سرمایه گذاری اهرمی

صندوق اهرمی به طور همزمان هم برای افراد ریسک‌پذیر و هم برای اشخاص ریسک‌گریز مناسب است.

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده که ترکیب دارایی‌های آن همانند صندوق سهامی است؛ اما از اهرم مالی برخوردار است که سبب می‌شود بازدهی واحدهای آن مضاعف گردد.

دارایی‌های صندوق اهرمی

همان‌طور که پیشتر گفته شد، صندوق اهرمی نوعی از صندوق‌های سهامی هستند که در این‌صورت بیش از 70 درصد دارایی‌های آن در سهام و حق تقدم سهام است و کمتر از 30 درصد دارایی‌ها در سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت است.

واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی

واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی شامل واحدهای عادی، ممتاز نوع اول و ممتاز نوع دوم است که در ادامه شرح هر یک بازگو می‌گردد.

واحدهای عادی صندوق اهرمی

این نوع واحدها پس از صدور فعالیت صندوق صادر می‌گردد و از طرفی دارندگان این واحدها دارای حق رای و حق حضور در مجامع صندوق نیستند.

واحدهای عادی در یک صندوق‌ اهرمی تحت تملک سرمایه‌گذاران بوده و قابل ابطال است. ناگفته نماند که حداقل و حداکثر بازدهی این واحدها در امیدنامه صندوق تعیین شده است. باید توجه داشت که برخلاف واحدهای نوع ممتاز، این واحدها صرفا از طریق صدور و ابطال معامله می‌گردند.

واحدهای ممتاز نوع اول

همان‌طور که گفته شد واحدهای ممتاز صندوق اهرمی به دو دسته ممتاز نوع اول و نوع دوم تقسیم می‌شوند. حداقل تعداد واحدهای ممتاز نوع اول و دوم 500 میلیون است که در سرمایه گذاری اهرمی زمان صدور فعالیت صندوق صادر می‌گردند.

واحدهای ممتاز نوع اول در قبال آورده موسسین قابل صدور است و دارندگان واحدهای ممتاز نوع اول دارای حق رای و حق حضور در مجامع صندوق هستند. این نوع واحدها غیر قابل ابطال بوده و قابل انتقال به غیر است و صرفا در بورس قابل معامله هستند.

واحدهای ممتاز نوع دوم

یادآور می‌شود که حداقل تعداد واحدهای ممتاز نوع اول و نوع دوم 500 میلیون است و این واحدها در زمان صدور مجوز فعالیت صندوق صادر می‌شوند. واحدهای ممتاز نوع دوم پس از تاسیس صندوق صادر شده و برای عرضه به عموم سرمایه‌گذاران قابل صدور است.

دارندگان این واحدها دارای حق رای و حق حضور در مجامع نخواهند بود. این نوع واحدها با اینکه غیر قابل ابطال بوده ولی قابل انتقال به غیر است و صرفا قابلیت معامله در تابلوهای معاملاتی را دارند.

تفاوت بازدهی دارندگان واحدهای عادی و ممتاز

اهرم سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی این اجازه را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که با مبلغی بیش از دارایی خود وارد سرمایه‌گذاری شوند که این دسته شامل سرمایه‌گذارانی است که دارای واحد ممتاز باشند.

بنابراین در اثر نوسان قیمت دارایی‌های صندوق اهرمی، واحدهای ممتاز صندوق حساسیت بیشتری نسبت به نوسانات قیمت خواهند داشت و به همین ترتیب سود یا زیان سرمایه‌گذاران دارای واحدهای ممتاز بیشتر از دارندگان واحدهای عادی و یا سایر سرمایه‌گذاران عادی در بازار سرمایه خواهد بود. در این صورت می‌توان تفاوت واحدهای ممتاز و عادی را چنین بیان کرد از جمله:

• واحدهای عادی صندوق اهرمی مناسب برای افراد با پذیرش و تحمل ریسک کم است و بازدهی این واحدها حداقل و دارای سقف بوده و دارای سود ثابت همچون اوراق سرمایه‌گذارای بادرآمد ثابت خواهد بود و همچنین این واحدها بر اساس مکانیزم صدور و ابطال قابل معامله هستند.
• واحدهای ممتاز مناسب برای افراد با پذیرش ریسک بالا بوده و در نتیجه بازدهی مورد انتظار بالاتری در انتظارشان خواهد بود و همچنین این واحدها قابل خرید و فروش در تابلوهای معاملاتی آنلاین هستند.

کارکرد صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی

در این صندوق‌ها افرادی که سهام ممتاز را خریداری می‌کنند در صورتی که بازدهی صندوق اهرمی بالاتر از سقف تعیین شده یا پایین تر از کف سرمایه گذاری اهرمی سرمایه گذاری اهرمی تعیین شده برای سهامداران عادی باشد، مازاد یا کسری بازدهی برای سهامداران ممتاز می‌شود و به این ترتیب به صورت اهرمی سهامداران ممتاز بازدهی کسب می‌کنند.

در این ساز‌و‌کار طبعا اگر بازار رشدی باشد متناسب با اهرم ایجاد شده بازدهی مثبت خواهد بود و در صورتی هم که بازار نزولی باشد،‌ بازدهی منفی کسب می‌شود.

برای مثال چنان‌چه در امیدنامه صندوق فرض گردد که سقف بازدهی واحدهای عادی یک صندوق اهرمی ۲۵ درصد و کف بازدهی ۱۵ درصد باشد.

اگر این صندوق در طول سال ۱۰۰ درصد بازدهی داشته باشد، در این حالت، دارندگان واحدهای عادی از سود ۲۵ درصدی بهره‌مند می‌شوند؛ اما دارندگان واحدهای ممتاز علاوه بر سود ۱۰۰ درصدی صندوق، از ۷۵ درصد سود مازاد نیز که مابه‌التفاوت سود کل صندوق و سقف سود تعیین‌شده برای واحدهای عادی است برخوردار می‌شوند.

