اوراق قرضه به موجب نظریه شماره 518مورخ 1385شورای نگهبان به لحاظ خلاف شرع بودن عملا امکان استفاده از آن در کشور منتفی گردیده و اوراق مشارکت جایگزین آن گردیده.
گواهی نامه حق خرید سهام باید شامل مواردی باشد
ماده 171- گواهي‌نامه حق خريد سهم مذكور در ماده فوق بايد مشتمل بر نكات زير باشد :
- نام و شماره ثبت و مركز اصلي شركت
- مبلغ سرمايه فعلي و همچنين مبلغ افزايش سرمايه شركت
- تعداد و نوع سهامي كه دارنده گواهي‌نامه حق خريد آن را دارد با ذكر مبلغ اسمي سهم و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش آن
- نام بانك و مشخصات حساب سپرده اي كه وجوه لازم بايد در آن پرداخته شود.
- مهلتي كه در طي آن دارنده گواهي‌نامه مي‌تواند از حق خريد مندرج در گواهي‌نامه استفاده كند.
- هرگونه شرايط ديگري كه براي پذيره‌نويسي مقرر شده باشد.
تبصره – گواهي‌نامه حق خريد سهم بايد به همان ترتيبي كه براي امضاي اوراق سهام شركت مقرر است به امضاء برسد.
ماده 172- در صورتي كه حق تقدم در پذيره‌نويسي سهام جديد از صاحبان سهام سلب شده باشد يا صاحبان سهام از حق تقدم خود ظرف مهلت مقرر استفاده نكنند حسب مورد تمام يا باقي‌مانده سهام جديد عرضه و به متقاضيان فروخته خواهد شد.
ماده 173- شركتهاي سهامي عام بايد قبل از عرضه كردن سهام جديد براي پذيره‌نويسي عمومي ابتدا طرح اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد را به مرجع ثبت شركتها تسليم و رسيد دريافت كنند.
ماده 174- طرح اعلاميه پذيره‌نويسي مذكور در ماده 173 بايد به امضاي دارندگان امضاي مجاز شركت رسيده و مشتمل بر نكات زير باشد :
- نام و شماره ثبت شركت
- موضوع شركت و نوع فعاليتهاي آن
- مركز اصلي شركت و در صورتي كه شركت شعبي داشته باشد نشاني شعب آن
- در صورتي كه شركت براي مدت محدود تشكيل شده باشد ویژگی اوراق حق تقدم سهم ویژگی اوراق حق تقدم سهم تاريخ انقضاء مدت آن
- مبلغ سرمايه شركت قبل از افزايش سرمايه
- اگر سهام ممتاز منتشر شده باشد تعداد و امتيازات آن
- هويت كامل اعضاء هيأت مديره و مديرعامل شركت
- شرايط حضور و حق رأي صاحبان سهام در مجامع عمومي
- مقررات اساسنامه راجع به تقسيم سود و تشكيل اندوخته و تقسيم دارايي بعد از تصفيه
- مبلغ و تعداد اوراق قرضه قابل تبديل به سهم كه شركت منتشر كرده است و مهلت و شرايط تبديل اوراق قرضه به سهم
- مبلغ بازپرداخت نشده انواع ديگر اوراق قرضه‌اي كه شركت منتشر كرده است و تضمينات مربوط به آن
- مبلغ ديون شركت و همچنين مبلغ ديون اشخاص ثالث كه توسط شركت تضمين شده است.
- مبلغ افزايش سرمايه
- تعداد و نوع سهام جديدي كه صاحبان سهام با استفاده از حق تقدم خود تعهد كرده‌اند.
- تاريخ شروع و خاتمه مهلت پذيره‌نويسي
- مبلغ اسمي و نوع سهامي كه بايد تعهد شود و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش سهم
- حداقل تعداد سهامي كه هنگام پذيره‌نويسي بايد تعهد شود.
- نام بانك و مشخصات حساب سپرده اي كه وجوه لازم بايد در آن پرداخته شود.
- ذكر نام روزنامه كثيرالانتشاري كه اطلاعيه‌ها و آگهي هاي شركت در آن نشر مي‌شود.
ماده 175- آخرين ترازنامه و حساب سود و زيان شركت كه به تصويب مجمع عمومي رسيده است بايد به ضميمه طرح اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد به مرجع ثبت شركتها تسليم گردد و در صورتي كه شركت تا آن موقع ترازنامه و حساب سود و زيان تنظيم نكرده باشد اين نكته بايد در طرح اعلاميه پذيره نويسي قيد شود.
ماده 176- مرجع ثبت شركتها پس از وصول طرح اعلاميه پذيره‌نويسي و ضمايم آن و تطبيق مندرجات آنها با مقررات قانوني اجازه انتشار اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد را صادر خواهد نمود.
ماده 177- اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد بايد علاوه بر روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي شركت در آن نشر مي‌گردد اقلاً در دو روزنامه كثيرالانتشار ديگر آگهي شود و نيز در بانكي كه تعهد سهام در نزد آن به عمل مي‌آيد در معرض ديد علاقمندان قرار داده شود. در اعلاميه پذيره‌نويسي بايد قيد شود كه آخرين ترازنامه و حساب سود و زيان شركت كه به تصويب مجمع عمومي رسيده است در نزد مرجع ثبت شركتها و در مركز شركت براي مراجعه علاقمندان آماده است.
ماده 178- خريداران ظرف مهلتي كه در اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد معين شده است و نبايد از دو ماه كمتر باشد به بانك مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضاء كرده و مبلغي را كه بايد پرداخته شود تأديه و رسيد دريافت خواهند كرد.
ماده 179- پذيره‌نويسي سهام جديد به موجب ورقه تعهد خريد سهم كه بايد شامل نكات زير باشد به عمل خواهد آمد.
- نام و موضوع و مركز اصلي و شماره ثبت شركت
- سرمايه شركت قبل از افزايش سرمايه
- مبلغ افزايش سرمايه
- شماره و تاريخ اجازه انتشار اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد و مرجع صدور آن
- تعداد و نوع سهامي كه مورد تعهد واقع مي‌شود و مبلغ اسمي آن
- نام بانك و شماره حسابي كه بهاي سهم در آن پرداخته مي‌شود.
- هويت و نشاني كامل پذيره‌نويس
ماده 180- مقررات مواد 14 و 15 اين قانون در مورد تعهد خريد سهم جديد نيز حاكم است.
ماده 181- پس از گذشتن مهلتي كه براي پذيره‌نويسي معين شده است و در صورت تمديد بعد از انقضاي مدت تمديد شده هيأت مديره حداكثر تا يكماه به تعهدات پذيره‌نويسان رسيدگي كرده و تعداد سهام هريك از تعهدكنندگان را تعيين و اعلام و مراتب را جهت ثبت و آگهي به مرجع ثبت شركتها اطلاع خواهد داد.
هرگاه پس از رسيدگي به اوراق پذيره‌نويسي مقدار سهام خريداري شده بيش از ميزان افزايش سرمايه باشد هيأت مديره مكلف است ضمن تعيين تعداد سهام هر خريدار دستور استرداد وجه سهام اضافه خريداري شده را به بانك مربوط بدهد.
