انواع ریسک مالی

Last updated 1 اردیبهشت 1399

انواع ریسک مالی

مفهوم و ماهیت ریسک
ریسک در مفهوم عام، خطری است که به‌علت نبود اطمینان 2 در مورد وقوع رویدادی در آینده پیش می‌آید و در اصطلاح هر قدر این بی‌اطمینانی بیشتر باشد، ریسک زیادتر است (Ross and Westerfield, 2005).
امروزه مفهوم ریسک توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. روشهای گوناگون ارزیابی ریسک برای کمک به سرمایه‌گذاران ابداع شده و استانداردهای مدیریت ریسک توسط سازمانهای حرفه‌ای برای گسترش سیستمهای مدیریت ریسک 3 تدوین گشته است؛ زیرا کنترل ریسک و استفاده از آن در دنیای تجاری امروز به یکی از روشهای ارزش‌آفرین تبدیل شده است (Linsley and Shrives, 2006).
هری مارکویتز (Herry Markowitz)برای اولین بار براساس تعریفهای کمی ارائه‌شده، شاخص عددی برای ریسک معرفی کرد. وی ریسک را انحراف معیار چند دوره‌ای یک متغیر تعریف کرد. به‌عنوان نمونه، ریسک نرخ ارز در خلال سالهای 1371 تا 1381، انحراف معیار نرخ ارز در این سالهاست. سایر شاخصها از جمله ریسک نرخ بازده سهام، ریسک تغییرات قیمت و ریسک نرخ سود نیز به همین ترتیب محاسبه می‌شوند (Markowitz, 1952).
گالیتز (Galitz, 1996)، ریسک را نوسان در هر گونه عایدی می‌داند. تعریف ارائه‌شده، این مطلب را روشن می‌کند که تغییرات احتمالی آینده برای شاخص خاص (مثبت یا منفی)، ما را با ریسک مواجه می‌سازد و بنابراین امکان دارد ما را منتفع یا متضرر سازد.
دو دیدگاه در خصوص تعریف ریسک وجود دارد. دیدگاه اول که هر گونه نوسان در بازده را ریسک‌آفرین می‌داند و دیدگاه دیگر که تنها به جنبه منفی نوسانها توجه دارد.
هیوب (Hube, 1998)، ریسک را احتمال کاهش درامد یا از دست دادن سرمایه تعریف می‌کند. در دیدگاه اول، ریسک، هر گونه نوسان احتمالی بازده اقتصادی در آینده است و در دیدگاه دوم، ریسک به‌عنوان نوسان احتمالی منفی بازده اقتصادی در آینده معرفی می‌شود. از نظر گلیب (Glib, 2002)، پدیده‌ای ریسک نامیده می‌شود که بتواند نتیجه حاصل از انتظار سرمایه‌گذاران را منحرف سازد.

انواع ریسک
با توجه به تغییرات مداوم در عوامل محیطی و سیستمهای اقتصادی، همواره ریسکهای متفاوتی بر ساختار مالی موسسه‌ها اثر می‌گذارند. واحدهای انتفاعی مختلف از جمله شرکتهای صنعتی، تولیدی و خدماتی، موسسه‌های پولی و مالی و حتی دولتها با توجه به حوزه عملکرد خود، با ریسکهای خاصی مواجه می‌شوند که لزوم شناسایی و کنترل آنها کاملاً برای موفقیت سازمان محسوس است. با توجه به انواع تقسیم‌بندی‌های ریسک در کتابهای مختلف، ریسک انواع ریسک مالی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
• دسته اول، ریسک بازار سرمایه است که در آن با توجه به ماهیت مالی متغیرها، روشهای کنترل و مدیریت ریسک اعمال می‌گردد، و
• دسته دوم، ریسک بازار محصول است که شامل انواع ریسک در سطوح عملیاتی است.

ریسکهای مالی
ریسکهای مالی4 مجموعه خطرهایی است که به‌طور مستقیم سوداوری بنگاه‌های مالی را با مشکلات جدی روبه‌رو می‌کند. از آنجا که ریسکهای مالی در مقالات علمی گوناگون مورد واکاوی و بررسی دقیق قرار گرفته، لذا در این مقاله سعی شده است تا تمرکز اصلی بر ریسکهای غیرمالی و رویکردهای نوین برای مقابله با این جنبه از ریسک باشد.

ریسکهای غیر مالی
ریسکهای غیرمالی 5 به مجموعه مخاطراتی گفته می‌شود که در قالب ریسک مالی تعریف‌پذیر نباشد. این تقسیم‌بندی با این فرض انجام گرفته است که گروهی از ریسکها، ماهیت مالی و گروهی جنبه غیرمالی دارند. بر این اساس، انواع ریسکهای غیرمالی شامل ریسک مدیریت، ریسک سیاسی، ریسک صنعت، ریسک انواع ریسک مالی عملیاتی و ریسک نیروی انسانی است (Campbell and Kracaw, 1993).
تصمیمهای نادرست مدیران اجرایی شرکتها و موسسه‌ها می‌تواند تبعات منفی یا به عبارتی ریسک مدیریت 6 را برای سازمان به‌دنبال داشته باشد. براساس سطوح مختلف مدیریتی، میزان ریسک ناشی از تصمیمهای نادرست متفاوت است و به‌میزان زیادی، سطح عملکرد سازمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که این تغییرات از ناحیه مراجع حقوقی، قضایی یا اداری دولت باشد، صرف‌نظر از وجود یا نبود منافع سیاسی یا اقتصادی، ریسک به‌وجود آمده ریسک سیاسی یا کشور 7 نامیده می‌شود. تغییرات قوانین شامل قوانین مالیاتی و قوانین صادرات و واردات منجر به ریسک‌ سیاسی می‌شود (Francis,1996).
ریسک صنعت 8 نوسانهای بازده سرمایه‌گذاری است که احتمالاً بر اثر اتفاقات یا رویدادهای خاص و تغییرات در صنعت خاص رخ می‌دهد. ریسک عملیات 9 هنگامی بررسی می‌شود که سازمانها عملیات خود را به‌خوبی انجام نداده‌اند و سیستمهای کنترل داخلی و روشهای انجام کار به‌درستی تعریف یا اجرا نمی‌شوند. منظور از نیروی انسانی، کارکنانی است که مهارتهای ویژه‌ای دارند. شرکتهای دارای ریسک نیروی انسانی 10 در صورت از دست دادن کارکنان خود، برتریهای خود را نیز از دست می‌دهند.

