اختیار فروش با قیمت چیست؟

اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد

قرارداد اختیار خرید و فروش سهام چیست؟

کارشناس بازار سرمایه گفت: در قرارداد اختیار معامله خریدار در ازای پرداخت مبلغ معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را به دست می‌آورد.

به گزارش سرویس بورس مشرق، بابک سالاروند کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که قرارداد اختیار معامله چیست؟، اظهار کرد: اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد، حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. در قرارداد اختیار معامله، خریدار در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.

او بیان کرد: از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار، با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد آماده‌ی فروش یا خرید دارایی مذکور در سررسید است.

کارشناس بازار سرمایه افزود: دارنده قرارداد اختیار معامله، در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌ نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

سالاروند در پاسخ به اختیار فروش با قیمت چیست؟ این پرسش که، چند نوع قراردادهای اختیار معامله وجود دارد؟، گفت: اختیاری که برای خرید یک دارایی داده می‌شود را، اختیار خرید می گویند. به طور مثال، سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد که اختیار خرید ۱۰۰ سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی ۱۰۰۰ تومان بابت هر سهم، خریداری کند. فرض کنید قیمت جاری سهم مزبور ۹۸۰ تومان، تاریخ انقضای قرارداد چهار ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم ۵۰ تومان است؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه برای خرید قرارداد ۵۰۰۰ تومان است. اگر قیمت سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از ۱۰۰۰ تومان باشد، مسلم است سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا نمی‌گذارد، چون خریدن سهمی که قیمت روز آن کمتر از ۱۰۰۰ تومان است با قیمت توافقی ۱۰۰۰ تومان عاقلانه نیست.

او بیان کرد: در این وضعیت سرمایه‌گذار میزان سرمایه‌گذاری اولیه خود (۵۰۰۰ تومان) را از دست می‌دهد. اما اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید بیشتر از ۱۰۰۰ تومان باشد، سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا می‌گذارد. فرض کنید قیمت سهم به ۱۱۵۰ تومان برسد. با اجرای قرارداد سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰۰ سهم را با قیمت هر واحد ۱۰۰۰ تومان خریداری کند. اگر او در همان زمان سهم خود را در بازار به فروش برساند مبلغ ۱۵۰۰۰ تومان (۱۵۰ تومان بابت هر سهم) سود می‌کند. با کسر هزینه اولیه خرید قرارداد اختیار معامله، سود خالص سرمایه‌گذار ۱۰۰۰۰ تومان است

او افزود: اختیار معامله مدت معینی دارد. حق خرید یا فروش دارایی در یک قیمت معین فقط تا تاریخ انقضایی که قبلاً مشخص شده است، امکان خواهد داشت.

سالاروند در خصوص قرارداد اختیار فروش نیز گفت: همچنین قرارداد اختیار فروش، به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دورة زمانی مشخصی بفروشد. درحالی ‌که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت.

او بیان کرد: سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که قرارداد اختیار فروش (از نوع اروپایی) ۱۰۰ سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی ۷۰۰ تومان خریداری می‌کند. فرض کنید که قیمت جاری سهم مزبور ۶۵۰ تومان، تاریخ انقضای قرارداد سه ماه بعد و قیمت قرارداد برای هر سهم ۷۰ تومان باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه (برای خرید قرارداد) ۷۰۰۰ تومان است. چون قرارداد اروپایی است، فقط در زمان انقضا قابل اجراست و در صورتی ‌که قیمت در آن زمان کمتر از ۷۰۰ تومان باشد اجرا می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه افزود: فرض کنید قیمت سهم شرکت "الف" در تاریخ انقضا ۵۵۰ تومان باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند براساس قرارداد ۱۰۰ سهم را با این قیمت بخرد و با قیمت ۷۰۰ تومان بفروشد و ۱۵۰۰۰ تومان (۱۵۰ تومان برای هر سهم) سود به دست آورد. اگر ۷۰۰۰ تومان سرمایه‌گذاری اولیه را از این مبلغ کم کنیم. سود خالص سرمایه‌گذار ۸۰۰۰ تومان خواهد بود. در این راهبرد نیز تضمینی وجود ندارد که سرمایه‌گذار سود کند. اگر قیمت کالا در زمان انقضا، بیشتر از ۷۰۰ تومان باشد، قرارداد اختیار فروش ارزش ندارد و سرمایه‌گذار مبلغ ۷۰۰۰ تومان سرمایه‌گذاری اولیه را از دست می‌دهد.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی که به آن طرح بیمه سهام هم می‌گویند، در واقع نوعی تعهدنامه است که شرکت یا نهاد منتشرکننده، به‌موجب آن متعهد می‌شود که تعدادی از سهام یک شرکت مشخص را در تاریخی معین و به قیمت معین بخرد. در واقع اوراق اختیار فروش تبعی را یک شرکت یا نهاد مالی منتشر می‌کند و در آن متعهد می‌شود که سهام یک شرکت را در تاریخی معین -که به آن تاریخ اعمال می‌گویند- و با قیمتی معین -که به آن قیمت اعمال می‌گویند- از سهامدار خریداری کند.