در حالت مقابل، اگر بازدهی صندوق اهرمی در طول سال کمتر از کف سود تعیین‌ شده شود، مثلاً به ۱۰ درصد برسد، دارندگان واحدهای عادی معادل حداقل سود تعیین‌شده که ۱۵ درصد است را دریافت می‌کنند. در این حالت ۵ درصد سود باقی‌مانده از دارندگان واحدهای ممتاز کسر و به دارندگان واحدهای عادی تخصیص داده می‌شود.

• به منظور ایجاد اطمینان از وجود منابع مالی کافی جهت تامین مابه‌التفاوت بازدهی ایجاد شده توسط صندوق با حداقل بازدهی تعیین شده برای واحدهای سرمایه‌گذاری عادی، سقف واحدهای عادی قابل صدور ،حداکثر به میزان 2 برابر واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز صادر شده تعیین می‌شود.
• در طول فعالیت صندوق اهرمی افزایش سقف واحدهای سرمایه‌گذاری عادی صرفاً در صورتی امکان‌پذیر است که ارزش واحدهای ممتاز حداقل به سه چهارم ارزش واحدهای سرمایه‌‌گذاری عادی رسیده باشد.
• درخواست مذکور باید به میزانی ارائه شود که مجموع ارزش واحدهای عادی قابل صدور با فرض موافقت با افزایش سقف درخواست شده بیش از 2 برابر مجموع ارزش واحدهای ممتاز صادر شده نگردد.
• در طول فعالیت صندوق اهرمی، سقف واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز به میزانی که پس از اعمال، ارزش واحدهای ممتاز حداکثر برابر با واحدهای عادی نزد سرمایه‌گذاران باشد، امکان‌پذیر است.

تاثیر صندوق اهرمی در نقدینگی بازار سرمایه

جای خالی صندوق اهرمی که مکانیزم اهرم و اعتبار را داشته باشند،‌ پیشتر در بازار سرمایه ایران احساس می‌شد.

واژه «اهرم» در پسوند نام این نوع صندوق‌ها نیز به این حقیقت اشاره دارد که در صورت سرمایه‌گذاری و تملک واحدهای آن، افرادی که به عنوان سرمایه‌گذاران ممتاز یا دارندگان واحدهای ممتاز هستند در صورتی که بازدهی صندوق بالاتر از سقف تعیین شده یا پایین تر از کف تعیین شده برای سهامداران عادی باشد، در این‌صورت مازاد یا کسری بازدهی برای سهامداران ممتاز لحاظ می‌گردد و به این ترتیب به صورت اهرمی، سهامداران ممتاز بازدهی متمایزی کسب می‌کنند.

در این ساز‌و‌کار در حقیقت اگر بازار روند رو به رشد داشته باشد متناسب با اهرم ایجاد شده، بازدهی مثبت برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت و در صورتی هم که بازار نزولی باشد،‌ بازدهی منفی در انتظار آنها خواهد بود.

با ایجاد صندوق اهرمی، افرادی که ریسک‌پذیر هستند می‌توانند برای فعالیت در بازار سرمایه به آنها مراجعه کنند. زیرا که ممکن است با استفاده از اهرم در دو حالت نزولی و صعودی بازار، زیان یا سود حداکثری برداشت کنند.

این نوع صندوق‌ها را عمدتا با این هدف ایجاد می‌کنند که بتوانند با ترکیب کردن دو نوع سرمایه گذار ممتاز و عادی، نقدینگی را وارد بازار سرمایه کنند.

یعنی در حقیقت آنچه اکنون بازار بورس/فرابورس ایران از آن رنج می‌برد یعنی کمبود و نبود نقدینگی را می‌توان با این صندوق‌ها درمان کرد. از این طریق نقدینگی مازادی وارد بازار می‌شود و به نوعی بازار را به نقاط تعادلی می‌رساند. زمانی که سهام به زیر ارزش ذاتی می‌رسد،‌ ‌مدیران پرتفوی صندوق‌ها به این یقین می‌رسند که این سهم ارزنده است و به اخذ تسهیلات مبادرت می‌کند و آن را به خرید سهم اختصاص می‌دهند.

در واقع می‌توان گفت که کارکرد صندوق اهرمی این است که مانع خروج بازار از نقاط تعادلی می‌شوند و نمی‌گذارند که سهم زیر ارزش ذاتی خود معامله شود.

به نظر می‌رسد اگر این صندوق‌ها به مرحله اجرایی برسند، می‌توانند بازار را کارا کنند و نگذارند بازار از بالانس یا تعادل خود خارج شود.

صندوق اهرمی از نوع صندوق‌های سرمایهگذاری در سهام هستند یعنی مدیر صندوق محدودیتی در خرید سهام و حق تقدم سهام ندارد.

بنابراین ارزش دارایی‌های صندوق منطبق با تغییرات ارزش سهام می‌تواند دچار نوسانات نا محدودی شود از سوی مقابل، آن دسته از سرمایه‌گذاران که به عنوان سهامداران ممتاز هستند، تضمین کننده ایجاد حداقل بازدهی برای سهامداران عادی خواهند بود.

بنابراین سهامداران عادی می‌توان گفت هیچ‌گونه نگرانی از تحقق بازدهی ثابت برای خود ندارند و گویی که در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

اما انتظار می‌رود که سهامداران ممتاز به دلیل پذیرش ریسک اهرم موجود در نوع این‌گونه واحدهای سرمایه‌گذاری ممتاز و تعهدی که می‌بایست بپذیرند، چنان‌چه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده برای سهامداران عادی (برای مثال سقف 25 درصد) باشد.

سرمایه‌گذاران ممتاز صندوق اهرمی نه تنها سودی که به سرمایه خودشان تعلق می گیرد را در بر خواهند داشت بلکه تفاوت حداکثر سود سهامداران عادی با سقف سود واحدهای عادی در صندوق را هم به‌دست خواهند آورد.