راهبردهای مقابله با ریسکهای مالی و غیرمالی
برای برخورد با انواع خطرات در بنگاه‌های مالی، چهار راهبرد وجود دارد.
1- امتناع از ریسک: در این شیوه، مدیران بنگاه مالی با امید به اینکه مشکلات خودبه‌خود و به آسانی حل خواهند شد، از مقابله و برخورد اصولی با خطرات خودداری می‌کنند،
2- پذیرش ریسک: یعنی تحمل زیان در هنگام‌ روبه‌رو شدن با ریسک. پذیرش ریسک، راهبرد قابل‌قبول برای خطرات کوچکی محسوب می‌شود که هزینه حفاظت از آن بیشتر از زیانهای وارد باشد،
3- انتقال ریسک: راهبرد انتقال ریسک، پذیرش هزینه‌های کوچک برای جلوگیری از بروز زیانهای بزرگ است که اغلب از طریق پیش‌بینی اقدامات احتیاطی مانند انعقاد قرارداد با شرکتهای بیمه محقق می‌شود، و
۴- کاهش ریسک: کاهش ریسک به‌طور عادی بر مدیریت آسیب‌پذیری و بهره‌برداری منطقی و مناسب از امکانات اجرایی، فنی و همچنین برقراری کنترلهای داخلی بازدارنده تاکید دارد.
در هر حال، آن چه در این راهبرد ارزشمند است، سنجش و ارزیابی نتایج کارهای بر عهده گرفته‌شده و اطمینان از کارکرد دقیق ابزار کنترل داخلی است.

رویکردهای شناسایی و اندازه‌گیری ریسکهای مالی
با توجه به تحقیقات و تلاشهای به‌عمل آمده در بررسی اندازه‌گیری ریسکهای مالی، می‌توان طبقه‌بندی زیر را در مورد معیارهای اندازه‌گیری ریسک ارائه داد (Bessis, 2002):
• حساسیت: متغیر وابسته‌ای که بر اثر تغییر متغیر مستقل تغییر می‌کند. برای نمونه، می‌توان به معیارهای تغییرات قیمت در قبال تغییر واحد نرخ سود، دیرش و ضریب حساسیت (بتا) اشاره کرد،
• نوسان: منظور از نوسان، تغییر در اطراف میانگین یا عامل تصادفی دیگر مثل واریانس و انحراف معیار است، و
• معیارهای ریسک نامطلوب: این معیارها برخلاف معیارهای نوسان، تنها بر بخش مخرب ریسک تاکید دارند و در حقیقت نوسان‌های زیر سطح میانگین یا متغیر هدف را محاسبه می‌کنند. نیم انحراف معیار و نیم انواع ریسک مالی واریانس، از معیارهایی هستند که برای محاسبه ریسک نامطلوب، ارزش و سرمایه در معرض خطر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رویکردهای نوین شناسایی و ارزیابی ریسکهای غیرمالی
به‌دلیل ارتباط ریسکهای غیرمالی با مفاهیم و متغیرهای کیفی، شناخت و ارزیابی ریسک غیرمالی از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌طور کلی، دو رویکرد اصلی را می‌توان برای شناسایی و ارزیابی ریسکهای غیرمالی برشمرد:
رویکرد اول: ارزیابی ریسکهای غیرمالی با استفاده از سیستمهای خبره
سامانه‌های خبره 11 به دسته‌ای خاص از نرم‌افزارهای رایانه‌ای اطلاق می‌شود که به کاردانان و متخصصان انسانی در راه‌اندازی به‌صورت کلی یا جایگزینی بخشی از آن در زمینه‌های محدود تخصّصی کمک می‌کند. این سامانه‌ها در واقع نمونه‌های ابتدایی و ساده‌تری از فناوری پیشرفته سامانه‌های مبتنی بر دانش‌ به حساب می‌آیند و معمولاً اطلاعات را به‌شکل واقعیات و قواعد پایگاه دانش را به‌شکل ساختارمند ذخیره می‌کنند‌ و همواره با استفاده از روشهای خاص استنتاج، نتایج مورد نیاز از این داده‌ها حاصل می‌شود.
تدوین ساختار سیستم خبره‌ یکی از هدفهای هوش مصنوعی است و در آن تلاش می‌شود تا هوش انسان با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری شبیه‌سازی شود. به‌طور کلی «هوش»‌ را می‌توان به مهارتهای مبتنی بر شناخت مانند توانایی درک زبان، شناسایی و تجزیه‌وتحلیل ریسک و تصمیم‌گیری تعمیم داد. سیستمهای خبره از دیدگاههای اصلی و مهم حاصل از فعالیتهای اولیه در حل مسئله است.
دانش خبره، ترکیبی از درک مبانی نظری مسئله و مجموعه‌ای از قوانین اکتشافی حل مسئله است. سیستمهای هوشمند با انواع ریسک مالی اکتساب این دانش از سوی فرد خبره ساخته می‌شوند و کدگذاری آن به‌شکلی صورت می‌گیرد که برای کامپیوتر تشخیص‌پذیر باشد. این تکیه بر دانش فرد خبره برای راهکارهای حل مسئله از ویژگیهای مهم سیستمهای خبره محسوب می‌شود.
هر سیستم خبره از دو بخش مجزای پایگاه دانش و موتور تصمیم‌گیری ساخته شده است. پایگاه دانش سیستم خبره از هر دو نوع دانش مبتنی بر حقایق 12 و نیز دانش غیرقطعی 13 استفاده می‌کند. دانش حقیقی یا قطعی، نوعی دانش است که می‌توان آن را در حیطه‌های مختلف به اشتراک گذاشت و تعمیم داد. در سوی دیگر، دانش غیرقطعی بیشتر مبتنی بر برداشتهای شخصی است. هرچه حدسها یا دانش غیرقطعی مورد استفاده در سیستم خبره بهتر باشد، سطح خبرگی آن بیشتر خواهد بود و در شرایط خاص، تصمیمهای بهتری گرفته خواهد شد. شناسایی و اندازه‌گیری ریسکهای غیرمالی از طریق سیستمهای خبره و با توجه به دانش قطعی و غیرقطعی، از روشهای نوین در بررسی و تجزیه‌وتحلیل ریسکهای غیرمالی است.
عملکرد این ابزار با استفاده از تعریف دقیق، جامع و مانع از ریسکهای غیرمالی، معیارها و شاخصهای مشخص‌شده در نمایه 2 صورت می‌گیرد و از طریق آن دانش غیرقطعی موجود در پایگاه دانش سیستمهای خبره را برای تجزیه‌وتحلیل ریسکهای غیرمالی بهینه می‌کند. ایجاد پایگاه دانش کارا نیز بخش دوم سیستمهای خبره (به‌عنوان موتور تصمیم‌گیری) را قادر می‌سازد تا با استفاده از قابلیت شناسایی جملات دارای محتوای اطلاعاتی مخاطره‌آمیز، بتوانند ریسکهای موجود در گزارشهای سالانه شرکتها را مشخص کنند. شناخت ریسکهای موجود در گزارشهای مالی نیز این امکان را فراهم می‌سازد تا سرمایه‌گذاران و ذینفعان بتوانند با آگاهی بیشتری نسبت به وضعیت شرکت تصمیم‌گیری کنند.