مثلا ممکن است قیمت سهام شرکت ذوب آهن اصفهان در حال حاضر ۶۰۰ تومان باشد و یک نهاد مالی اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام این شرکت منتشر کند و متعهد شود که در پایان سال جاری، سهام شرکت ذوب آهن را با قیمت ۷۳۳ تومان خواهد خرید. در این صورت، کسی که امروز مالک سهام ذوب آهن اصفهان است، با خرید این اوراق، می‌تواند مطمئن باشد که در پایان سال می‌تواند سهامش را قیمت ۷۳۳ تومان بفروشد. به بیان ساده، قیمت تضمین‌شده هر برگه سهم شرکت ذوب آهن اصفهان در پایان سال، ۷۳۳ تومان خواهد بود.

از طرفی اگر قیمت سهام شرکت ذوب آهن در پایان سال جاری، بالاتر از ۷۳۳ تومان باشد، مالک سهم می‌تواند سهامش را در بازار بفروشد و سود بیشتری کسب کند.

اصطلاحات مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی یکی از ابزارهای مشتقه بازار بورس است که بهتر است با اجزای آن آشنایی کلی داشته باشیم. در تصویر زیر جدول مربوط به آگهی اوراق اختیار فروش تبعی خودرو را مشاهده می‌کنید. در ادامه بعضی اصطلاحات این جدول را با هم مرور می‌کنیم.

• نماد معاملاتی: در این قسمت نماد معاملاتی مروبط به این اختیار فروش تبعی درج می‌شود. برای خرید اوراق اختیار مورد نظرتان، باید این نماد در پنل کارگزاری جست‌وجو کنید و سفارش خریدتان را روی این نماد بگذارید.
• دارایی پایه: همان‌طور که اشاره کردیم، اوراق اختیار فروش تبعی نوعی ابزار مشتقه است و در بر اساس یک دارایی (سهام) خاص تنظیم شده. در این قسمت می‌توانید ببینید که اوراق مورد نظر مربوط به کدام دارایی است.
• عرضه‌کننده: در این قسمت نام ناشر اوراق اختیار را می‌بینید. در واقع همین ناشر است که متعهد شده سهام مورد نظر را در تاریخ معینی بخرد.
• کارگزار عرضه‌کننده: نهادی که وظیفه عرضه این اوراق را به عهده دارد.
• حداقل حجم عرضه روزانه: در این قسمت مشخص می‌شود که روزانه حداقل چه تعداد از این اوراق عرضه خواهد شد.
• کل حجم عرضه: تعداد کل اوراقی که قرار است در بازار عرضه شود.
• محدودیت‌های خرید هر کد معاملاتی: این قسمت مشخص می‌کند که هر کد بورسی حقوقی یا حقیقی حداکثر چه تعداد از این اوراق می‌تواند خریداری کند.
• قیمت اعمال: قیمتی که عرضه‌کننده یا ناشر متعهد شده است سهم را بخرد.
• تاریخ سررسید: تاریخ تعیین‌شده برای استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی. در این تاریخ است که مالک اوراق می‌تواند سهمش را به عرضه‌کننده بفروشد.
• محدودیت‌های معاملاتی: در این قسمت سقف و کف تعداد هر سفارش و حداقل تغییر قیمت سفارش‌ها تعیین شده است.
• دوره معاملاتی: در این قسمت مشخص می‌شود که اوراق اختیار مورد نظر، در چه بازه‌ای در بازار سهام به فروش خواهد رسید.