همچنین می‌بایست در نظر داشت که با توجه به دوگانه بودن سهامداران صندوق اهرمی، دارایی‌های صندوق ماهیتی مجزا در محاسبه ارزش خالص دارایی‌های خود خواهد داشت که در این صورت محاسبه آن به دو دسته تقسیم می‌شود.

خالص ارزش دارایی‌ها برای هر دو حالت در این صندوق به طور روزانه محاسبه می‌شود که به طور مجزا مربوط به سهامداران عادی و ممتاز خواهد بود.

صندوق اهرمی، مطمئن‌ترین راه سرمایه‌گذاری در بازار بورس

صندوق اهرمی، یکی از پربازده‌ترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که به دلیل داشتن واحدهای دارای ریسک و بدون ریسک، برای شمار زیادی از سهامداران مناسب است.

اختصاصی آگاه پرس- در ادامه سلسله یادداشت‌های «سواد بورسی»، در این یادداشت به بررسی «صندوق اهرمی» می‌پردازیم.

استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار بورس است و صندوق اهرمی یکی از بهترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی، صاحبان سرمایه می‌توانند مبلغی بیشتر از دارایی خود را معامله کنند. این مورد، بزرگ‌ترین مزیت صندوق اهرمی نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

لازم به ذکر است که ماهیت اصلی صندوق اهرمی مشابه با صندوق سهامی است؛ چراکه بخش زیادی از پرتفوی آن را سهام شرکت‌های بورسی تشکیل می‌دهد.

اما تفاوت صندوق اهرمی با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟ سایر صندوق‌ها مانند صندوق سهامی برای خرید سهم از دارایی‌های خود استفاده می‌کنند. این در حالی است که در صندوق‌های اهرمی امکان استفاده از اعتبار بانکی برای خرید سهام وجود دارد.

سیستم اعتباری در صندوق‌های اهرمی باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران در این صندوق‌ها، به بازدهی بیشتری دست پیدا کنند. اما توجه به این نکته ضروری است که در صورت منفی شدن بازار، حجم ضرر و زیان این افراد نیز بیشتر خواهد بود.

واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی به دو شکل بدون ریسک (صدور و ابطال) و دارای ریسک (ETF) خرید و فروش می‌شوند. واحدهای عادی یا بدون ریسک مناسب افرادی است که روحیه ریسک‌پذیری پایینی دارند. اما واحدهای دارای ریسک که با نام واحد ممتاز هم شناخته شده‌اند، خود به دو نوع واحد ممتاز عام و واحد ممتاز خاص تقسیم شده است.

واحد ممتاز عام به سرمایه‌گذارانی توصیه می‌شود که روحیه ریسک‌پذیری بالایی دارند. اگرچه که این سهام‌داران، حق رای در مدیریت صندوق را ندارند اما امکان معامله سهم آن‌ها در بازار سرمایه وجود دارد.

واحد ممتاز خاص به موسسان صندوق اختصاص یافته است. این افراد در مجمع صندوق حق رای دارند. اما باید بدانید که انتقال واحدهای ممتاز خاص دارای ضوابط خاص خود است.

به نظر شما شرایط و میزان بازدهی سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی چقدر است؟ در پاسخ به این سوال باید عنوان کنیم که حداقل و حداکثر میزان سود برای واحدهای عادی صندوق‌های اهرمی از پیش تعیین شده است. به همین علت، صاحبان این نوع صندوق تحت هر شرایطی میزان مشخصی از سود سرمایه گذاری اهرمی را دریافت می‌کنند. البته توجه به این نکته ضروری است که صاحبان این نوع سهام هرگز بیشتر از سقف سود تعیین شده را دریافت نخواهند کرد. این در حالی است که کف و سقف سود برای واحدهای ممتاز مشخص نشده است.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

صندوق سرمایه گذاری اهرمی یکی از انواع صندوق‌ است که امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازارهای مالی و استفاده از فرصت‌ها و مزایای آن را به افراد می‌دهد.

حضور در بازارهای مالی و کسب سود از آن‌ها نیازمند صرف زمان و انرژی است و آموزش و تجربه نقش چشمگیری در آن دارد.

به همین دلیل برای بسیاری از افراد، تصمیم عاقلانه‌تر این است که سرمایه خود را به متخصصان این حوزه بسپارند و از این بابت آسوده‌خاطر شوند.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها باعث می‌شود که افراد غیرمتخصص به طور نسبی ریسک بسیار کمتری متحمل شوند و امنیت سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند. به این دلایل دانستن درباره صندوق‌ها، انواع آن‌ها و نحوه سرمایه‌گذاری در آن‌ها، اهمیت زیادی برای سرمایه‌گذاران دارد.

در ادامه به صورت خلاصه به معرفی صندوق‌ها و انواع آن‌ها می‌پردازیم و سپس به سراغ صندوق سرمایه گذاری اهرمی خواهیم رفت.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارای انواع مختلفی هستند که به مهم‌ترین آن‌ها به طور مختصر اشاره می‌کنیم.

این تنوع به این جهت ایجاد شده است تا نیازهای سرمایه‌گذاران مختلف با شرایط و ویژگی‌های شخصیتی متفاوت پوشش داده شود. از مهم‌ترین عواملی که بین سرمایه‌گذاران مختلف تفاوت ایجاد می‌کند، مسئله ریسک‌پذیری بوده که در ایجاد انواع صندوق بسیار به آن توجه شده است.