رویکرد دوم: ارزیابی ریسک غیرمالی با استفاده از شمارش جمله‌های دارای محتوای اطلاعاتی
رویکرد دوم در شناسایی و ارزیابی ریسک، شمارش جمله‌های گزارشهای سالانه است که در چند سال اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. میلن و ادلر (Milne and Adler, 1999) پیشنهاد استفاده از «جمله» را به‌عنوان پایه‌ای برای علامتگذاری یا کدگذاری مطرح کردند که بسیار درخور اطمینان و مطمئنتر از دیگر روشهای تجزیه‌وتحلیل است. علاوه بر این، اگرچه در بسیاری از مطالعات از جملات برای کدگذاری و یا علامت‌گذاری استفاده شده است، ولی استفاده از کلمه برای شناسایی و ارزیابی ریسکهای غیرمالی رایجتر است. استفاده از کلمه یا بخشی از صفحه به‌عنوان پایه و اساس ارزیابی ریسکهای غیرمالی، از رویکردهای نوین برای این منظور است.
برخی از محققان استفاده از کلمات را مورد انتقاد قرار دادند و مدعی شدند که کلمات هیچگونه معنا و مفهومی را منتقل نمی‌کنند، مگر اینکه قابل ارجاع به جمله‌های مناسب و مرتبط باشد. علاوه بر این، تصمیم‌گیری درباره اینکه کدام کلمه یا کلمات به‌عنوان ابزاری برای بیان ریسکهای غیرمالی در نظر گرفته شوند، از مباحثی است که به‌دلیل کیفی بودن آن با انتقاد روبه‌رو شده است. همان‌طور که پیشتر بدان اشاره شد، تجزیه‌وتحلیل ریسکهای غیرمالی به‌دلیل کیفی بودن کلمات یا به‌طور کلی متغیرهای آن، از طریق روش تحلیل محتوا صورت می‌گیرد. انتخاب روش تحلیل محتوا به این دلیل صورت می‌گیرد که روش مذکور بر ابعاد یا سطوح اطلاعات ریسک تاکید دارد و کیفیت آن را مدنظر قرار می‌دهد.
تحلیل محتوا، عامترین و رایجترین روشی است که در ارزیابی جملات دارای محتوای اطلاعاتی درباره ریسکهای غیرمالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، این روش یکی از روشها و رویکردهای ارزیابی ریسکهای غیرمالی در طی سالهای گذشته بوده است.

نتیجه‌گیری
دنیای امروز همواره با مفهوم ریسک روبه‌روست، زیرا بازده سرمایه‌گذاری‌ها همواره با این مفهوم همراه است و تنها راه مواجه شدن با این مفهوم، شناسایی، ارزیابی و کنترل آن است. با توجه به ماهیت ریسک در سرمایه‌گذاریها، برای تنظیم پرتفوی سرمایه‌گذاری مطلوب لازم است ریسک و انواع آن را شناخت و در سرمایه‌گذاری‌های خود در نظر گرفت.
در این مقاله، مفهوم ریسکهای مالی و غیرمالی، ماهیت ریسک و انواع ریسک شامل ریسکهای مالی و ریسکهای غیرمالی و سپس راهبردهای نوین مقابله با آن مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، رویکردهای نوین ارزیابی ریسکهای غیرمالی در سرمایه‌گذاری‌ها مطرح گردید.
ریسکهای غیرمالی از جمله مواردی هستند که برای استفاده‌کنندگان صورتهای مالی دارای محتـوای اطلاعـاتی است، اما با این حال توجه دقیقی به آن نمی‌شود. امید است با ایجاد دیدگاه روشن درباره ریسک و به‌ویژه ریسکهای غیرمالی و در نظر گرفتن آن در تجزیه‌وتحلیل صورتهای مالی توسط استفاده‌کنندگان، بتوان دیدگاههای موجود درباره ریسکهای غیرمالی را تقویت و از این طریق سرمایه‌گذاران انواع ریسک مالی را برای گرفتن تصمیمهای بهتر و صحیحتر یاری کرد.

ریسک از دیدگاه مالی

ریسک از دیدگاه مالی به عنوان شرایطی تعریف شده است، که بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار، متفاوت باشد. معمولا ریسک، با در نظر گرفتن رفتارها و نتایج گذشته ارزیابی می شود. به طور کلی، مدیریت ریسک های سرمایه گذاری، با درک مبانی ریسک و نحوه اندازه گیری آن امکان پذیر است. آشنایی با ریسک هایی که در سناریوهای مختلف بروز می کنند و همچنین یادگیری روش های مدیریت این ریسک ها، به همه سرمایه گذاران و مدیران کسب و کارها کمک می کند تا از زیان های بزرگ و غیر ضروری جلوگیری کنند.

ریسک از دیدگاه مالی

ریسک چیست؟

اصول مبانی ریسک

همه مردم درطول روز در معرض ریسک های مختلفی قرار می گیرند. مانند رانندگی، راه رفتن در خیابان، سرمایه گذاری، برنامه ریزی اقتصادی و فعالیت های دیگر.
شخصیت، سبک زندگی و سن سرمایه گذاران، برخی از پارامترهای اصلی برای شناخت نحوه مدیریت سرمایه گذاری فردی و مشخصات ریسک هستند. هر سرمایه گذار دارای مشخصات ریسک منحصربفردی است که تمایلات و توانایی آنها را در برابر ریسک تعیین می کند. به طور کلی، با افزایش ریسک های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران انتظار دارند که در مقابل، بازده بالاتری وجود داشته باشد.

یک ایده اصلی در امور مالی، رابطه بین ریسک و بازده است. هرچه میزان ریسکی که سرمایه گذار می پذیرد، بیشتر باشد، بازده بالقوه آن نیز بیشتر است. ریسک ها انواع مختلفی دارند و سرمایه گذاران در مقابل ریسک اضافی، خواستار بازده بیشتری هستند. برای نمونه، اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده (U.S. Treasury bond )، یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها محسوب می شود و در مقایسه با اوراق قرضه یک شرکت (a corporate bond)، نرخ بازده کمتری را ارائه می دهد. بنابراین احتمال ورشکستگی یک شرکت بسیار بیشتر از دولت ایالات متحده است.
یا به عنوان مثال، چون ریسک پیش فرض سرمایه گذاری در اوراق مشارکت بیشتر است، به سرمایه گذاران نرخ بازدهی بالاتری پیشنهاد می شود.

در امور مالی، انحراف معیار، یک شاخص متداول مرتبط با ریسک است. انحراف معیار، بیانگر اختلاف قیمت یک دارایی، نسبت به میانگین آن است. انحراف معیار بیشتر، نوسانات بیشتر دارایی را نشان می دهد، که نشان دهنده درجه بالاتری از ریسک است.