ماده 182- هرگاه افزايش سرمايه شركت تا نه ماه از تاريخ تسليم طرح اعلاميه پذيره‌نويسي مذكور در ماده 174 به مرجع ثبت شركتها به ثبت نرسد به در خواست هريك از پذيره‌نويسان سهام جديد، مرجع ثبت شركت كه طرح اعلاميه پذيره‌نويسي به آن تسليم شده است، گواهي‌نامه‌اي حاكي از عدم ثبت افزايش سرمايه شركت صادر و به بانكي كه تعهد سهام و تأديه وجوه در آن به عمل آمده است ارسال مي‌دارند تا اشخاصي كه سهام جديد را پذيره‌نويسي كرده‌اند به بانك مراجعه و وجوه پرداختي خود را مسترد دارند. در اين صورت هرگونه هزينه اي كه براي افزايش سرمايه شركت پرداخت يا تعهد شده باشد بعهده شركت قرار مي‌گيرد.
ماده 183- براي ثبت افزايش سرمايه شركتهاي سهامي خاص فقط تسليم اظهارنامه به ضميمه مدارك زير به مرجع ثبت شركتها كافي خواهد بود
- صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده كه افزايش سرمايه را تصويب نموده يا اجازه آن را به هيأت مديره داده است و در صورت اخير صورت جلسه هيأت مديره كه افزايش سرمايه را مورد تصويب قرار داده است.
- يك نسخه از روزنامه‌اي كه آگهي مذكور در ماده 169 اين قانون در آن نشر گرديده است.
- اظهارنامه مشعر بر فروش كليه سهام جديد و در صورتي كه سهام جديد امتيازاتي داشته باشد بايد شرح امتيازات و موجبات آن در اظهارنامه قيد شود.
- در صورتي كه قسمتي از افزايش سرمايه بصورت غيرنقد باشد بايد تمام قسمت غيرنقد تحويل گرديده و با رعايت ماده 82 اين قانون به تصويب مجمع عمومي فوق‌العاده رسيده باشد مجمع عمومي فوق‌العاده در اين مورد با حضور صاحبان سهام شركت و پذيره‌نويسان سهام جديد تشكيل شده و رعايت مقررات مواد 77 لغايت 81 اين قانون در آن قسمت كه به آورده غيرنقد مربوط مي‌شود الزامي خواهد بود و يك نسخه از صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده بايد به اظهارنامه مذكور در اين ماده ضميمه شود.
تبصره- اظهارنامه هاي مذكور در اين ماده بايد به امضاء كليه اعضاء هيأت مديره رسيده باشد.
ماده 184- وجوهي كه به حساب افزايش سرمايه تأديه مي‌شود بايد در حساب سپرده مخصوصي نگاهداري شود. تأمين و توقيف و انتقال وجوه مزبور به حسابهاي شركت ممكن نيست مگر پس از به ثبت رسيدن افزايش سرمايه شركت.
ماده 185- در صورتي كه مجمع عمومي فوق‌العاده صاحبان سهام افزايش سرمايه شركت را از طريق تبديل مطالبات نقدي حال شده اشخاص از شركت تصويب كرده باشد سهام جديدي كه در نتيجه اين گونه افزايش سرمايه صادر خواهد شد با امضاء ورقه خريد سهم توسط طلبكاراني كه مايل به پذيره‌نويسي سهام جديد باشند انجام مي‌گيرد.
ماده 186- در ورقه خريد سهم مذكور در ماده 185 نكات مندرج در بندهاي 1 و 2 و 3 و 5 و 7 و 8 ماده 179 بايد قيد شود.
ماده 187- در مورد ماده 185 پس از انجام پذيره نويسي بايد در موقع به ثبت رسانيدن افزايش سرمايه در مرجع ثبت شركتها صورت كاملي از مطالبات نقدي حال شده بستانكاران پذيره‌نويس را كه به سهام شركت تبديل شده است به ضميمه رونوشت اسناد و مدارك حاكي از تصفيه آن گونه مطالبات كه بازرسان شركت صحت آن را تأييد كرده باشند همراه با صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده و اظهارنامه هيأت مديره مشعر بر اينكه كليه اين سهام خريداري شده و بهاي آن دريافت شده است به مرجع ثبت شركتها تسليم شود.
ماده 188- در موردي كه افزايش سرمايه از طريق بالابردن مبلغ اسمي سهام موجود صورت مي‌گيرد كليه افزايش سرمايه بايد نقداً پرداخت شود و نيز سهام جديدي كه در قبال افزايش سرمايه صادر مي‌شود ویژگی اوراق حق تقدم سهم بايد هنگام پذيره‌نويسي برحسب مورد كلاً پرداخت يا تهاتر شود.
ماده 189- علاوه بر كاهش اجباري سرمايه مذكور در ماده 141 مجمع عمومي فوق‌العاده شركت مي‌تواند به پيشنهاد هيأت مديره در مورد كاهش سرمايه شركت بطور اختياري اتخاذ تصميم كند مشروط بر آنكه بر اثر كاهش سرمايه به تساوي حقوق صاحبان سهام لطمه‌اي وارد نشود و سرمايه شركت از حداقل مقرر در ماده 5 اين قانون كمتر نگردد.
تبصره- كاهش اجباري سرمايه از طريق كاهش تعداد يا مبلغ اسمي سهام صورت مي‌گيرد و كاهش ا ختياري سرمايه از طريق كاهش بهاي اسمي سهام به نسبت متساوي و رد مبلغ كاهش يافتة هر سهم به صاحب آن انجام مي‌شود.
ماده 190- پيشنهاد هيأت مديره راجع به كاهش سرمايه بايد حداقل چهل و پنج روز قبل از تشكيل مجمع عمومي فوق‌العاده به بازرس يا بازرسان شركت تسليم گردد.
پيشنهاد مزبور بايد متضمن توجيه لزوم كاهش سرمايه و همچنين شامل گزارشي درباره امور شركت از بدو سال مالي در جريان و اگر تا آن موقع مجمع عمومي نسبت به حسابهاي سال مالي قبل تصميم نگرفته باشد حاكي از وضع شركت از ابتداي سال مالي قبل باشد.
ماده 191- بازرس يا بازرسان شركت پيشنهاد هيأت مديره را مورد رسيدگي قرار داده و نظر خود را طي گزارشي به مجمع عمومي فوق‌العاده تسليم خواهد نمود و مجمع عمومي پس از استماع گزارش بازرس تصميم خواهد گرفت.
ماده 192- هيأت مديره قبل از اقدام به كاهش اختياري سرمايه بايد تصميم مجمع عمومي را درباره كاهش حداكثر ظرف يكماه در روزنامه رسمي و روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي مربوط به شركت در آن نشر مي‌گردد آگهي كند.