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت: نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که برای ریسک‌گریزترین افراد مناسب‌اند. علت این است که 70 تا 90 درصد دارایی تحت مدیریت این صندوق‌ها، در اوراق و دارایی‌های با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و… سرمایه‌گذاری می‌شود. باقی دارایی صندوق می‌تواند در محل‌های مختلف دیگری از جمله سهام سرمایه‌گذاری شود. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک بسیار کمی دارد.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی: نوع دیگری از صندوق‌ها هستند که برای افراد ریسک‌پذیر مناسب‌اند. این صندوق‌ها 70 الی 95 درصد دارایی خود را در خرید سهام یا حق تقدم سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند و 5 تا 30 درصد دارایی‌شان را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند. به علت نوسان بالا و چشمگیر بازار سهام که بیشتر دارایی این صندوق‌ها را تشکیل می‌دهد، سرمایه‌گذاری در آن‌ها به طور نسبی ریسک بالاتری دارد.
• صندوق سرمایه‌گذاری مختلط: این نوع از صندوق‌ها در واقع ترکیبی از دو مورد قبلی هستند. در این صندوق‌ها 40 تا 60 درصد دارایی در بازار سهام و 40 تا 60 درصد هم در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این صندوق‌ها، بین دو نوع صندوق درآمد ثابت و سهامی است.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی در واقع نوعی از صندوق‌های سهامی است که امکان جالب توجهی برای سرمایه‌گذاران مهیا می‌کند.

این صندوق‌ها به دلیل ساختار خاص خود می‌توانند به طور همزمان پذیرای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر باشند.

در این صندوق‌ها بیشتر دارایی تجمیع‌شده در بازار سهام (خرید سهام و حق تقدم سهام) سرمایه‌گذاری می‌شود اما کارکرد آن‌ها برای سرمایه‌گذاران، با صندوق‌های سهامی عادی تفاوت دارد.

این تفاوت مهم در این مسئله است که در صندوق اهرمی، دو نوع واحد مختلف (واحد عادی و ممتاز) قابل خریداری است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در آن برای افراد با ریسک‌پذیری کم و زیاد به صورت همزمان مناسب باشد.

صندوق اهرمی به طور همزمان هم برای افراد ریسک‌پذیر و هم برای اشخاص ریسک‌گریز مناسب است.

در ادامه به شرح این دو نوع واحد و ویژگی آن‌ها می‌پردازیم:

واحد عادی و ممتاز در صندوق اهرمی چیست؟

واحد عادی در صندوق سرمایه گذاری اهرمی مشابه واحدهای صندوق با درآمد ثابت عمل می‌کنند.

سرمایه‌گذاران با خرید واحد عادی از بازدهی برخوردار خواهند شد که تا حد زیادی قابل پیش‌بینی است. در واقع برای بازده واحدهای عادی، در امیدنامه صندوق اهرمی بازه مشخصی تعیین می‌شود.

این بازه کف و سقف مشخصی دارد و سرمایه گذاری اهرمی سرمایه‌گذاران می‌توانند مطمئن باشند که دست‌کم به میزان کف بازه اعلام‌شده، روی سرمایه خود سود دریافت خواهند کرد. همچنین روشن است که اگر بازده کلی صندوق خیلی خوب باشد، دارندگان واحدهای عادی صندوق از بازدهی برابر با سقف بازه تعیین‌شده برخوردار می‌شوند.

واحد ممتاز در این صندوق‌ها ماجرای کاملاً متفاوتی دارد. برای این واحدها کف و سقف مشخصی در امیدنامه صندوق اهرمی تعیین نمی‌شود. به عبارت دیگر، این واحدها بازدهی ثابت و معینی ندارند.

این واحدها در شرایط سخت بازار، پشتیبان واحدهای عادی هستند و وقتی که شرایط مساعد باشد، بازده بیشتر دریافت می‌کنند.

نحوه انجام این کار را با مثالی شرح می‌دهیم. فرض کنید در امیدنامه صندوق آمده باشد که واحدهای عادی بازدهی در بازه بین 20 تا 25 درصد دریافت خواهند کرد. حال سه حالت مختلف برای این صندوق قابل تصور است که در ادامه به آن می‌پردازیم:

حالت‌های مختلف بازدهی صندوق سرمایه گذاری اهرمی

1. شرایطی را تصور کنید که صندوق مجموعاً به ازای کل دارایی‌اش بازدهی 15 درصدی کسب کرده باشد. در این صورت، از سود دارندگان واحد ممتاز تا جایی کسر می‌کنند که سود دارندگان سهام عادی به کف بازده اعلام‌شده یعنی 20 درصد برسد. یعنی این فاصله 5 درصدی تا کف بازه را از طریق واحدهای ممتاز جبران می‌کنند. اگر بر فرض، میزان کل سود صندوق از بازه اعلام‌شده بسیار کمتر باشد، همچنان آن را از واحد ممتاز کسر می‌کنند؛ حتی اگر باعث ضرر این سرمایه‌گذاران شود!
2. فرض کنید بازدهی صندوق در بازه اعلام‌شده باشد و مثلاً سود 23 درصدی از دارایی‌اش بدست آورد. در این صورت، دارندگان واحدهای عادی و ممتاز، هر دو به یک میزان سود دریافت می‌کنند و الزامی وجود ندارد که از سهم واحد ممتاز به نفع واحد عادی کسر شود تا سود آن‌ها به سقف بازه برسد. همچنین با توجه به این که عدد اعلام‌شده به صورت بازه است، واحدهای عادی باید بتوانند از عملکرد بهتر صندوق، نسبت به شرایط بد بازار بهره بیشتری ببرند.
3. اگر صندوق بازدهی بالاتری از بازه تعیین‌شده داشته باشد و به سود 30 درصدی دست یابد، به واحدهای عادی بازدهی برابر با سقف بازه، یعنی 25 درصد داده می‌شود. در این موقعیت، واحدهای ممتاز نه تنها بازدهی 30 درصدی خود را به صورت کامل دریافت می‌کنند، بلکه بقیه سود واحدهای عادی هم به آن‌ها داده می‌شود. یعنی 5 درصد اختلاف بین 25 و 30 درصد را که از بازدهی واحدهای عادی کسر می‌شود، واحدهای ممتاز دریافت می‌کنند.

