ارائه دهنده خدمات سرمایه‌گذاری یا ناشر و مدیران آن‌ها را پوشش می‌دهد، در عین اینکه می‌توان آن را تالی تلو اساسنامه شرکت یا صندوق دانست، چون نوع تعهد در آن به‌مثابۀ التزام و مسؤولیت است و ضرورتاً به معنی دین – در مفهوم خاص فقهی- نیست، باید آن را فراتر از اقرار یا یک رابطه قراردادی صرف در نظر گرفت که اولاً؛ اثرش وفق مندرجات سند و مقررات حاکم بر آن تفسیر می‌شود. ثانیاً؛ در جای خود مسؤولیت حقوقی و انتظامی در پی دارد که با فرض تفاوت در شرایط تنظیم انواع امیدنامه‌ها از حیث تابعان (متقاضی پذیرش / نهاد مالی) و از جهت تیپ یا استاندارد بودن یا نبودن مفاد آن، نوع و میزان این مسؤولیت -حسب مورد- بستگی به موضوع و فرایند تنظیم امیدنامه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

• امیدنامه
• اساسنامه
• افشای اطلاعات
• بورس و بازار اوراق بهادار
• شرکت‌های پذیرفته شده در بورس
• صندوق‌های سرمایه‌گذارای
• ناشر اوراق بهادار

موضوعات

• حقوق مالی (بانک، بیمه، بورس و . )

عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of Prospectus in Securities and Exchange Market

نویسنده [English]

• Mohammad Sadeghi

Ph.D. in Private Law, Faculty of Law, Mofid University- The Department of Codification, Expurgation and Compliance of the Capital Market Laws and Regulations

Prospectus is an important document at the securities and exchange market activities that have several functions. It should be considered as a complementary document of corporate statute and as well as one of the stock and exchange market regulation that was approved by both stock exchanges organization and financial market supervisory. Financial market supervisory, Bourse, some financial institutions, issuers, and investors make the prospectus the source of numerous rights and duties that give it a special nature that is came because of relation between prospectus and those other organizations of stock exchange market. At this article the legal functions of prospectus regarding the securities and exchange market actors will be reviewed. In view of above, the nature of this issue, legal status, its features and its value added to be mentioned. Prospectus has the joint features of document (deed) and regulation So it led to some affects in terms of public and private law that these rights and commitments to form a variety of relations between actors. The prospectus reduces the possibility of investors being misled and harmed and covers the investor's risk and the responsibility of the investment service provider or issuers and their managers. While prospectus can be considered as a consequence of the corporate’s statute, because the type of commitment in it is an obligation and responsibility not a debt - in a specific concept that is in the Islamic jurisprudence or contract law. Thus, it is necessary the other features to be consider for it and to be interpreted beyond of a contractual relation. first, its effect will be determined by contents and rules governing it. Second, it has legal responsibility and liability disciplinary that the kind of these responsibilities depends on subject and process of setting of the prospectus.

لیکوئیدیتی (liquidity) چیست؟ بررسی مفهوم نقدینگی در بازارهای مالی

تا کنون این موضوع برای شما پیش آمده است که قصد ورود به یک بازار مالی و شروع سرمایه گذاری را داشته باشید اما از درست بودن تصمیم خود مطمئن نباشید؟ این موضوع کاملا طبیعی است. اما با بررسی یک سری عوامل مشخص مثل لیکوییدیتی در بازار مورد نظر می‌توانید تا حدودی درست بودن تصمیم خود را بررسی کنید. لیکوییدیتی (liquidity) یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که به توانایی تبدیل یک کوین به کوین دیگر بدون تغییر قیمت اشاره دارد.

به عبارت دیگر لیکوییدیتی همان نقدینگی یک دارایی است که شما با وجود آن می‌توانید از تبدیل شدن دارایی خود به ارز فیات مطمئن باشید. زیرا در یک بازار لیکویید همیشه خریداری برای دارایی شما وجود خواهد داشت. در ادامه این مطلب کامل تر خواهیم گفت که لیکوئیدیتی چیست و مفهوم آن را در بازارهای مالی مختلف بررسی خواهیم کرد.