ماده 193- در مورد كاهش اختياري سرمايه شركت هريك از دارندگان اوراق قرضه و يا بستانكاراني كه منشاء طلب آنها قبل از تاريخ نشر آخرين آگهي مذكور در ماده 192 باشد مي‌توانند ظرف دو ماه از تاريخ نشر آخرين آگهي اعتراض خود را نسبت به كاهش سرمايه شركت به دادگاه تقديم كنند.
ماده 194- در صورتي كه به نظر دادگاه اعتراض نسبت به كاهش سرمايه وارد تشخيص شود و شركت جهت تأمين پرداخت طلب معترض وثيقه‌اي كه به نظر دادگاه كافي باشد نسپارد در اين صورت آن دين حال شده و دادگاه حكم به پرداخت آن خواهد داد.
ماده 195- در مهلت دو ماه مذكور در ماده 193 و همچنين در صورتي كه اعتراضي شده باشد تا خاتمه اجراي حكم قطعي دادگاه شركت از كاهش سرمايه ممنوع است.
ماده 196- براي كاهش بهاي اسمي سهام شركت و رد مبلغ كاهش يافته هرسهم، هيأت مديره شركت بايد مراتب را طي اطلاعيه‌اي به اطلاع كليه صاحبان سهام برساند. اطلاعيه شركت بايد در روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي مربوط به شركت در آن نشر مي‌گردد منتشر شود و براي صاحبان سهام با نام توسط مي كردم پست سفارشي ارسال گردد.
ماده 197- اطلاعيه مذكور در ماده 196 بايد مشتمل بر نكات زير باشد :
بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟
بازار اولیه و بازار ثانویه چه بازارهایی هستند؟ چه ويژگی هایی دارند و مزیا و معایب هر یک از آنها چیست؟ بازار اولیه، بازاری است که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار به سرمایه گذاران عرضه و به آنها فروخته می شود و در مقابل، بازار ثانویه بازاری است که دارایی هایی که یک بار در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته اند برای خرید و فروش عرضه می شوند. در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات جامع و کاملی در مورد بازار اولیه و ثانویه به شما ارائه داده و شما را کامل با ويژگی های هر یک از آنها آشنا سازیم. آنچه در این مقاله به آن خواهیم پرداخت :
بازار اولیه بورس چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
تعریف بازار ثانویه در بورس چیست؟
با اهداف و ویژگی های بازار اولیه و بازار ثانویه بیشتر آشنا شوید.
ریسک‌های جدی بازار سرمایه را بشناسید.
بازار اولیه بورس چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟
بازار اولیه، بازاری است که در آن انواع سهام، بدهی و اوراق بهادار برای اولین بار در یک فرآیند جمع‌آوری سرمایه بلندمدت فروخته میشود. این بازار با صدور سهام جدید سروکار دارد؛ بنابراین به آن بازار اولیه صدور سهام نیز گفته میشود. وقتی سهمی برای اولین بار به بازار عرضه میشود، در بازار اولیه به آن رسیدگی میشود.
در بازارهای اولیه، وام‌گیرندگان اوراق بهادار را برای مدت زمان طولانی معامله می‌کنند؛ بنابراین بازار اولیه سبب تسهیل شکل‌گیری سرمایه میشود. سه روش برای افزایش سرمایه در بازار اولیه وجود دارد: عرضه عمومی، حق تقدم سهام و سرمایه‌گذاری خصوصی. انتشار عمومی یا عرضه عمومی سهم به آن دسته از سهامی گفته میشود که به‌تازگی در بازار سرمایه منتشرشده است یا یک شرکت تازه تأسیس قصد صدور سهام خود را برای اولین بار داشته باشد.
حق تقدم سهام به آن حقی گفته میشود که به سهامدار فعلی شرکت تعلق دارد و به این ترتیب سهامداران فعلی در خرید سهام جدید منتشر شده با قیمت مناسب اولویت بیشتری دارند. سهام جدید معمولاً به تناسب بین سهامداران فعلی تقسیم میشود. سرمایه‌گذاری خصوصی به روشی برای فروش و توزیع خصوصی سهام به هر موسسه، نهاد یا گروهی از افراد به طور اختصاصی گفته میشود. از اصلی‌ترین ویژگی‌های بازار اولیه این است که این بازار با مسائل مربوط به صدور سهام جدید سر و کار دارد. این بازار جای مشخصی ندارد و روش‌های مختلفی برای افزایش سرمایه شناور در این بازار به کار برده میشود.
تعریف بازار ثانویه در بورس چیست؟
بازار ثانویه، بازاری برای خرید اوراق بهادار دست دوم است؛ به عبارت دیگر اوراق بهاداری که از بازار اولیه عبور کرده‌اند، دیگر در بازار ثانویه معامله می‌شوند. فروش ثانویه اوراق بهادار به این معنی است که اوراق برای اولین بار در بازار اولیه دادوستد شده است. سهام و اوراقی که در بازار اولیه معامله شده‌اند، مجدداً در بازار ثانویه مورد معامله قرار می‌گیرند.
در حالت کلی، بازار ثانویه بازاری مداوم و منظم برای خرید و فروش انواع اوراق بهادار است. با توجه به مکانیسم‌های موجود قیمت‌گذاری، قیمت هر سهم مشخص ویژگی اوراق حق تقدم سهم میشود و در بازار ثانویه به طور منظم داد و ستد میشود. این بازار شامل کلیه شرکت های بورسی است که توسط دولت به رسمیت شناخته شده است. اصلی‌ترین هدف بازار ثانویه ایجاد نقدینگی در بازار و جامعه است.
نقدینگی به معنای تبدیل اوراق بهادار به پول نقد است، در واقع هر زمانی که نیاز به پول نقد داشتید میتوانید در بازار ثانویه اوراق خود را بفروشید و هر زمانی که پول مازادی داشتید میتوانید این پول را در بازار بورس سرمایه گذاری و اوراق بهادار را خریداری کنید. روندهای خاصی برای خرید اوراق بهادار در زمان رکود بازار وجود دارد، به‌این‌ترتیب در زمان صعود بازار می‌توان سهام را فروخت و سود بیشتری کسب کرد؛ بنابراین تعادل ایجاد شده در بازار ثانویه منجر به ایجاد نقدینگی خوبی در بازار میشود.
با اهداف و ویژگی های بازار اولیه و بازار ثانویه بیشتر آشنا شوید.
در صورتی که سرمایه گذار اوراق بهادار را در گذشته خریداری کرده باشد و اکنون قصد فروش آن را داشته باشد، می‌تواند از طریق بازار ثانویه و به واسطه کارگزاران بورس اقدام به فروش آن کند. خرید و فروش در بازار بورس اغلب از طریق سامانه‌های معاملاتی آنلاین انجام می شود. پنل های معاملاتی جهت افزایش رفاه سرمایه گذاران نسبت به گذشته تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است. کارگزار بورس نهاد یا موسسه‌ای است که رابط بین سرمایه گذار و بازار بورس است.