افراد، مشاوران مالی، و شرکت ها، برای بهینه سازی بازدهی سرمایه گذاری ها و فعالیت های تجاری خود، می توانند استراتژی های مدیریت ریسک را توسعه دهند. از نظر علمی، چندین نظریه، معیار و استراتژی وجود دارد که برای اندازه گیری، تحلیل و مدیریت ریسک ها تعریف شده اند. برخی از این موارد عبارت اند از: انحراف معیار، بتا (beta)، میزان ارزش در معرض خطر (Value at Risk) و مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (the Capital Asset Pricing Model).

اندازه گیری و کمی سازی ریسک، اغلب به سرمایه گذاران، معامله گران و مدیران مشاغل، اجازه می دهد تا با استفاده از استراتژی های مختلف، از جمله معاملات بازار مشتقات و تنوع بخشی، بخشی از ریسک ها را کم کنند.

نکات کلیدی

ریسک، شکل های مختلفی دارد اما به طور کلی به عنوان احتمال ایجاد تفاوت، بین بازده واقعی و بازده موردنظر، در سرمایه گذاری، تعریف می شود.
در ریسک، احتمال از دست دادن یک بخش یا همه سرمایه وجود دارد.
انواع مختلفی از ریسک وجود دارد و همچنین روش های مختلفی برای تعیین میزان ریسک در ارزیابی های تحلیلی وجود دارد.
ریسک را می توان با استفاده از استراتژی های مقابله با ریسک و تنوع بخشی، کاهش داد.

اوراق بهادار بدون ریسک

این حقیقت وجود دارد که هیچ سرمایه گذاری کاملا عاری از ریسک نیست، اما برخی از اوراق بهادار عملا ریسک خیلی کمی دارند که آنها را بدون ریسک در نظر می گیرند.

اوراق بهادار بدون ریسک، اغلب مبنایی برای تحلیل و اندازه گیری ریسک است. این نوع سرمایه گذاری ها نرخ بازدهی مورد انتظار را با ریسک بسیار اندک یا بدون ریسک ارائه می دهند. اغلب اوقات، همه انواع سرمایه گذاران برای حفظ پس انداز های اضطراری یا نگهداری دارایی هایی که نیاز به دسترسی فوری دارند، از این اوراق بهادار استفاده می کنند.

نمونه هایی از اوراق بهادار و سرمایه گذاری های بدون ریسک، شامل گواهی سپرده (certificates of deposits)، حساب های بازار پول دولت و اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده است. اوراق قرضه خزانه داری 30 روزه آمریکا به طور کلی به عنوان اوراق بهادار بدون ریسک و مبنایی برای مدل سازی مالی در نظر گرفته می شود. این اسناد، با پشتوانه و اعتبار کامل دولت ایالات متحده پشتیبانی می شوند و با توجه به سر رسید نسبتاً کوتاه، دارای نرخ حداقل بهره هستند.

ریسک و افق های زمانی

افق زمانی و نقدینگیِ سرمایه گذاری ها، اغلب یک عامل کلیدی تاثیرگذار در ارزیابی ریسک و مدیریت ریسک هستند. اگر سرمایه گذار خواستار دسترسی سریع به وجوه باشد، احتمال کمی وجود دارد تا در سرمایه گذاری هایی با ریسک زیاد یا سرمایه گذاری هایی که بلافاصله قابل نقد کردن نیستند، سرمایه گذاری کند و به احتمال زیاد پول خود را در اوراق بهادار بدون ریسک قرار می دهد.

افق زمانی نیز عامل مهمی برای سبدهای سهام شخصی خواهد بود. ممکن انواع ریسک مالی است سرمایه گذاران جوان، تمایل به سرمایه گذاری با ریسک بالاتر و بازه زمانی طولانی تر داشته باشند و قاعدتا انتظار بازده بالقوه بالاتری را دارند. سرمایه گذاران مسن تر توان ریسک پذیری متفاوتی خواهند داشت زیرا نیازمند دسترسی راحت تر، به منابع مالی هستند.

رتبه بندی ریسک شرکت مورنینگ استار

مورنینگ استار (Morningstar)، یکی از آژانس های برتر است که رتبه بندی ریسک را به صندوق های سرمایه گذاری مشترک (mutual funds) و صندوق های قابل معامله (exchange-traded funds) اعطا می کند.

انواع ریسک های مالی

هر نوع پس انداز یا سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های مختلف می شود. به طور کلی، نظریه مالی، ریسک های سرمایه گذاری که بر ارزش دارایی ها اثر می گذارند را به دو دسته ریسک سیستماتیک (systematic risk) و ریسک غیر سیستماتیک (unsystematic risk) طبقه بندی می کند. در کل، سرمایه گذاران در معرض ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک قرار دارند.

ریسک های سیستماتیک، که به عنوان ریسک های بازار نیز شناخته می شوند، ریسک هایی هستند که می توانند روی کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار تاثیر بگذارند. ریسک بازار، ریسک از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک اقتصاد کلان است که بر عملکرد کل بازار تاثیر می گذارد. ریسک بازار را نمی توان به راحتی از طریق تنوع سبد سهام کاهش داد. سایر انواع متداول ریسک سیستماتیک شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارزی، ریسک نقدینگی، ریسک کشوری و ریسک اجتماعی_سیاسی است.

ریسک غیر سیستماتیک، که به عنوان ریسک خاص شناخته می شود، مجموعه ای از ریسک ها است که فقط بر یک صنعت یا یک شرکت خاص تاثیر می گذارد. ریسک غیر سیستماتیک، ریسک از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل ریسک های مربوط به آن شرکت یا صنعت خاص است. به عنوان نمونه می توان به تغییر در مدیریت، فراخوان محصول، تغییر مقررات که می انواع ریسک مالی تواند فروش شرکت را کاهش دهد، و رقیب جدید در بازار با قابلیت سلب سهم بازار از یک شرکت اشاره کرد. سرمایه گذاران اغلب از تنوع بخشی برای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک با سرمایه گذاری در انواع دارایی ها استفاده می کنند.

علاوه بر ریسک های گسترده سیستماتیک و غیر سیستماتیک، چندین نوع ریسک خاص نیز وجود دارد، از جمله:

ریسک کسب و کار

ریسک کسب و کار به دوام اولیه یک کسب و کار اشاره دارد. سوال این است که آیا یک شرکت قادر خواهد بود فروش کافی داشته باشد و درآمد کافی برای تامین هزینه های عملیاتی خود و کسب سود داشته باشد. در حالی که ریسک مالی مربوط به هزینه های تامین مالی است، ریسک کسب و کار مربوط به سایر هزینه هایی است که یک کسب و کار باید برای کاربردپذیری و دایر ماندن آن تامین کند. این هزینه ها شامل حقوق، هزینه های تولید، اجاره تاسیسات، دفتر و هزینه های اداری می شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تاثیر عواملی مانند هزینه کالا، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که به فروش می رسد.