تعریف لیکوئیدیتی

لیکوئیدیتی یا همان نقدینگی به توانایی تبدیل یک دارایی به پول نقد می‌گویند. به عبارت دیگر لیکوئیدتی نشان دهنده میزان راحت بودن خرید و به فروش رفتن سریع یک دارایی است. به همین دلیل است که یکی از مهم‌ترین فاکتورهای یک دارایی خوب، میزان نقدینگی یا لیکوییدیتی کافی آن است. برای مثال فرض کنید که در یک شهرستان دور افتاده زندگی می‌کنید و تنها دارایی شما یک ماشین بسیار گران قیمت است. برای اینکه بتوانید در آن شهرستان امرار معاش کنید به پول نقد نیاز دارید و این موضوع در حالی است که کسی توانایی خرید آن ماشین گران قیمت را از شما ندارد. به عبارتی لیکوییدیتی دارایی شما کم است.

لیکوئیدیتی یا نقدینگی یکی از شاخص‌های مهم بازارهای مالی مختلف است که با ثبات قیمت یک دارایی رابطه مستقیم دارد. لیکوییدیتی در دو نوع کلی مورد بررسی قرار می‌گیرد:

• لیکوئیدیتی بازار
• لیکوئیدیتی دارایی

بازار لیکوئیدیتی

زمانی که در یک بازار مالی تعداد خریداران و فروشندگان به مقدار کافی باشد، لیکوئیدتی در بازار وجود خواهد داشت. در چنین شرایطی معاملات زیادی در بازار انجام می‌شود و سرمایه گذاران نیز تمایل زیادی به انجام معامله دارند. زیرا توانایی بازار برای خرید و فروش دارایی‌ها به سرعت در صورت لیکوئید بودن است. به عبارتی می‌توان اینگونه گفت که اگر یک دارایی در بازار به سرعت خرید و فروش شود و معاملات آن تأثیری روی قیمت اصلی آن دارایی نداشته باشد، بازار در حالت لیکوییدیتی قرار دارد.

لیکوئیدیتی دارایی

لیکوییدترین نوع دارایی، وجه نقد است. زیرا در هر شرایطی امکان تبدیل آن به دارایی دیگر وجود دارد. اگر دارایی شما توانایی تبدیل شدن به یک دارایی دیگر (کارکرد بازارهای مالی بدون ایجاد سود یا ضرر زیاد) یا تبدیل شدن به وجه نقد را داشته باشد در شرف لیکویید شدن قرار گرفته است. عوامل مختلف زیادی وجود دارد که روی این موضوع تاثیر می‌گذارد:

• سرعت انجام معاملات
• انتقال مالکیت راحت
• ثبات بازار

بسیاری از مواقع افراد به اشتباه فکر می‌کنند که لیکوییدیتی یک دارایی به معنای سودآور بودن آن دارایی است. در صورتی که این دو مفهوم کاملا از هم جدا هستند. لیکوئیدیتی و نقدینگی یک دارایی باعث می‌شود تا معامله‌گران و سرمایه‌داران با حس اطمینان خاطر بیشتری شروع به سرمایه گذاری کنند.

لیکوئیدیتی در بازارهای مالی مختلف

لیکوئیدیتی یک مفهوم کاربردی در بازارهای مالی مختلف است که مضمون ثابتی دارد اما به شکل‌های مختلف تعریف می‌شود. این اصطلاح برای توانایی خرید و فروش یک دارایی در بازار بدون ایجاد نوسان قیمت شدید به کار می‌رود.

لیکوییدیتی در بازار ارز دیجیتال

یکی از اصلی‌ترین بازارهای مالی که لیکوئیدیتی و نقدینگی در آن به شدت مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، بازار ارزهای دیجیتال است. در دنیای کریپتوکارنسی به توانایی یک توکن برای تبدیل شدن به ارز فیات یا یک توکن دیگر، لیکوئیدیتی می‌گویند. البته به شرط اینکه تعادل قیمت آن از بین نرود. حال تصور کنید که یک رمز ارز از لیکوییدیتی بالایی برخوردار باشد. در این صورت تریدرها و سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرعت بالاتر و ریسک کمتری معاملات خود را انجام دهند.