در واقع فرآیند ثبت نام ، عضویت و خرید و فروش سهام در بازار بورس بر عهده کارگزار است. در حقیقت کارگزار بورس کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را به نمایندگی از طرف مشتریان انجام می دهد. معمولاً کارگزاران بورس اشخاص حقوقی با تجربه و آشنا به مسائل مالی هستند. در انتخاب کارگزاری باید دقت کافی به خرج داد تا با یک انتخاب آگاهانه و مناسب از دردسرهای احتمالی به دور ماند. زمانی که شما قصد ورود به بازار بورس را دارید، یکی از مراحلِ اولیه ورود به بورس، انتخاب کارگزاری است. در واقع نقطه ورود به بازار سرمایه از طریق خرید و فروش سهام در کارگزاری میسر است.
از جمله اصلی‌ترین ویژگی‌های بازار ثانویه می‌توان گفت که بازار ثانویه باعث ایجاد نقدینگی در بازار و جامعه میشود. جایگاه بازار ثانویه پس از بازار اولیه است. این بازار جایگاه مشخص و ویژه‌ای دارد. سرمایه‌گذاران جدید و تازه‌وارد به بازار بورس انگیزه زیادی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای ثانویه دارند. برخلاف بازارهای اولیه که مکان مشخصی ندارد، معاملات بازار ثانویه در مکان خاصی به نام بورس اوراق بهادار انجام میشود که زمینه‌ساز بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های جدید در اقتصاد است.
ریسک‌های جدی بازار سرمایه را بشناسید.
جنبه بعدی مربوط به بازار سرمایه، شناخت ریسک‌های بازار سرمایه است. قبل از سرمایه‌گذاری در دنیای بورس بهتر است انواع ریسک‌های موجود در این بازار را کامل بشناسید. سرمایه گذاری و دید بلند مدت در بازار بورس همواره نسبت به کوتاه مدت دارای ریسک کمتر و سود بیشتری است. قبل از اقدام به هر گونه خرید و فروش در بازار بورس باید ملاحظاتی را مد نظر قرار دهید. قیمت سهام بر خلاف سپرده‌های بانکی یا اوراق قرضه دولتی نوسانات گسترده‌ای دارد، سپرده‌های بانکی و اوراق دولتی معمولاً عاری از هر گونه ریسک سرمایه‌گذاری هستند. فرضیه‌های کارآمد بازار نشان می‌دهد که عوامل مؤثری در تغییر قیمت سهام در بورس نقش دارند. بنا به مطالعات انجام شده نشان داده شده است که روندهای خاص و منظمی در قیمت‌گذاری سهام در بورس در دوره‌های مختلف اقتصادی وزمانی تکرار می شود.
این بدان معناست که رکود و رونق بازار بر روی قیمت سهام تأثیر دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی عوامل روان‌شناختی نیز بر قیمت گذاری سهام در بازار بورس تأثیرگذار است. برخی اوقات با منتشر شدن اخبار ضد و نقیض قیمت سهام در بازار افزایش یا کاهش می‌یابد. این نوسانات ناشی از تأثیر روانی آن خبر است. نوع دیگر ریسک معمولاً در بازار اوراق بهادار روی می‌دهد. ریسک بازار اوراق بهادار ناشی از تغییرات نرخ بهره است.
بین نرخ بهره و قیمت اوراق بهادار رابطه معکوس وجود دارد. بدان معنی که اگر نرخ بهره افزایش یابد، قیمت اوراق قرضه کاهش می‌یابد و با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق افزایش خواهد داشت. قیمت اوراق بهادار نسبت به سیاست‌های پولی و تغییرات اقتصادی کشور حساس است.
پاره سهم چیست
یکی از مواردی که در ماده 32 لایحه اصلاحی قانون تجارت پیش بینی شده است موضوع پاره سهم چیست ؟ می باشد به موجب همین امر مبلغ اسمی سهام و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه باید متساوی باشد ما در این مقاله به مطالبی در این خصوص می پردازیم همراه ما باشید.
در جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره تغییرات شرکت می توانید بر روی لینک کلیک نمایید.
پاره سهم یعنی
پاره سهم قسمتی از یک سهم می باشد.پاره سهم بیشتر حاصل تصمیم های مالی و یا مبادرات یک شرکت می باشد.به عنوان مثال این امکان وجود دارد که تجزیه سهام پاره سهم ایجاد نماید در صورتی که سرمایه گذار تعداد شخصی از سهام را داشته باشد این امر ممکن ویژگی اوراق حق تقدم سهم می شود.
در صورتی که دوشرکت با هم ادغام شوند، به طور معمول سهام را با یک نسبت توافقی با هم ترکیب می نمایند که می تواند پاره سهم را سبب گردد.
در صورتی که شما با سود سهام خود سرمایه گذاری مجدد نمایید، این امکان وجود دارد که در آخر مالک پاره سهم بشوید.به طور معمول پاره سهم را نمی توان در بازار سهام خرید و فروش نمود.
ولی یک شرکت کارگذاری می تواند تعداد زیادی از آن ها را دسته نمایئ تا یک سهم کامل ساخته گردد،درصدی به شما فروخته شود تا سهم شما تکمیل گردد و یا سهام کامل را تفکیک کند و به سرمایه گذاران جدید پاره سهم را بفروشد.
در ادارات ثبت شرکت ها موضوع چگونگی اختصاص پاره سهم ویا تجزیه سهام با ابهام اجرایی مواجه می باشد. برطبق برخی از اساسنامه های نمونه ثبت شرکت ها ایجاد پاره سهم ممنوع گردیده است و در برخی دیگر از اساسنامه ها در صورت ایجاد پاره سهم، یک نفر به نمایندگی از دارندگان پاره سهم جهت حضور در جلسه مجامع عمومی معرفی می گردد.
از مشکلات پاره سهم شرکت، عدم تبیین نحوه مشارکت در شرکت و رای گیری می باشد که مالک پاره سهم به چه نحوی در رای گیری شرکت حضور یابد.
به طور مثال اگر یک سهم به ده پاره تقسیم گردد و در تصمیم گیریی اتفاق نظر برای آن ها وجود نداشته باشد محاسبه آرای آن با مشکل مواجه می شود.
در برخی از شرکت ها، ایجاد پاره سهم در شرکت به صورت قهری ایجاد می گردد به نحوی که در اساسنامه قید می گردد در صورت فوت مالک هرسهام، سهم مذکور بین سایر سهامداران به نسبت مساوی تقسیم می شود که این امر موجب ایجاده پاره سهم می گردد.
هم چنین ممکن است ایجاد پاره سهم در زمان کاهش سرمایه رخ دهد که در این صورت، لیست سهامداران با محاسبه پاره سهم در نظر گرفته می شود و یا این که در افزایش سرمایه نیز با توجه به میزان حق تقدم ممکن است پاره سهم ایجاد گردد.
در بررسی فرایندها در بورس اوراق بهادار نیز، موضوع تجزیه سهام و سهام جایزه در شرکت های بورسی رواج یافته است.
درپیش نویس لوایح قانون تجارت بیان شده است :مبلغ اسمی سهام باید مساوی باشد و صدور پاره سهم جایز نیست.