ریسک اعتباری یا پیش فرض

ریسک اعتباری، ریسکی است که وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی و اصل سرمایه بر اساس تعهدات بدهی خود نباشد. این نوع ریسک، به ویژه برای سرمایه گذارانی است که اوراق قرضه در سبد سهام خود دارند. اوراق قرضه دولتی، به ویژه اوراق منتشر شده توسط دولت فدرال، دارای کمترین میزان ریسک پیش فرض و در نتیجه، کمترین بازده هستند. از سوی دیگر، اوراق قرضه شرکتی دارای بیشترین ریسک پیش فرض هستند، اما نرخ بهره بالاتری نیز دارند. به اوراق قرضه با احتمال ریسک پیش فرض کمتر، رتبه سرمایه گذاری گفته می شود، در حالی که اوراق با ریسک بیشتر، اوراق قرضه با بهره بالا یا اوراق قرضه ناکارآمد، تلقی می شوند. سرمایه گذاران می توانند از آژانس های رتبه بندی اوراق قرضه مانند استاندارد و پورز (Standard and Poor’s)، فیچ اند مودیز (Fitch and Moody’s)،برای تعیین رتبه سرمایه گذاری اوراق بهادار استفاده کنند.

ریسک کشوری

منظور از ریسک کشوری، این است که یک کشور نتواند به تعهدات مالی خود نسبت به سرمایه گذاران عمل کند. وقتی کشور به تعهدات خود عمل نکند، می تواند به عملکرد همه ابزارهای مالی دیگر در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که با آن روابط دارند، آسیب برساند. ریسک کشوری می تواند روی سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، اختیار معامله و معاملات آتی اثر بگذارد. این نوع ریسک بیشتر در بازار های نوظهور یا کشورهایی که کسری بودجه شدید دارند مشاهده می شود.

ریسک ارز خارجی

هنگام سرمایه گذاری در کشور های خارجی، توجه به این واقعیت مهم است که نرخ تبدیل ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارز خارجی ( یا ریسک نرخ ارز) در کلیه ابزارهای مالی که در ارز انواع ریسک مالی دیگری غیر از ارز داخلی شما وجود دارند، اعمال می شود. به عنوان نمونه اگر در ایالات متحده زندگی می کنید و در سهام کانادا به دلار کانادا سرمایه گذاری می کنید، حتی اگر ارزش سهم افزایش یابد، ممکن است در صورت کاهش ارزش دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا، ضرر کنید.

ریسک نرخ بهره

ریسک نرخ بهره، ریسکی است که به دلیل تغییر در نرخ بهره، اختلاف بین دو نرخ، به شکل منحنی بازدهی و یا هر رابطه دیگری با نرخ بهره، ارزش سرمایه گذاری تغییر می کند. این نوع ریسک ارزش اوراق قرضه را مستقیم تر از سهام تحت تاثیر قرار می دهد و برای همه دارندگان اوراق قرضه ریسک قابل توجهی است. با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه کاهش می یابد، و بالعکس با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق در بازار ثانویه افزایش می یابد.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی، ریسکی است که بازده سرمایه گذاری ممکن است به دلیل بی ثباتی سیاسی یا تغییرات در یک کشور متحمل شود. این نوع ریسک می تواند ناشی از تغییر در دولت، مجلس قانونگذاری، دیگر سیاست گذاران خارجی یا کنترل نظامی باشد. همچنین به عنوان ریسک ژئوپولیتیک شناخته می شود، با طولانی شدن افق زمانی سرمایه گذاری، این ریسک بیشتر به یک عامل تبدیل می شود.

ریسک طرف مقابل

ریسک طرف مقابل احتمالی است که یکی از طرفین معامله تعهدات قراردادی خود را نقض کند. ریسک طرف مقابل می تواند در معاملات اعتباری، سرمایه گذاری و معاملاتی وجود داشته باشد، به ویژه در معاملاتی که در بازار های فرابورس (over-the-counter) انجام می شود. محصولات سرمایه گذاری مانند سهام، اختیار معامله، اوراق قرضه و معاملات بازار مشتقات دارای ریسک طرف مقابل هستند.

ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی به توانایی سرمایه گذار برای انجام سرمایه گذاری نقدی بستگی دارد. به طور معمول، سرمایه گذاران برای دارایی های غیر نقدی به مقداری حق بیمه احتیاج دارند که بابت نگهداری اوراق بهادار در طول زمان، که به راحتی قابل نقد شدن نیستند، غرامت پرداخت می کند.

ریسک در مقابل پاداش

توازن بین ریسک و بازده، به تعادل بین تمایل به کمترین ریسک ممکن و بالاترین بازده ممکن گفته می شود. به طور کلی، سطوح پایین ریسک با بازدهی بالقوه کم و سطوح بالای ریسک با بازدهی بالقوه بالا همراه است. هر سرمایه گذار باید تصمیم بگیرد که چه مقدار ریسک برای بازده مورد نظر می پذیرد. این امر بر اساس عواملی مانند سن، درآمد، اهداف سرمایه گذاری، نیاز های نقدینگی، افق زمانی و شخصیت درجه بندی می شوند.

نمودار زیر تصویری از توازن ریسک و بازده برای سرمایه گذاری را نشان می دهد، که در آن انحراف معیار بالاتر به معنای سطح یا ریسک بالاتر و همچنین بازده احتمالی بالاتری است.

به خاطر داشته باشید که ریسک بالاتر به معنی بازدهی بیشتر نیست. توازن ریسک و بازده، تنها نشان می دهد که سرمایه گذاری های با ریسک بیشتر احتمال بازده بالاتری دارند، اما هیچ تضمینی بابت آن وجود ندارد. در قسمت های کم ریسک طیف، نرخ بازده بدون ریسک قراردارد (نرخ بازدهی فرضی سرمایه گذاری بدون ریسک). این نشان دهنده گرایشی است که از یک سرمایه گذاری کاملا بدون ریسک در یک دوره زمانی خاص انتظار دارید. از نظر تئوری، نرخ بازده بدون ریسک حداقل بازدهی است که شما برای هرسرمایه گذاری انتظار دارید زیرا شما ریسک اضافی را نمی پذیرید مگر اینکه نرخ بازدهی بالقوه، بیشتر از نرخ بدون ریسک باشد.

ریسک و تنوع بخشی

تنوع بخشی، اساسی ترین و موثر ترین استراتژی برای به حداقل رساندن ریسک است. تنوع بخشی به شدت بر مفاهیم همبستگی و ریسک استوار است. یک سبد متنوع مناسب، شامل انواع مختلف اوراق بهادار از صنایع مختلف است که دارای ریسک و همبستگی و با بازدهی متفاوت از یکدیگر هستند.

درحالی که اکثر سرمایه گذاران حرفه ای معتقدند که تنوع بخشی نمی تواند هیچ تضمینی برای جلوگیری از ضرر باشد اما این مهمترین بخش برای کمک به سرمایه گذار، در رسیدن به اهداف مالی بلند مدت و در عین حال به حداقل رساندن ریسک است.