تفاوت ریسک واحدهای عادی و ممتاز

اگر بخواهیم پروسه بالا را به بیان دیگر توضیح دهیم، باید بگوییم که واحدهای عادی، واحدهای بدون ریسک صندوق اهرمی محسوب می‌شوند.

چرا که در هر شرایطی، حداقل بازدهی معین به آن‌ها تعلق خواهد گرفت. این واحدها باید بازدهی برابر با بازه مشخص‌شده در امیدنامه صندوق اهرمی را دریافت کنند.

اگر بازدهی کل صندوق کمتر از کف این بازه باشد، این اختلاف از طریق واحد سرمایه گذاری اهرمی ممتاز جبران می‌شود و به همین دلیل این واحدها ریسک زیادی را متحمل می‌شوند. اگر بازدهی درون بازه قرار بگیرد، همه واحدها همان بازده را دریافت می‌کنند.

در نهایت اگر بازدهی بیشتر از سقف بازه اعلام‌شده باشد، میزان اضافی آن به واحدهای ممتاز تعلق می‌گیرد. در واقع این پاداش ریسک‌پذیری این سرمایه‌گذاران است؛ چرا که این واحدها در صورت بد بودن شرایط بازار، دچار زیان می‌شوند و در ازای پذیرش چنین ریسکی، در مواقعی که بازار شرایط مساعدی دارد، بازدهی بیشتر دریافت می‌کنند.

به همین دلیل است که به این صندوق‌ها، اهرمی گفته می‌شود. علت این است که سود و زیان واحدهای ممتاز، هر دو به صورت اهرمی تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد. بنابراین طبیعی است که ریسک بیشتر آن‌ها با پاداش بالاتر جبران شود.

بنابراین می‌توان گفت واحدهای عادی صندوق اهرمی، بدون ریسک و واحدهای ممتاز، پرریسک محسوب می‌شوند.

نحوه دریافت واحدهای عادی و ممتاز

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، واحد عادی مانند واحدهای صندوق درآمد ثابت عمل می‌کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق خود سایت صندوق اهرمی مورد نظر یا پلتفرم‌هایی که برای خرید و فروش واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود دارند برای خرید آن‌ها اقدام کنند.

در واقع این واحدها از طریق صدور و ابطال در خود صندوق قابل خرید و فروش هستند. دقت کنید که اگر قبل از پایان دوره و پیش از یک ماه به ابطال واحد خود بپردازید، سودی دریافت نخواهید کرد و تنها اصل سرمایه خود را پس می‌گیرید.

واحدهای ممتاز مثل واحدهای ETF یا صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله هستند. این واحدها در بورس قابل معامله‌اند و به‌راحتی می‌توانید در سامانه‌های معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها، با جستجوی نماد مورد نظر به خرید و فروش آن‌ها بپردازید.

دو نکته مهم درباره صندوق سرمایه گذاری اهرمی

درباره نسبت واحدهای صندوق سرمایه گذاری اهرمی باید این نکته را گفت که تعداد واحدهای عادی، حداکثر می‌تواند تا دو برابر واحدهای ممتاز صندوق باشد.

نکته دیگر این است که در این صندوق‌ها به طور روزانه دو NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها به صورت جداگانه محاسبه می‌شود که یکی به واحدهای عادی و دیگری به واحدهای ممتاز صندوق تعلق دارد.

جمع‌بندی

صندوق اهرمی یکی از انواع صندوق است که با مکانیسم و ایده خلاقانه‌ای شکل گرفته و کار می‌کند.

این صندوق با ارائه دو نوع واحد عادی و ممتاز، همزمان می‌تواند نیازهای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر را پاسخگو باشد. افراد اگر بخواهند می‌توانند بازده مشخص و مطمئنی از این صندوق دریافت کنند.

در غیر این صورت می‌توانند به امید بازدهی‌های بالا ریسک کنند و سود و زیان خود را با اهرم افزایش دهند. صندوق اهرمی از بهترین محل‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند افراد بسیاری را به سمت خود جذب کرده و دارایی آن‌ها را با استفاده از توانایی متخصصان خبره و مطابق شرایط و نیاز خودشان مدیریت کند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

چرا سهامداران حرفه‌ای صندوق اهرمی را انتخاب می‌کنند؟

صندوق اهرمی یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بورس است که برای بازدهی کامل سرمایه از تکنیک‌های اهرمی استفاده می‌کند.

صندوق اهرمی یکی از روش‌های غیرمستقیم سرمایه‌گذاری در بورس است که برای بازدهی کامل سرمایه از تکنیک‌های اهرمی استفاده می‌کند. این صندوق مناسب برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است که تمامی شرایط را به خوبی می‌سنجند و با قدرت بیشتری تمامی احتمالات بازار را در نظر می‌گیرند. باید توجه داشته باشید که این صندوق ریسک‌پذیری بالایی دارد. به همین خاطر هم گفته می‌شود که مناسب برای سهام‌داران حرفه‌ای است.

البته شما به عنوان یک سرمایه‌گذار عادی نیز می‌توانید در صندوق اهرمی سرمایه‌گذاری کنید. چرا که صندوق‌های اهرمی به صورت همزمان از دو روش ETF (قابل معامله در بورس) و صدور و ابطال برای انتقال مالکیت واحدها و همچنین سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.

ساز و کار صندوق اهرمی

در صندوق اهرمی شرایطی فراهم می‌شود تا بازدهی سرمایه‌گذاری چندین برابر شود. همان‌طور که می‌دانید اهرم به منظور جا به جایی اجسام بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و با استفاده از اهرم می‌توان قدرت وارد شده به جسم سنگین را چندین برابر کرد. ساز و کار این صندوق‌ها نیز به همین ترتیب است. در واقع با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی شرایطی فراهم می‌شود تا بتوانید سودی مضاعف دریافت کنید. البته همان‌طور که در ابتدای متن به این موضوع اشاره شد، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی ریسک‌پذیری بالایی دارند. به این صورت که اگر یک زمانی ارزش صندوق اهرمی کاهش پیدا کند، همانند اهرم، زیان وارد شده نیز چند برابر سرمایه‌گذاری معمولی خواهد بود.