در صورتی که در اثرانتقال قهری یا کاهش یا افزایش سرمایه ویا به هر دلیل دیگر پاره سهم به سهامداران تعلق گیرد پاره سهم به ترتیبی که در اساسنامه تعیین شده بین سهامداران ذی نفع توزیع خواهد شد.
علیهذا در ادارات ثبتی، پیش بینی تجزیه سهام وپاره سهمی که به صورت قهری ویا اجرای احکام دادگاه به وجود می آید، مورد پذیرش و در ویژگی اوراق حق تقدم سهم سایر موارد، تجزیه سهام با تامل مورد اقدام قرار می گیرد.
ورقه سهم
ورقه سهم نشانگر سهامداران یک شرکت می باشد بدین صورت که جهت هر سهامدار یک و یا چند ورقه سهام صادر می گردد که نشاندهنده این است که آن شخص صاحب چه تعداد سهام در این شرکت می باشد.
به بیان دیگر ورقه سهم سندی است که بر روی آن اطلاعات مهمی همانند نام شرکت ، نام مشخصات دارنده سهام ، مبلغ اسمی و… نوشته می شود و به دارنده سهم داده می شود
سهام عادی چیست؟
دارندگان سهام عادی دارنده مقداری از مالکیت شرکت می باشند و کلیه ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت رابه میزان سهامی که در اختباری دارند قبول می نمایند. باید بدانید به سرمایه ای که از طریق فروش سهام عادی شرکت تامین می گردد سرمایه سهمی گفته میشود.
هیچ شرکتی این اختیار را ندارد بیش از میزانی که در اساسنامه آن قید شده است از راه فروش سهام سرمایه خود را تامین نماید مگر با گذراندن تشریفات خاصی. نکته : شرکتهای بورسی فقط دارای سهام عادی هستند.
سهام ممتاز به چه معناست؟
نوعی سهام است که که ویژگی های اوراق قرضه و سهام عادی را دارا می باشد. چنانچه شرکت منحل گردد دارندگان سهام ممتاز نسبت به دارندگان سهام عادی در توزیع دارایی شرکت حق تقدم دارند و نیز ممکن است دارای حق رای هم باشند قبل از پرداخت سود عادی باید سود ممتاز پرداخت شود به این نکته توجه نمایید که ممکن است برخی از سهام های عادی به سهام ممتاز تبدیل گردند و دارندگان آن حق دارند در درصدی از سود اضافی شرکت نیز سهیم شوند.
سود سهام ممتاز به طور ثابت پرداخت میشود و در مورد سهام ممتاز با سود انباشته حتی در صورتی که شرکت قادر به پرداخت سود سهام نباشد، سود این گونه سهام به صورت انباشته در سال یا سال‌های بعد پرداخت خواهد شد.
گاهی سهام ممتاز پس از چند سال قابل تبدیل به سهام عادی به قیمت ارزش اسمی خواهند بود و در صورتی که قابل بازخرید باشند شرکت در یک تاریخ معین مبلغ بازخرید را به سهامدار پرداخت می‌کند.
همچنین ممکن است شرکت به میزان ارزش سهام ممتاز خود سهام عادی منتشر و به سهامداران پرداخت کند.اما چنانچه سهام ممتاز از نوع غیرقابل بازخرید باشد، سهامداران به طور مرتب و ثابت سود سهام ممتاز خود را دریافت خواهند کرد.
دارنده سهام ممتاز ممکن است حق رای هم داشته باشد، اما بیشتر در صورتی حق رای خواهد داشت که پرداخت سود سهام وی به تعویق افتاده باشد.
توجه داشته باشید که سهام همه شرکتهای بورسی از نوع سهام عادی می‌باشند. امتیاز پاره سهم در واقع تکه ای از یک سهم می باشد.
یکی از مواردی که پاره سهم ممکن است ایجاد شود، در زمان دادن سود سهمی به سهامداران می باشد. نحوه برخورد با آن همانند یک سهم کامل می باشد.یعنی اثر افزایشی در حقوق صاحبان سهام دارد.
دارنده پاره سهم می تواند آن را بفروشد یا با خرید پاره سهم متناسب، آن را به یک سهم کامل تبدیل کند.
تعریف پاره سهم
ماده32 قانون تجارت اصل تساوی مبلغ کل سهام شرکت را برای اعطای حقوق وابسته به یک سهم پیش بینی نموده است حتی زمانی که شرکت برای رعایت سهامداران اقلیت متوسل به انتشار«پاره سهم» گردد مثلا یک سهم 1000ریالی را به ده پاره سهم تقسیم کند، حقوق وابسته به یک سهم را (مانند حق شرکت در مجمع ، حق رأی،حق سود بردن و حق تقدم……)ندارد
درصورت نیاز به اطلاعات تخصصی و ثبت صورتجلسات و هم چنین تنظیم و تدوین صورتجلسات سهام از جمله سهام هایی که پاره سهم دارند میتوانید از مشاوران ثبت بین الملل راهنمایی های لازم را کسب کنید برای برقراری ارتباط با مشاوران و کارشناسان ثبت بین الملل می توانید با شماره تلفن های 32711327-026 تماس حاصل کنید و از مشاوره رایگان بهره مند شوید.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
قبل از بیان تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت لازم است تعریف و ویژگی های این دو اوراق را ذکر نماییم.
اوراق قرضه: نوعی سند است که براساس آن شخصی مبلغی را به ناشر اوراق قرضه ،قرض می دهد در مقابل ناشر اوراق موظف به پرداخت بهره به خریدار اوراق قرضه می شود همچنین ناشر می بایست اصل مبلغ را در سر رسید معین به خریدار برگرداند.
اوراق قرضه به موجب نظریه شماره 518مورخ 1385شورای نگهبان به لحاظ خلاف شرع بودن عملا امکان استفاده از آن در کشور منتفی گردیده و اوراق مشارکت جایگزین آن گردیده.
ویژگی های اوراق قرضه
- اوراق قرضه داراي سر رسيد مشخص شده است که باید در سررسید تعیین شده پرداخت گردد.
- اوراق قرضه داراي ارزش اسمی مشخصی است.
- در صورت ورشکستگی ناشران اوراق قرضه، دارندگان در دريافت اصل و فرع سرمايه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. چنانچه شرکتي چند نوع اوراق قرضه منتشر نماید، ترتيب اولويت آنها بر طبق قرارداد مربوطه است.
- به طور کلي دارندگان اوراق قرضه حق رای درخصوص تصمیم گیری در شرکت را ندارند، هر چ ند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصميم گيريهای شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه های ديگر يا در موارد ادغام شرکت در شرکتهای ديگر) حق رای داشته باشند.البته، چنانچه شرکتی شرايط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعايت نکند، دارندگان اوراق قرضه می توانند بر بسياری از فعاليتهای شرکت اعمال قدرت کنند.
- اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خريدار فروخته شود،صرفا « ناشر و خريدار » طرفهای قرارداد هستند.ولی اگر اوراق قرضه به طور عمومی به تعداد زيادی از خريداران فروخته شود،غير از طرفهای قرارداد شخص ديگری به عنوان امين به نمايندگی از دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می کنند.
- کسی که اوراق قرضه را در دست دارد بستانکار شرکت بحساب می آید. شخص مذکور با آنکه حق دريافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد اما هيچ گونه حق مالکيتی در شرکت ندارند و چيزی از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت می گردد دريافت نمی کنند.
- این اوراق از طریق پذیره نویسی و تنها ازطرف شرکتهای سهامی عام منتشر می گردد.
اوراق قرضه ساده
اوراقی است که پس از انتشار تغییر صورت نمی دهد و تا استرداد کامل وجه ، به صورت ورقه قرضه باقی می ماند.
شرایط انتشار اوراق قرضه ساده
انتشار اوراق قرضه می تواند بنا به تجویز اساسنامه شرکت یا تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت یا بنا به پیشنهاد هیات مدیره باشد همچنین اساسنامه و مجمع عمومی می تواند به هیات مدیره شرکت این اجازه را بدهد که طی مدت زمانی که از دو سال تجاوز ننماید یک یا چند بار اوراق قرضه منتشر نماید.
اوراق قرضه مرکب
اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام شرکت را همانند اوراق قرضه قابل تعویض با سهام را اصطلاحا اوراق قرضه مرکب گویند که امتیازات مضاعفی برای دارنده آنها در قانون پیش بینی گردیده است.
اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام
در این اوراق افزایش سرمایه در زمانی صورت می گیرد که صاحبان اوراق قرضه بخواهند اوراق خود را به سهام تبدیل نمایند.
اوراق قرضه قابل تبدیل تعویض با سهام
صدور این نوع اوراق چیزی جز افزایش سرمایه شرکت نیست لذا افزایش سرمایه همزمان با انتشار اوراق قرضه صورت می گیرد.
محدودیت های شرکتها تا انقضای موعد اوراق قرضه:
- انتشار اوراق جدید قابل تعویض و قابل تبدیل تا انقضای موعد اوراق قرضه ممنوع است
- شرکت حق ندارد سرمایه خود را مستهلک نماید
- کاهش سهام از طریق بازخرید ممنوع است
- اقدام شرکت به تقسیم اندوخته ممنوع است
- تغییر در نحوه تقسیم منافع شرکت ممنوع است.
انواع اوراق قرضه
- اوراق قرضه دولتی
- اوراق قرضه شرکتی
- اوراق قرضه شهرداری
- اوراق صکوک شرکتی،
- اوراق منفعت
- اوراق خزانه دولتی
- اوراق استصناع ویژگی اوراق حق تقدم سهم
- گواهی سپرده
- اوراق مرابحه
- اوراق سلف موازی استاندارد
- سهام ممتاز
- اوراق بهادار وثیقه‌ای
اوراق مشارکت
اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای یک مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی درطرح های مورد نظر دولت و شرکتهای دولتی و خصوصی تحت نظارت بانک مرکزی منتشر می گردند.خرید و فروش این اوراق مستقیما یا توسط بورس صورت می گیرد.
ویژگی های اوراق مشارکت
1. اوراق مشارکت هم به صورت با نام هم به صورت بی نام منتشر می گردند.
2. اوراق مذکور قيمت اسمي مشخصي دارند.
3. اوراق مشارکت اوراقی است با سررسید مشخص.
4. بازپرداخت اصل اوراق در سررسيد و پرداخت سودعلي الحساب آن در مقاطع معين توسط ناشر، تضمين می گردد
5. خريد و فروش اوراق مذکور از طريق شعب منتخب بانک عامل يا از طريق بورس اوراق بهادار (درصورت پذيرش) مجاز است
6. در این نوع اوراق دارندگان به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجراي طرح هاي مربوط سهيم هستند
7. هر ورقه نشان دهنده ميزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمايه گذاري است
8. اوراق مشارکت به عنوان وثيقه در قراردادهاي بانکی و قراردادهای مربوط به وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت هاي دولتي، شهرداريها و ساير دستگا ههاي اجرايي پذيرفته مي شود.
9.اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار میشود.
10. قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه
انواع اوراق مشارکت
1. اوراق مشارکت ساده
اوراق مشارکت ساده متداول‌ترین نوع ورقه مشارکت به شمار می‌رود در واقع دارنده آن سود حاصل از مشارکت را به ترتیب مورد توافق، در مواعد مقرر دریافت می کند و در سر رسید ورقه تنها حق مطالبه مبلغ اسمی اوراق را از ناشر دارد . این اوراق پس از انتشار، تغییر صورت نمی دهند و در نهایت منجر به استرداد اصل سرمایه و سود حاصل از به کارگیری در پروژه به صاحب ورقه می شود که در این فرض صاحب ورقه با شرکت در یک پروژه خاص شریک است که پس از اتمام پروژه رابطه اش با شرکت قطع می گردد
2. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام، ورقه مشارکت قابل تبدیل ورقه‌ای است که بتوان آن را به سهم شرکت ناشر تبدیل کرد. در این نوع ورقه برخلاف اوراق مشارکت ساده، صاحب اوراق، چنانچه وضعیت شرکت ناشر به دلیل اقتصادی و سوددهی بهتر از زمان انتشار اولیه ورقه مشارکت شود، می‌تواند با تبدیل اوراق مشارکت خود به سهام شرکت در توسعه شرکت شریک و از آن بهره‌مند شود.
3.انتشار اوراق مشارکت قابل تعویض
اوراق مشارکت قابل تعویض نوعی دیگری از اوراق مشارکت است که قابل تعویض با سهام سایر شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است . زمانی که چنین اوراقی به سرمایه‌گذار واگذار میشود، ناشر مکلف است حداقل به میزان اوراق مشارکت قابل تعویض، موجودی سهام شرکتهای مذکور را تا سر رسید نهایی اوراق مشارکت نگهداری کند.
تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت
تفاوت های اوراق قرضه و اوراق مشارکت به شرح ذیل است :
- اوراق قرضه خارج از بورس مورد معامله قرار می گیرد اما اوراق مشارکت قابلیت معامله در بازار بورس رادارد
- نرخ سود و بهره در اوراق قرضه یکسان و ثابت است اما در اوراق مشارکت نرخ سود علی الحساب است
- سود اوراق قرضه براساس میزان سود و زیان شرکت مشخص می گردد درحالی که سود اوراق مشارکت از ابتدا مشخص است.
- وجه اوراق قرضه به شرکت ناشر تملیک می شود لذا محدودیتی در نوع مصرف آن برای شرکت وجود ندارد و مصرف وجوه حاصل به صلاحدید ناشر ممکن است و دارنده صرفا بستانکار شرکت محسوب می گردد اما در اوراق مشارکت دارنده اوراق مشارکت با ناشر شریک می گردد.
- صدور اوراق قرضه تنها توسط شرکت سهامی عام صورت میگیرد در حالی که برای صدور اوراق مشارکت علاوه بر شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص و شرکت تعاونی نیز مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند.