در اینجا به چند روش تنوع بخشی اشاره می کنیم:

سبد خود را بر اساس کلاس های مختلف سرمایه گذاری از جمله پول نقد، سهام، اوراق قرضه، صندوق سرمایه گذاری مشترک، صندوق های قابل معامله و دیگر صندوق ها گسترش دهید. به دنبال دارایی هایی باشید که در گذشته بازده آنها در یک جهت و به میزان یکسان حرکت نکرده است. به این ترتیب، اگر بخشی از مجموعه شما کاهش یابد، ممکن است بقیه مجموعه همچنان در حال رشد باشند.
در هر سرمایه گذاری تنوع داشته باشید. اوراق بهاداری که به واسطه بخش، صنعت، حوزه و حجم بازار، متنوع هستند را در نظر بگیرید. ایده خوبی است که سبک ها را مانند رشد، درآمد و ارزش ترکیب کنید. همین امر برای اوراق قرضه نیز صادق است: سر رسید ها و ویژگی های اعتباری متنوع را در نظر بگیرید.
اوراق بهادار که به ریسک تنوع می دهند را در نظر بگیرید. شما محدود به انتخاب سهام بلوچیپ ( سهام شرکت های بسیار بزرگ و معتبر) نیستید. در واقع، خلاف آن واقعیت دارد. انتخاب سرمایه گذاری های متفاوت با نرخ های بازدهی متفاوت، تا حد زیادی تضمین می دهد که سود های بزرگ، زیان حوزه های دیگر را جبران می کند.

جمع بندی

همه ما در طول روز با ریسک مواجه می شویم، مانند زمانی که در حال رانندگی هستیم، سرمایه گذاری می کنیم یا کسب و کاری را مدیریت می کنیم. ریسک از دیدگاه مالی به عنوان شرایطی تعریف شده است، که بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار، متفاوت باشد.

تنوع بخشی و ارزیابی، موثر ترین روش مدیریت ریسک هستند. اگرچه تنوع بخشی، سود و زیان شما را تضمین نمی کند اما احتمال بهبود بازده بر اساس مقدار ریسک تعیین شده را مهیا می کند. پیدا کردن تعادل مناسب بین ریسک و بازده به سرمایه گذاران و مدیران کسب و کار کمک می کند تا با توجه به روش معاملاتی که انتخاب کرده اند به اهداف مالی خود برسند.

13 ریسک در تجارت

13 ریسک در تجارت همان چیزی است که صاحبان کسب و کار باید بدانند. در این مقاله به 13 نوع خطر تجاری که می تواند هر شرکتی را تهدید کند، می پردازیم.

ریسک در تجارت

ریسک در تجارت به موانع احتمالی گفته می شود که ممکن است مانع از دستیابی یک شرکت به اهداف نهایی خود شود. برخی از این خطرات تحت کنترل هستند، در حالی که برخی از آنها خارج از کنترل ما می باشند مانند ریسک اقتصاد جهانی. به هر صورت باید بدانیم که تجارت بدون ریسک امکان پذیر نیست.

در برخورد با هر گونه ریسک باید تلاش کنیم که خطرات آن را به حداقل ممکن برسانیم. حذف کامل خطرات امکان پذیر نیست و ما در تجارت چیزی بعنوان خطر صفر نداریم. اما موضوعی که حائز اهمیت است تحمل ریسک است. باید بدانیم که متناسب با بیزینسی که داریم تا چه اندازه توان تحمل ریسک را خواهیم داشت.

اما ریسک هایی که ممکن است در هر تجارتی با آنها روبه‌رو شویم، کدامند؟ در ادامه به معرفی برخی از این ریسک ها در تجارت می پردازیم.

حوزه اصلی و تخصصی گروه ما ثبت شرکت در آلمان و اخذ اقامت آلمان از طریق ثبت شرکت است. در این باره بیشتر بدانید.

معرفی ریسک های موجود در تجارت

در زیر به معرفی 13 ریسک موجود در هر کسب و کار و تجارتی پرداخته ایم. امید است که معرفی این ریسک ها به شما و کسب و کارتان در مسیر پر فراز و نشیب اقتصادی کمک کند. بدون هیچ اتلاف وقت معرفی ریسک های موجود در تجارت را شروع می کنیم.

ریسک رقابتی در تجارت

این یکی از رایج ترین انواع ریسک در هر صنعتی محسوب می شود. رقابت در همه فعالیت های اقتصادی وجود دارد. ریسک رقابتی مزیتی است که ممکن است رقبا با دستیابی به هدف از شما بدست آورند. کاهش سهم بازار هم نوعی ریسک رقابتی است و بدین معنا است که رقبای شما سهم بیشتری از بازار را به دست می آورند.

ریسک اقتصادی در تجارت

ریسک اقتصادی در آن گروه از ریسک هایی قرار می گیرد که خارج از کنترل شرکت ها می باشد. هر گونه ریسک مرتبط با شرایط اقتصادی یک کشور به عنوان ریسک اقتصادی نامیده می شود، نظیر کاهش سرعت اقتصاد، تغییرات اقتصادی در سطح کشوری و جهانی، کاهش ارزش پول یک کشور و غیره. حتی اقدامات شدید دولت ها در مواجهه با برخی از موضوعات در زمره ریسک اقتصادی قرار دارد.

ریسک عملیاتی در تجارت

نوع دیگری از خطر که شرکت ها با آن مواجه هستند ریسک عملیاتی است. هرگونه اختلال در روند فعالیت های روزانه یک شرکت ریسک عملیاتی نامیده می شود. هر شرکت فرایندهای متفاوتی را در خود جای داده است نظیر فرایند خدمات به مشتری و یا فرایند زنجیره تامین. خطراتی که هر یک از این فرایندها را در خطر قرار دهد در زمره ریسک عملیاتی قرار دارد. این نوع ریسک در هر مرحله ای از انجام یک فرایند و حتی پس از اتمام آن ممکن است وجود داشته باشد.

D 2 C در واقع مدلی از بازاریابی است که در آن تولید کننده بدون نیاز به شرکت های عمده فروش، توزیع کننده و یا خرده فروشی ها محصول و یا خدمات خود را مستقیماً به مصرف کننده ارائه می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره D 2 C مقاله زیر را مطالعه فرمایید.

ریسک عدم رعایت ضوابط در تجارت

همیشه این احتمال وجود دارد که که در یک شرکت به هنگام انجام کار قوانین و ضوابط نادیده گرفته شود. عدم رعایت ضوابط به معنای خطر برای یک سازمان محسوب می شود. لذا در بسیاری از سازمان های بزرگ معمولا بخشی تحت عنوان Compliance Department وجود دارد که بخشی از وظایف آن کنترل این نوع ریسک در سازمان می باشد.