به این صورت که زمانی که بازار وارد روند صعودی و یا رکود می‌شود، به همان ترتیب میزان سود صندوق‌های اهرمی چند برابر زیاد و یا جند برابر کم خواهد شد و در نهایت می‌توان گفت ریسک این صندوق‌ها از صندوق‌های دیگر بیشتر است.

چرا سرمایه‌گذاران حرفه‌ای به سراغ صندوق اهرمی می‌روند؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از روش‌های امن و ساده و تقریباً پر سود برای سرمایه‌گذاری هستند اما حرفه‌ای‌ها معمولاً به صورت شخصی سرمایه‌گذاری می‌کنند. به همین سبب سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم به تأسیس و راه‌اندازی صندوق اهرمی گرفت تا سرمایه‌گذاران بزرگ نیز وارد بازار شده و بازار از حالت رکود خارج شود و رونق بگیرد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ریسک معامله را می‌پذیرند و به همین خاطر نیز بیشتر به سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک اما با سود مضاعف علاقه‌مند هستند.

صندوق اهرمی از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

صندوق اهرمی از دو بخش واحدهای عادی و واحدهای ممتاز تشکیل شده است. واحدهای عادی مناسب برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال ریسک بالایی نیستند و به یک سود کم اما مطمئن قانع هستند. همان‌طور که در بخش ابتدایی متن به این موضوع اشاره شد، ساز و کار این واحدها به صورت صدور و ابطال است. بخش دوم واحدهای ممتاز هستند که مناسب برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و ریسک‌پذیر است که می‌خواهند از صندوق به صورت اهرمی برای سرمایه‌گذاری استفاده کنند و ریسک بالا را می‌پذیرند و در مقابل نیز انتظار سود بالایی دارند. این واحدها با ساز و کار قابل معامله در بورس فعالیت می‌کنند و واحدهای آن از طریق کارگزاری‌ها به صورت آنلاین قابل معامله هستند.

نحوه عملکرد صندوق‌های اهرمی

واحدهای صندوق اهرمی از نوع سهام هستند و در واقع مدیریت صندوق هیچ محدودیتی برای خرید سهام ندارد. به این ترتیب ارزش سرمایه موجود در صندوق با توجه به نوسانات ارزش سهام تغییر می‌کند. اما واحدهای ممتاز تضمینی برای واحدهای عادی هستند و سود آن‌ها را تضمین می‌کنند. در واقع می‌توان گفت سرمایه‌گذاران عادی نباید نگران پر ریسک بودن سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باشند. انگار که در صندوق‌های دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و سود ثابتی دارند.

زمانی که بازدهی صندوق بیش از بازدهی تعیین شده باشد، سود سرمایه‌گذاران ممتاز چند برابر می‌شود. در واقع آن‌ها نه تنها سود سرمایه خود را دریافت می‌کنند. بلکه سود مضاعف سرمایه‌گذاران عادی نیز به آن‌ها تعلق می‌گیرد و به این ترتیب سود آن‌ها چند برابر می‌شود.

مزایای صندوق‌های اهرمی

وجود صندوق اهرمی در هر بازار مالی، سرمایه‌داران بزرگ را وارد بازار می‌کند و باعث رونق آن می‌شود. در صورتی که بازدهی صندوق خیلی بیشتر از حد معمولی باشد، سود چند برابری نصیب سرمایه‌داران خواهد شد. این صندوق باعث می‌شود افرادی که به سرمایه‌گذاری‌های پربازده و پرریسک علاقه‌مند هستند وارد بازار شوند.

این صندوق‌ها با هدف ترکیب سرمایه‌های عادی و ممتاز نقدینگی را به بازار تزریق می‌کنند. مهم‌ترین مزیت صندوق‌های اهرمی این است که اجازه نمی‌دهند بازار از حالت تعادلی خود خارج شود و سهام کمتر از ارزش واقعی خود معامله شود.

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق اهرمی مثل اهرمی واقعی برای نجات بازار بورس سرمایه گذاری اهرمی از سنگینی و فشارهای بازار است. ریزش بورس در سال 99 باعث شد تا به یکباره همه امیدواری‌ها به این بازار نابود شود. افراد بسیاری که هیچگونه آشنایی با بورس نداشتند و فقط رنگ سبز جدول‌ سهام‌های بورسی چشم آن‌ها را گرفته بود با قرمز شدن سهام شرکت‌ها به یکباره به صورت هیجانی از این بازار خارج شدند و در نتیجه ضررها و آسیب‌های زیادی به سهامداران و صنایع مختلف وارد شد.

از آن زمان روش‌های مختلفی برای رقم نخوردن چنین اتفاقاتی یا کم کردن این وقایع در نظر گرفته شده است و به تازگی در همین راستا صندوق‌های اهرمی از سوی سازمان بورس به بازار معرفی شدند. هدف اصلی از ایجاد این صندوق ورود منابع و نقدینگی بانکی به بازار سرمایه عنوان شده است. هدفی که باعث می‌شود تا بازار تعادل بیشتری داشته باشد.

فهرست موضوعات مقاله

صندوق اهرمی چیست؟

برای تعریف بهتر صندوق اهرمی ابتدا باید با کارکرد اهرم آشنا شوید. اولین تصویر ذهنی شما بعد از شنیدن کلمه اهرم چیست؟ یک میله محکم که به بهتر حرکت کردن و جابجایی ساده‌تر اجسام سخت و سنگین کمک می‌کند. در تعریف علمی اهرم آمده است که از این وسیله برای چند برابر کردن نیرو استفاده می‌شود.