- باز پرداخت اصل و سود علی الحساب در اوراق مشارکت الزاما باید تضمین گردد در صورتی که در اوراق قرضه تضمین پرداخت سود و اصل مبلغ، اختیاری است
«درخصوص بهره معین اوراق قرضه می توان اشاره کرد که باتوجه به نظریه شورای نگهبان مورخ17/5/1363وسایر نظرات شورا مزبور همچنین بنا به اصل49قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و در نتیجه باطل است و گنجاندن هرنوع بهره در قرارداد قرض غیر مجاز است».
حق تقدم چیست و پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده چگونه است؟
اگر با بازارهای مالی و شرکتهای سهامی تا حدودی آشنا باشید، احتمالا بدانید که گاهی اوقات شرکتها بر اساس نیاز‌های خود در بازار، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. هم زمان با افزایش سرمایه سر و کله برخی مفاهیم از جمله حق تقدم و پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده پیدا میشود. در ادامه با پاسخ به سوال حق تقدم چیست و پذیره نویسی حق تقدم چگونه است همراه ما بمانید.
فهرست عناوین مقاله :
پذیره نویسی چیست؟
قبل از اینکه وارد بحث حق تقدم و حق تقدم‌های استفاده نشده شویم، بهتر است با مفهوم پذیره نویسی که ویژگی اوراق حق تقدم سهم از مفاهیم پایه بازارهای مالی است آشنا شوید.
پذیره نویسی در موقعیت‌های مختلف می‌تواند معانی و مفاهیم مختلفی را داشته باشد و هر کدام در عین داشتن شباهت‌ها، تفاوت‌هایی در عمل دارند.
به طور کلی به تعهد انجام کاری که روی یک سند قید شده پذیره نویسی می‌گویند. در واقع به تعهد و امضا کردن یک سند که روی آن اعمالی ذکر شده، پذیره نویسی می‌گویند. هنگام پذیره نویسی، فرد تمام شرایط ذکر شده در سند را می‌پذیرد و به اقدام به اعمالی خاص و یا تعهدی که کرده روی می‌آورد.
در خصوص پذیره نویسی سهام یا حق تقدم استفاده نشده، مفهوم پذیره نویسی به یک فرایند مربوط میشود. فرایندی که فرد درخواست خرید حق تقدم‌های استفاده نشده را صادر می‌کند و با پرداخت مبلغ آن، آنها را می‌خرد. به این فرایند که از یک درخواست آغاز شده و با خرید حق تقدم تمام میشود، پذیره نویسی می‌گویند.
اما یک مفهوم جزئی‌تر که مربوط به معامله سهام یا سرمایه در بازار بورس است، برای پذیره نویسی تعریف شده که معمولا هم با همین تعریف شناخته میشود.
پذیره نویسی تا حدودی با مفهوم عرضه اولیه شباهت دارد اما نمی‌توان گفت پذیره نویسی همان عرضه اولیه است.
عرضه اولیه معاملاتی است که در بازار ثانویه انجام میشود. عرضه اولیه برای شرکت‌هایی انجام میشود که چندین سال تجربه دارند و رسما شرکت در بازار وجود دارد.
قیمت برگه‌های سهم در عرضه اولیه با توجه به میزان سود و سرمایه شرکت تعیین و اعلام میشود. بعد از اعلام عرضه اولیه و قیمت گذاری، علاقه مندان می‌توانند نسبت به خرید سهام اقدام کنند و سپس طی یک روز می‌توانند برگه‌های سهم را معامله کنند.
اما پذیره نویسی کمی متفاوت‌تر عمل می‌کند. خرید اوراق در پذیره نویسی معمولا برای کسانی است که قصد سرمایه گذاری بلند مدت را دارند. معمولا در پذیره نویسی نیز برگه‌هایی تحت عنوان اوراق سهم منتشر میشود اما با این تفاوت که هنوز شرکتی وجود ندارد و در حد یک طرح اولیه و برنامه ریزی کلی است.
شرکت‌هایی که طرح‌های خوب و امیدوارانه‌ای دارند، با موافقت سرمایه گذاران می‌توانند پذیره نویسی کنند و اوراق سهام را برای جذب سرمایه منتشر کنند. البته منافع و ویژگی‌های شرکت باید مطابق شرایط سازمان بورس باشد تا بتوانند بدون مشکل پذیره نویسی کنند یا در آن شرکت کنند.
پذیره نویسی همانند دیگر فعالیت‌های بازار بورس، هم زمان هم می‌تواند سود آور باشد، هم زیان آور. تحقیقات انجام شده روی بعضی از شرکتها، نشان دهنده این موضوع است که احتمال سود آوری پذیره نویسی بیشتر از احتمال زیان آور بودن آن است. اما به هر حال مانند هر معامله دیگری، پذیره نویسی ریسک‌های خودش را دارد.
یکی از ویژگی‌های مثبت پذیره نویسی، پخش شدن ریسک آن به سهام داران مختلف است؛ این گونه به ضرر احتمالی کمتری دچار می‌شوید.
اگر قصد سرمایه گذاری آن هم به صورت بلند مدت با سود بیشتر را دارید، پذیره نویسی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. به این نکته نیز حتما توجه کنید که از نماد معتبری سهام پذیره نویسی بخرید.
نکات مربوط به پذیره نویسی:
- پذیره نویسی برای شرکت‌هایی انجام میشود که هنوز حضور فیزیکی ندارند.
- در صورت مناسب بودن طرح‌های اولیه شرکت و داشتن ظرفیت سود دهی در آینده، پذیره نویسی در بازار بورس صورت میگیرد.
- قیمت برگه‌های سهم در پذیره نویسی هر کدام ۱۰۰ تومان می‌باشد.
- خرید اوراق سهم در پذیره نویسی مناسب افرادی است که در بلند مدت سرمایه گذاری می‌کنند.
- پذیره نویسی باعث پخش شدن ریسک بین سهام داران میشود.
- پذیره نویسی هم می‌تواند با سود همراه باشد و هم با زیان؛ اما تحقیقات نشان داده که معمولا پذیره نویسی با سود همراه است.
- هنگام خرید اوراق سهم پذیره نویسی، به نماد آن و معتبر بودن آن نماد توجه کنید.
حق تقدم چیست؟
اکنون که تا حدودی با تعریف پذیره نویسی آشنا شدید، بهتر است نگاهی به مفهوم حق تقدم در خرید و فروش سهام بی‌اندازیم و بدانیم که دقیقا قانون حق تقدم چیست و برای چه وجود دارد.
گاهی شرکتها، به دلایل خاص خودشان و طی جلساتی با سهام داران، به این نتیجه می‌رسند که باید سرمایه خود را افزایش دهند. در واقع تصمیم افزایش سرمایه یک تصمیم گروهی بین سهام داران و شرکت است.
هم زمان با افزایش سرمایه، اوراق یا تعداد سهام خریده نشده نیز به نسبت درصد سرمایه اضافه شده، افزایش می‌یابد. در اینجا قانون حق تقدم به وجود می‌آید که نوعی ارزش بخشی به سهام داران فعلی شرکت است.