در واقع می‌توان این گونه گفت زمانی که بازار یک ارز دیجیتال در عین پرجنب و جوش بودن، دارای ثبات کافی نیز باشد، مفهوم لیکوئیدیتی برقرار شده است. برای مثال فرض کنید که شما دارای ۵ توکن هستید و در حال حاضر قیمت این دارایی شما رشد چشمگیری داشته است. حال اگر مفهوم لیکوئیدیتی برقرار باشد، خریداران کافی برای دارایی شما وجود خواهد داشت و شما می‌توانید با فروش دارایی خود به سود برسید. در غیر این صورت شما مجبور به کاهش قیمت درخواستی هستید. زیرا خریداران کافی با آن قیمت بالا برای شما وجود نخواهد داشت و شما برای کمک به ایجاد تعادل در بازار باید قیمت‌های مناسب‌تری را پیشنهاد دهید.

لیکوئیدیتی در بازار بورس

لیکوئیدیتی در بازار بورس نیز تأثیر خیلی زیادی دارد. در واقع شما به عنوان یک سهام‌دار هنگام خرید یک سهام جدید باید مقدار نقدینگی آن دارایی را بررسی کنید. این موضوع در بازار بورس به کمک شاخصی تحت عنوان ارزش معاملات مشخص می‌شود. به این معنا که هر چه مقدار رتبه ارزش معاملات یک سهام بیشتر شود، می‌توان نتیجه گرفت که میزان لیکوئیدیتی آن نیز بیشتر خواهد بود. در نتیجه انتخاب مناسبی برای سرمایه گذاری است.

بررسی لیکوئیدیتی در بازارهای مختلف

مفهوم لیکوئیدتی در تمام بازارهای مالی مثل بازار بورس، بازار ارز دیجیتال، بازار ملک، بازار خودرو و… مشاهده می‌شود. برای مثال زمانی که شما یک زمین گران‌قیمت و وسیع داشته باشید، ممکن است یک سرمایه بزرگ برای شما باشد، اما با توجه به قیمت زیادی که دارد خریدار کافی نخواهد داشت و بدین ترتیب لیکوئیدتی دارایی شما کم است. حال کارکرد بازارهای مالی این موضوع درباره ارزهای دیجیتال، سهام‌های بورس و … نیز صدق می‌کند. بنابراین یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که هنگام سرمایه گذاری در یک بازار باید بررسی کنید، لیکوییدیتی آن بازار است.

کتاب مبانی بازار ها و نهادهای مالی

بازار مالی بازاری است که دارایی های مالی در آن مبادله می شوند. هر چند وجود بازار مالی شرط ضروری برای ایجاد و مبادله دارایی مالی نیست، در بیشتر اقتصادها ایجاد مبادله دارایی های مالی در نوعی بازار مالی صورت می پذیرد. بازار مالی 3 کارکرد اقتصادی مهم بر عهده دارد. نخست روابط متقابل خریدار و فروشنده در بازار مالی، قیمت دارایی مبادله شده را تعیین می کند . به عبارت دیگر ، این روابط بازده مورد انتظار دارایی مالی را تعیین می کند. دوم بازارهای مالی مکانیسمی برای سرمایه گذار فراهم می کند تا دارایی مالی را بفروشد . با توجه به این ویژگی می گویند بازار مالی نقدینگی فراهم می کند و این ویژگی جذابی است آن گاه که شرایط سرمایه گذار او را وادار یا تشویق به فروش می کند. کارکرد سوم بازار مالی این است که هزینه معاملات را کاهش می دهد . معاملات دو نوع هزینه دارند: هزینه جستجو و هزینه اطلاعات.

کتاب آموزشی پیش رو با عنوان، مبانی بازار ها و نهادهای مالی، نوشته فرانک فبوزی ، فرانکو مودیلیانی، و مایکل فری می باشد که توسط دکتر حسین عبده تبریزی ترجمه شده است که در فرمت PDF، و در 292 صفحه و 9 فصل ارائه می شود