جالب است بدانید که اهرم در صندوق هم چنین کارکردی دارد. برای درک بهتر این موضوع ابتدا باید بدانید که صندوق اهرمی از نوع صندوق‌های سهامی است. اهرم در این نوع از صندوق‌ها باعث می‌شود تا سرمایه گذاران بتوانند با مبالغی بیش از دارایی خود وارد صندوق شوند.

نوسانات ارزش دارایی در صندوق اهرمی تاثیر بیشتری نسبت به صندوق‌های سهامی بدون اهرم دارد و به همین دلیل سود یا زیان سرمایه گذار در این حالت بیشتر می‌شود. همچنین از طریق مکانیزم اهرم بازده سرمایه گذاری چند برابر شده و سود مضاعف ایجاد می‌کند. ولی این فقط در حالتی است که ارزش صندوق در حال افزایش باشد و در صورت کاهش ارزش، ضرر سرمایه گذار چند برابر خواهد شد. به همین دلیل سرمایه گذاری در این صندوق‌ها در دوران رشد بازار بهتر از دوران رکود است.

از طرفی همانطور که می‌بینید ریسک این صندوق‌ها حتی بیشتر از صندوق‌های سهامی عادی و بدون اهرم است. با این وجود این صندوق‌ها طوری طراحی شدند که همه سرمایه گذاران می‌توانند با ریسک کم یا ریسک زیاد در آن سرمایه گذاری کنند. دلیل این موضوع هم تفاوت نوع واحدهای صندوق اهرمی است.

واحدهای سرمایه گذاری در صندوق اهرمی

در صندوق اهرمی دو نوع واحد عادی و واحد ممتاز فروخته می‌شود. واحدهای عادی را افراد دارای ریسک کمتر و واحدهای ممتاز را افراد پر ریسک خریداری می‌کنند. افراد کم ریسک با خرید واحدهای عادی خیالشان راحت خواهد بود که حداقل سود صندوق را به صورت تضمینی دریافت می‌کنند. در ادامه هر کدام از این واحدها را به طور کامل توضیح دادیم.

واحدهای عادی

واحدهای عادی در صندوق اهرمی تقریبا شبیه صندوق درآمد ثابت است. یعنی در این حالت سرمایه گذاران کم ریسک وارد سرمایه گذاری می‌شوند. معمولا در این حالت بازدهی سالانه بین 20 تا 25 درصد به صورت تضمینی برای سهامداران در نظر گرفته می‌شود. یعنی فردی که واحدهای عادی صندوق اهرمی را خریده باشد حداقل 20 درصد و حداکثر 25 درصد به صورت سالانه سود می‌گیرد.

البته این مقدار بستگی به شرایط بازار دارد، ولی حتی در بازار پر تلاطم و در بدترین حالت 20 درصد سود سالانه به سرمایه گذاران واحدهای عادی پرداخت خواهد شد. این نکته را هم باید بدانید که واحدهای عادی به صورت صدور و ابطالی خرید و فروش می‌شوند که از طریق سایت کارگزاری انجام می‌شود. همانطور که می‌بینید اهرم در اینجا هیچ نقشی ندارد. چون اهرم زمانی به کار می‌افتد و معنا پیدا می‌کند که واحدهای ممتاز فروخته می‌شوند.

واحدهای ممتاز

کارکرد اهرم در واحدهای ممتاز معنا پیدا می‌کند. اهرم در اینجا باعث افزایش سود و ضرر می‌شود و به همین دلیل خرید این واحدها به افراد خیلی پرریسک پیشنهاد می‌شود. واحدهای ممتاز از نوع etf یا قابل معامله هستند و از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری و جستجوی نماد آن‌ها می‌توان به خرید و فروش این واحدها پرداخت.

واحدهای ممتاز در صندوق اهرمی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

واحدهای ممتاز عام: این واحدها برای خرید و فروش عموم افراد ریسک پذیر در نظر گرفته می‌شوند و دارندگان واحدهای ممتاز حق رای در مدیریت صندوق را ندارند.

واحدهای ممتاز خاص: واحدهای خاص به موسسان صندوق و افراد دارای حق رای در مجمع صندوق اختصاص دارد. معمولا دارایی این واحدها پیش از آغاز خرید و فروش در داخل صندوق قرار می‌گیرد.

تا اینجا فهمیدیم که اهرم در صندوق اهرمی باعث افزایش سود و ضرر خریداران واحدهای ممتاز می‌شود، اما سؤال اینجاست که چطور این اتفاق می‌افتد؟ اهرم چطور می‌تواند باعث افزایش بازدهی صندوق و کاهش بازدهی آن شود؟ برای پاسخ به این سؤال در ادامه چگونگی کارکرد صندوق را شرح دادیم.

صندوق اهرمی چگونه کار می کند

اهرم در صندوق اهرمی همانقدر که نقش مؤثری در افزایش بازدهی صندوق دارد، باعث افزایش شدید ضرر هم می‌شود. دلیل آن هم این است که اهرم‌‎ها باید سود تضمین شده خریداران واحدهای عادی را فراهم کنند. در ادامه نحوه کارکرد و ضرر و زیان صندوق‌های اهرمی را با دو مثال روشن کرده‌ایم.

ضرر و زیان صندوق اهرمی

مثال 1: بازار خوب با بازدهی مثبت

فرض کنید حال بازار سهام خوب است؛ فرصتی خوب برای سهامداران واحدهای ممتاز صندوق اهرمی. در این حالت صندوق سالانه 200 سرمایه گذاری اهرمی درصد سود داده است. چون بازار رشد داشته پس سهامداران عادی باید حداکثر سود را بگیرند؛ یعنی 25 درصد. این 25 درصد از 200 درصد کم می‌شود و 175 درصد باقی مانده بین سهام داران ممتاز پخش می‌شود. سهامداران ممتاز علاوه بر 200 درصدی که صندوق سود کرده، 175 درصد سود سهامداران عادی را هم در اینجا کسب خواهند کرد و روی هم 375 درصد سود می‌گیرند.