ریسک استراتژی در تجارت

شرکت ها برای پیشبرد اهداف خود استراتژی های مختلفی را تعریف می کنند. آیا همیشه این استراتژی ها می تواند شرکت را به موفقیت برساند؟ ریسک مربوط به انتخاب یک استراتژی خاص به عنوان ریسک استراتژی نامیده می شود. اگر آخرین استراتژی اتخاذ شده توسط یک شرکت به درستی اجرا انواع ریسک مالی نشود، تهدید بزرگی برای کل سازمان محسوب خواهد شد.

ریسک اعتباری (1) در تجارت

هر سازمانی ممکن است با ریسک اعتبار و شهرت مواجه باشد. افت شهرت ممکن است ضررهای طولانی مدت برای سازمان ایجاد کند. دلایل افت شهرت می تواند عدم کیفیت محصول و خدمات و متعاقب آن نارضایتی عمومی مشتری از سازمان باشد. شرکت هایی که اعتبار و شهرت خود را از دست می دهند معمولا مورد سرزنش مشتریان قرار می گیرند.

آشنایی با فروش B 2 B می تواند به شما کمک کند تا پس از ثبت شرکت در آلمان در قالب نماینده فروش و یا یک شرکت تریدر در این حوزه فعالیت نمایید.

ریسک پروژه در تجارت

انجام یک پروژه جدید برای یک سازمان همیشه با خطر همراه است. گرچه گرفتن یک پروژه بویژه یک پروژه کلید در دست (Turn Key) همواره مورد استقبال سازمان ها قرا می گیرد اما آیا این پروژه ها همیشه با موفقیت به اتمام خواهد رسید؟ پایانی موفقیت آمیز برای یک پروژه Turn Key به مفهوم افزایش توان مالی و ایجاد شهرت و اعتبار محسوب می شود اما ریسک عدم موفقیت همیشه وجود دارد که به آن ریسک پروژه می گویند.

ریسک نوآوری در تجارت

نوآوری می تواند یکی از رموز موفقیت سازمان ها باشد اما تضمینی وجود ندارد که هر محصول خلاقانه در بازار مورد پذیرش قرار گیرد. تولید یک محصول جدید نیاز به سرمایه گذاری زیادی در بخش تحقیق و توسعه دارد و عرضه آن در بازار باید در زمان مناسب انجام شود. بعنوان مثال پیش از آنكه اپل تولید تلفن های صفحه لمسی خود را به بازار عرضه کند نوکیا و چند شرکت دیگر سعی کردند تا تلفن های بدون صفحه کلید را راهی بازار کنند ولی محصول آنها از محبوبیت زیادی در بازار برخوردار نشد و مشتریان آنها را نپذیرفتند در حالی که محصول عرضه شده توسط اپل به دلیل ایجاد محبوبیت در بازار بعدها مورد استقبال قرار گرفت.

ریسک کیفیت در تجارت

کیفیت یک محصول همواره یکی از پارامترهای اساسی در موفقیت یا عدم موفقیت یک محصول محسوب می شود. کالاهای با کیفیت ولی گران همیشه مشتری خود را دارند در حالی که محصول بی کیفیت و ارزان به زودی از چرخه بازار حذف می شود. ریسک کیفیت حتی پس از تولید کالا و ورود به بازار هم می تواند وجود داشته باشد اگر با گذر زمان نتواند با استانداردهای روز مطابقت نماید.

ارتباط با مشتری و توسعه آن یکی از سخت ترین چالش‌هایی است که سازمان‌ها با آن روبرو هستند. ارتباط با مشتری و معرفی راه هایی برای ایجاد ارتباط با مشتری به گونه ای موثر موضوع مقاله زیر است.

ریسک اعتباری (2) در تجارت

پرداخت به موقع وجه کالای فروخته شده به خریدار در زمان مقرر ضامن گردش صحیح پول در سازمان و رشد و پویایی آن خواهد بود. هرگونه اختلال در برگشت پول توسط خریدار برای سازمان شما خطری جدی محسوب می شود به همین لحاظ تعهد یا عدم تعهد مشتریان شما به پرداخت به موقع وجوه سازمان شما را با ریسکی مواجه خواهد کرد که ریسک اعتباری نامیده می شود.

ریسک سیاسی در تجارت

هر سازمانی در معرض ریسک سیاسی قرار دارد. وضعیت سیاسی یک کشور ممکن است باعث ایجاد اختلال در شرکت برای مدت زمان طولانی شود و باعث تغییراتی در بخشی از سازمان یا کل آن شود. عوامل سیاسی بیرونی است و توسط هیچکس قابل کنترل نیست. بعنوان مثال تحریم های کشور در وضعیت فعلی فعالیت شرکت ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

ریسک فصلی در تجارت

در بسیاری از شرکت ها فروش محصول و خدمات تحت تأثیر فصول می باشد و ضروری است تا شرکت برای حفظ فروش خود در تمام سال برنامه ریزی مناسبی داشته باشد. بعنوان مثال با شروع فصل زمستان تقاضا جهت عضویت در باشگاه های ورزشی سرپوشیده افزایش می یابد، لذا درآمد حاصل در این فصل و تلاش برای جذب مشتری در فصول غیر اوج باید به گونه ای مدیریت شود تا در تمام سال بتواند سطح درآمد یکسانی را برای سازمان حفظ کند.

ریسک مالی در تجارت

یکی از مهم ترین انواع ریسک برای یک سازمان ریسک مالی است. ریسک مالی نه تنها برای سازمان بلکه برای سرمایه گذارانی که به دنبال بازگشت سرمایه هستند نیز مهم است. این نوع ریسک با توجه به ماهیت یک سازمان، میزان رشد و یا کیفیت محصولات قابل ارزیابی است. برای بانک ها هم هنگام ارائه وام و تسهیلات مالی این ریسک مورد توجه است. بدیهی است هر چه فروش بهتر باشد ریسک مالی کمتر است. ریسک مالی می تواند ناشی از عوامل بیرونی هم باشد. در شرایط رکود اقتصادی، جنگ، تحریم و تورم ریسک مالی بیشتر است.

ثبت شرکت در خارج از کشور یکی از موضوعات مطرح در تجارت امروز ماست. در مقاله زیر بیشتر به این موضوع پرداخته ایم.