قانون حق تقدم برای حفظ حقوق سهام داران به وجود آمده و با پشتوانه مالکیت فعلی خود، می‌توانند از این قانون استفاده کنند و بهره ببرند. حق تقدم یعنی اینکه سهام داران فعلی در خرید سهام‌های جدید که با افزایش سرمایه به وجود آمده، اولویت دارند. به این اولویت که سهام داران در خرید سهام جدید دارند، حق تقدم سهام گفته میشود.
در این موقعیت سهام داران، با داشتن حق تقدم، انتخاب‌هایی دارند که می‌توانند با توجه به امکاناتشان، انتخاب درستی انجام دهند.
سهام داران می‌توانند با پرداخت مبلغ حق تقدم و ارزش آن، سهام جدید را بخرند و سهم خود را در شرکت افزایش دهند. اگر سهام دار قصد خرید حق تقدم را نداشته باشد، می‌تواند آن را به دیگران بفروشد و صرفا مبلغ حق تقدم را صاحب شود و سهام را به دیگر بدهد.
به طور کلی سهام داران در خرید و فروش حق تقدم خود اختیار تام دارند و می‌توانند طی مدت ویژگی اوراق حق تقدم سهم زمان مشخص شده اعمال مورد نظر خود را انجام دهند.
نکات مربوط به حق تقدم
- حق تقدم زمانی مفهوم پیدا می‌کند که شرکتها قصد افزایش سرمایه و در نتیجه افزایش تعداد سهام دارند.
- بعد از افزایش سرمایه، به نسبت درصد افزایش یافته، سهام نیز افزایش پیدا می‌کند.
- سهام داران فعلی در خرید سهام‌های جدید اولویت و ارجعیت دارند که به آن حق تقدم می‌گویند.
- سهام داران با پرداخت و واریز مبلغ، می‌توانند صاحب سهام جدید شوند و یا آن را معامله کنند و بفروشند.
- سهام داران تا حدود ۲ ماه فرصت تصمیم گیری در مورد استفاده از حق تقدم خود دارند و بعد از ۲ ماه این حق از آنها گرفته میشود.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
همانطور که در بالا اشاره شد، شرکتها هم زمان با افزایش سرمایه، به نسبت درصد، سهام‌های شرکت را نیز افزایش می‌دهند و با دادن قانون حق تقدم به سهام داران، به آنها برای خرید و فروش حق تقدم خود اختیار می‌دهند.
سهام داران برای خرید و فروش حق تقدم خود یک مهلت زمانی مشخص دارند. عموما مهلت خرید و فروش حق تقدم دو ماه یا ۶۰ روز است. طی این مدت ۲ ماهه، سهام داران می‌توانند با استفاده از حق تقدم خود و واریز ارزش سهام جدید، صاحب سهام شوند. همچنین می‌توانند حق تقدم خود را به افراد حقیقی و حقوقی دیگر بفروشند.
اگر به هر دلیلی، سهام داران طی مدت مشخص شده اقدام به خرید یا فروش نکنند و یا به عبارتی دیگر از حق تقدم خود استفاده نکنند، به اصطلاح بلیت آنها می‌سوزد و قانون حق تقدم توسط شرکت از آنها گرفته میشود.
از آنجایی که شرکت به سرمایه نیاز دارد، تمام حق تقدم‌های استفاده نشده را جمع آوری می‌کند و طی مدت زمانی که اعلام میشود، اقدام به فروش حق تقدم‌های استفاده نشده یا حراج آنها می‌کند.
در واقع سهام داران با استفاده نکردن از قانون حق تقدم خود، این اختیار به شرکت داده میشود که مسئولیت فروش حق تقدم‌های استفاده نشده را بپذیرد و طی مدت زمانی مشخص آنها را به اشخاص علاقه مند چه حقیقی و چه حقوقی بفروشد.
در این فرایند، شرکت درصدی را تحت عنوان کارمزد فروش حق تقدم از مبلغ کسر می‌کند و باقی مانده را به حساب سهام داران شرکت واریز می‌کند.
اکنون که با مفاهیم پذیره نویسی، حق تقدم و حق تقدم استفاده نشده آشنا شدید، بیایید نگاهی به فرایند پذیره نویسی حق تقدم بی‌اندازیم.
نکات مربوط به حق تقدم استفاده نشده:
- بعد از گذشت ۲ ماه، در صورت بلا استفاده بودن حق تقدم سهام داران، این قانون از آنها گرفته میشود.
- شرکت یا نماد، حق تقدم‌های استفاده نشده را جمع آوری می‌کند و آنها می‌فروشد.
- مبلغ حق فروش از آن کم میشود و باقی مبلغ به حساب سهام داران واریز میشود.
پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده چگونه است؟
حق تقدم استفاده نشده، توسط شرکتها در حراجی‌ها و بازار به فروش می‌رسند و در این موقعیت، کسانی که خواهان خرید حق تقدم استفاده نشده سهام هستند، با مراجعه به نماد‌ها، اقدام به خرید آنها می‌کنند.
در فرایند پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده، شرکتها روز‌های خاصی را برای فروش حق تقدم‌های استفاده نشده اعلام می‌کنند. افراد حقیقی و حقوقی با مراجعه به نماد خاص، درخواست خرید حق تقدم استفاده نشده را به کارگزار خود اعلام می‌کنند.
برای خرید حق تقدم استفاده نشده، باید علاوه بر ارزش مبلغ حق تقدم، مبلغ ۱۰۰ تومان که مبلغ برگه سهام در پپذیره نویسی است در حساب شما موجود باشد. به عنوان مثال، اگر قصد خرید حق تقدمی به ارزش ۵۰ تومان دارید، به نسبت تعداد سهام باید مبلغ ۱۰۰ تومن به آن اضافه کنید تا بتوانید صاحب حق تقدم استفاده نشده شوید.
این نکته را نیز باید بدانید که شما در خرید حق تقدم استفاده نشده، آزادی کامل دارید؛ اما در صورت خرید حق تقدم استفاده نشده، نمی‌توانید مجدد آن را بفروشید. به عبارتی دیگر، شما حق خرید حق تقدم‌های استفاده نشده را دارید اما حق فروش حق تقدم‌های استفاده نشده را ندارید.
بعد از اینکه حق تقدم استفاده نشده را خریداری کردید، باید صبر کنید تا این حق تقدم‌ها طی یک فرایند ۲ تا ۶ ماهه به سهام تبدیل شوند.
سخن آخر
قانون حق تقدم، برای ارزش بخشی به سهام داران فعلی شرکت است. اما گاهی سهام داران از این حق خود استفاده نمی‌کنند و شرکتها این حق تقدم استفاده نشده را جمع آوری می‌کنند و به فروش می‌رسانند. شما با مراجعه به نماد‌ها میتوانید در پذیره نویسی عمومی حق تقدم‌های استفاده نشده شرکت کنید.
دیدگاه شما