مثال 2: بازار منفی

اگر بازار شیب منفی داشته باشد و به عنوان مثال صندوق در طول یک سال فقط 10 درصد سود کرده باشد، سهامداران عادی باید حداقل سود تضمین شده یعنی 20 درصد را دریافت کنند. در این حالت 10 درصد از سود سهامداران ممتاز به سهامداران عادی تعلق می‌گیرد تا این گروه کم ریسک دچار ضرر نشوند. اما در مقابل به سهامداران ممتاز سودی تعلق نخواهد گرفت.

مزایا و معایب صندوق سرمایه گذاری اهرمی

صندوق اهرمی یک فرصت تازه برای سرمایه گذاران به حساب می‌آید. از طرفی این صندوق باعث برداشته شدن برخی محدودیت‌ها و ایجاد فرصت‌های جدید سرمایه گذاری شده است و همچنین ریسک سرمایه گذاری را بالا برده است. در ادامه به طور کامل معایب و مزایای صندوق‌های اهرمی را بررسی کردیم.

+بازدهی بیشتر در بازار مثبت+

همانطور که گفتیم اهرم صندوق باعث افزایش بازدهی در بازار مثبت می‌شود. چون در این حالت سود مازاد(بیشتر از 25 درصد) سهامداران عادی به سهامداران ممتاز پرداخته می‌شود.

-ضرر بسیار در بازار منفی-

اهرم در صندوق همانقدر که نقش افزایش سود در بازار مثبت را دارد، در بازار منفی هم در نقش تضمین پرداخت سود 20 درصدی به سهامداران عادی وارد عمل می‌شود. یعنی در این حالت ممکن است ضرر چند برابری به سهامداران واحدهای ممتاز وارد کند.

+فرصتی جدید برای سرمایه گذاری+

صندوق‌های اهرمی تنها چند ماه است که شروع به کار کردند و دلیل اصلی ایجاد آن‌ها هم حمایت از سهامداران صندوق‌های سهامی و بازار سهام بوده است. چون در این حالت خریداران واحدهای عادی به جای اوراق درآمد ثابت، سهام می‌خرند و این باعث می‌شود تا در دوران سقوط سهام شاهد خروج هیجانی سهامداران کم ریسک نباشیم و از سوی دیگر سهامداران ممتاز هم سود بیشتری از بازار مثبت کسب می‌کنند.

-ناشناخته بودن و محدودیت تحلیل عملکرد-

همانطور که گفتیم صندوق اهرمی کمتر از یک سال است که شروع به فعالیت کرده و به همین دلیل نمی‌توان عملکرد آن را بررسی و مقایسه کرد.

+بالابردن نقدینگی بازار+

با این صندوق‌ها می‌توان کمبود و نبود نقدینگی را در بازار درمان کرد. این صندوق‌ها مانع خروج بازار از حالت تعادل شده و اجازه نمی‌دهند سهم کمتر از ارزش ذاتی آن معامله شود. زیرا وقتی سهام به کمتر از ارزش ذاتی خود برسد، مدیران صندوق می‌توانند با خرید آن سهم، در صورت ارزنده بودن، تعادل بازار را حفظ کنند.

-نداشتن بازارگردان-

این صندوق‌ها بازارگردان ندارند. به همین دلیل تغییر قیمت واحدهای پرریسک صندوق اهرمی فقط به عرضه و تقاضای سرمایه گذاران وابسته است.

+مناسب ریسک پذیران و ریسک گریزان+

صندوق اهرمی مناسب همه افراد با هر سطح ریسکی است. یعنی افرادی که سطح ریسک بالایی دارند می‌توانند با خرید واحدهای ممتاز شانس خود را برای به دست آوردن حداکثر سود ممکن امتحان کنند و افراد ریسک گریز هم می‌توانند واحدهای عادی را بخرند و حداقل، حتی در بازار منفی، 20 درصد سود کسب کنند.

نتیجه گیری؛ صندوق اهرمی پرریسک یا کم ریسک

در این مطلب از بلاگ داراتو هدف ما این بود که صندوق اهرمی را به طور کامل بررسی کنیم. اما سؤالی که باقی می‌ماند این است که آیا سرمایه گذاری در صندوق‌های اهرمی ریسک بالایی دارد یا خیر. با توجه به بررسی که انجام دادیم می‌توان گفت که این صندوق‌ها در بلند مدت برای سرمایه گذاران کم ریسک و پر ریسک فرصت خوبی می‌توانند باشند.

اما با توجه به تازه بودن این صندوق‌ها و تنوع پایینی که دارند، شاید هنوز قرار دادن سرمایه در این صندوق‌ها کمی زود باشد. با این حال باید گفت که افراد بسیار پرریسک و افراد کم ریسک می‌توانند در صندوق‌های اهرمی سرمایه گذاری خود را آغاز کنند.

برای آشنایی بیشتر با چگونگی سرمایه گذاری در صندوق‌ها و همچنین مشاوره مالی پیشنهاد می‌کنیم با کارشناسان داراتو در ارتباط باشید. همچنین شما می‌توانید سؤالات و نظرات خود را در اینجا قرار بدهید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما خواهند بود.

تحریریه داراتو

ما در تیم تحریریه داراتو امیدواریم با مطالب آموزشی بتوانیم سطح دانش مالی شما را ارتقا بدهیم تا در آینده سرمایه گذاری را به شکل بهتری تجربه کنید. در این راه حمایت‌های شما با نظرات و پیشنهادات بیشترین کمک را به ما خواهد کرد. پس منتظر شنیدن نظرات شما در بخش ارسال دیدگاه‌ها هستیم. همیشه در سود باشید.