انواع ریسک مالی

فصلنامه برنامه ریزی و بودجه

Planning and Budgeting

zolfaghari M, sahabi B, mehregan N, sarang A. Types of the exchange rate fluctuations Risks and theirs management practices: Theoretical Principles and review in the experiences of countries. JPBUD. 2014; 19 (4) :3-34
URL: http://jpbud.ir/article-1-1058-fa.html

ذوالفقاری مهدی، سحابی بهرام، مهرگان نادر، سارنج علیرضا. بررسی انواع ریسک نوسانات نرخ ارز و شیو ه های مدیریت آن: مبانی نظری و مرور تجربیات کشورها. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. 1393; 19 (4) :34-3

1- دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه تربیت مدرس ، [email protected]
3- دانشگاه بوعلی، دانشگاه بوعلی
4- دانشگاه تهران، دانشگاه تهران

در ادبیات مالی، ریسک نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریس کهای مهم سیستماتیک تلقی م یشود. در واقع عدم اطمینان از میزان نوسانات ارز برای هر بنگاه اقتصادی به منزله ریسک )نااطمینانی( تلقی م یشود که م یتواند جریان مالی فعالیت آن را تح تتاثیر قرار دهد. از ای نرو مدیریت این ریسک به عنوان یکی از وظایف مهم مدیران مالی این بنگا هها به شمار م یآید. با توجه به نوسانات شدید نرخ ارز در کشور طی سالیان گذشته و آسیبی که بسیاری از بنگا ههای داخلی از آن دیدند، شناسایی ریسک نوسانات نرخ ارز و بررسی راهکارهای مدیریت آن ضروری است. از این رو در پژوهش حاضر ضمن تشریح و معرفی مبانی نظری ریسک نوسانات نرخ ارز، به بررسی تجربیات شرک تهای خارجی در مواجهه با این ریسک و مدیریت آن پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان م یدهد نوسانات نرخ ارز از سه کانال عمده ریسک تبدیل، ریسک معاملاتی و ریسک اقتصادی فعالی تهای اقتصادی بنگا هها را تح تتاثیر قرار م یدهد. در این مورد شرک تهای خارجی جهت پوشش ریسک هر یک از آنها از ابزارهای مختلفی به ویژه پوشش ریسک عملیاتی و مالی استفاده م یکنند. از ای انواع ریسک مالی نرو شرک تهای داخلی با توجه به تنوع ابزارهای مدیریت ریسک و وجود بسترهای لازم در کشور برای پیاد هسازی آنها، م یتوانند با شناسایی و ارزیابی این نوع ریسک، از آنها استفاده کنند.

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution 4.0 International License قابل بازنشر است.

پایگاه های مرتبط

موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیرت و برنامه ریزی

کلمات کلیدی

اقتصاد, برنامه, برنامه ریزی, تحولات اقتصادی, توسعه اقتصادی, سیاست ها و راهبردهای اقتصادی, مسائل اقتصادی ایران و جهان

کاربران حاضر در وبگاه: 0 کاربر;
میهمانان در حال بازدید: 17 کاربر;
تمام بازدید‌ها: 14455817 بازدید;
بازدید 24 ساعت قبل: 2329 بازدید

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

آشنایی با اصول و مبانی ریسک: آشنایی با انواع ریسک مالی

Last updated 1 اردیبهشت 1399

درسنامه آموزشی آشنایی با اصول و مبانی ریسک

انواع ریسک مالی

هر اقدام پس انداز و سرمایه گذاری شامل ریسک ها و بازده های مختلفی است. به طور کلی، تئوری مالی ریسک های سرمایه گذاری را که بر ارزش دارایی ها تأثیر می گذارد، به دو دسته طبقه بندی می کند: ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک. به طور گسترده، سرمایه گذاران در معرض هر دو ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک هستند.

ریسک های سیستماتیک، که به عنوان ریسک های بازار نیز شناخته می شوند، ریسک هایی هستند که می توانند کل بازار اقتصادی یا درصد زیادی از کل بازار را تحت تأثیر قرار دهند. ریسک سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل عواملی مانند ریسک سیاسی و ریسک کلان اقتصادی است که بر عملکرد بازار کلی تأثیر می گذارد. ریسک بازار اغلب توسط بتا اندازه گیری می شود. بتا معیار اندازه گیری ریسک یک سرمایه گذاری نسبت به کل بازار است. ریسک بازار را نمی توان به راحتی از طریق متنوع سازی نمونه کارها کاهش داد. سایر انواع متداول ریسک سیستماتیک می تواند شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک ارزی، ریسک نقدینگی، ریسک کشور و ریسک اجتماعی-سیاسی باشد.

ریسک های غیر سیستماتیک، که به عنوان ریسک خاص شناخته می شود، دسته ای از ریسک است که فقط یک صنعت یا یک شرکت خاص را تحت تأثیر قرار می دهد. ریسک غیر سیستماتیک خطر از دست دادن سرمایه گذاری به دلیل ریسک خاص شرکت یا صنعت است. مثال آن شامل تغییر در مدیریت، بازگشت محصول، تغییر نظارتی است که می تواند باعث کاهش فروش شرکت و وجود رقیب جدید در بازار با پتانسیل گرفتن سهم بازار از یک شرکت شود. سرمایه گذاران غالباً با سرمایه گذاری در دارایی های متنوع، از تنوع برای مدیریت ریسک غیر سیستماتیک استفاده می کنند.

علاوه بر خطرات گسترده سیستماتیک و غیر سیستماتیک، انواع مختلفی از ریسک وجود دارد، از جمله:

ریسک تجاری

در این نوع ریسک سوالی مطرح می شود- آیا یک شرکت قادر به فروش کافی و ایجاد درآمد کافی برای تأمین هزینه های عملیاتی خود و سودآوری خواهد بود؟ در حالی که ریسک مالی به هزینه های تأمین مالی مربوط می شود، ریسک تجاری با تمام هزینه های دیگری که یک کسب و کار باید برای تأمین و عملکردی باقی ماندن احتیاج دارد، درگیر است. این هزینه ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه های اداری می شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر انواع ریسک مالی عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می فروشد، می باشد.

ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری زمانی اتفاق می افتد که یک وام گیرنده قادر به پرداخت سود قراردادی یا اصل بدهی های خود نباشد. این نوع ریسک به ویژه برای سرمایه گذاران که اوراق قرضه در اوراق بهادار خود دارند، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، به ویژه اوراق صادر شده توسط دولت فدرال، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول، و در نتیجه نرخ بهره بالاتر هستند.

ریسک کشور

ریسک کشور زمانی اتفاق می افتد که یک کشور قادر نباشد به تعهدات مالی خود عمل کند. هنگامی که یک کشور نتواند به تعهدات خود عمل کند، می تواند به عملکرد سایر قسمت های مالی در آن کشور و همچنین سایر کشورهایی که با آنها رابطه دارد، آسیب برساند. این نوع خطر بیشتر در بازارهای نوظهور یا کشورهایی که کسری شدید دارند، دیده می شود.

ریسک ارزی

هنگام سرمایه گذاری در کشورهای خارجی، توجه به این نکته ضروری است که نرخ ارز می تواند قیمت دارایی را نیز تغییر دهد. ریسک ارزی (یا ریسک نرخ ارز) برای کلیه قسمت های مالی که به ارز غیر از ارز داخلی شما هستند اعمال می شود. به عنوان نمونه، اگر شما در ایالات متحده زندگی می کنید و در یک سهام کانادایی به دلار کانادا سرمایه گذاری می کنید، اگر دلار کانادا نسبت به دلار آمریکا کاهش ارزش پیدا کند، ممکن است پول خود را از دست بدهید.