مراحل اعمال اوراق اختیار فروش

اگر اوراق اختیار فروش تبعی را خریداری کنید، در تاریخ سررسید تحت شرایطی می‌توانید از این اوراق استفاده کنید. دقت کنید که اگر قیمت پایانی سهام پایه در تاریخ سررسید بیشتر از قیمت اعمال باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی ممکن نیست (انجام این کار عاقلانه هم نیست). اما اگر قیمت پایانی سهام پایه کمتر از قیمت اعمال باشد، آن وقت می‌توانید حداکثر تا ساعت ۱۳ تاریخ سررسید، از طریق کارگزاری‌تان درخواست اعمال بدهید.

در صورتی که درخواست اعمال بدهید، یکی از ۳ حالت زیر انجام خواهد شد:

1. سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق اختیار فروش به عرضه‌کننده این اوراق منتقل خواهد شد.
2. مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی به‌صورت نقدی به دارنده اوراق اختیار فروش پرداخت خواهد شد.
3. عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش، تعدادی سهام پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی منتقل خواهد کرد، به‌طوری که ارزش ریالی سهام منتقل شده برابر با مابه‌التفاوت ارزش روز سهام مورد نظر و قیمت اعمال باشد.

نکته‌های مهم مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی

نکته یک: یکی از مهم‌ترین نکته‌ها این است که اوراق اختیار فروش تبعی، برخلاف اختیار معامله عادی، بازار ثانویه ندارد. یعنی وقتی این اوراق را خریدید، دیگر نمی‌توانید بفروشید. فقط می‌توانید در تاریخ سررسید این اوراق را اعمال کنید و سهم‌تان را به عرضه‌کننده اوراق بفروشید.

نکته ۲: قیمت هر برگه اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر می‌شوند، یک ریال است. هرچند در بعضی نمادها امکان خرید بالاتر از این قیمت هم وجود دارد، اما توجه کنید که چون خبری از بازار ثانویه نیست و امکان فروش این اوراق وجود ندارد، بهتر است این اوراق را بالاتر از یک ریال نخرید.

اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد

نکته ۳: برای خرید هر برگه اختیار فروش تبعی، باید یک برگه از سهام پایه مربوط به این اوراق را در سبد سهام‌تان داشته باشید. به عبارت ساده، نمی‌توانید بدون اینکه سهام بانک ملت را داشته باشید، اقدام به خرید اختیار فروش تبعی سهام بانک ملت بکنید. اگر هم مثلا ۱۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید، می‌توانید حداکثر ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی این سهام را بخرید.

نکته ۴: وقتی اوراق اختیار فروش تبعی یک سهم را می‌خرید، باید تا تاریخ سررسید اوراق، به تعداد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری‌شده، سهام پایه را در سبد خود نگه دارید. برای مثال، اگر ۲۰۰۰ برگه سهم بانک ملت دارید و ۱۰۰۰ ورقه اختیار فروش تبعی آن را می‌خرید، تعداد سهام بانک ملت در سبد سهام‌تان نباید کمتر از ۱۰۰۰ سهم شود.

نکته ۵: اوراق اختیار فروش تبعی که این روزها منتشر می‌شوند برای حمایت از سهامداران خرد حقیقی در نظر گرفته شده‌اند و کدهای حقوقی امکان خریدشان را ندارند. با این حال، تعداد اوراقی که برای هر کدام از شرکت‌ها در نظر گرفته شده، کمتر از تعداد سهام شناور آن شرکت است. به عبارت دیگر، شاید همه افراد حقیقی موفق به خرید اوراق اختیار فروش تبعی شرکت مورد نظرشان نشوند. از آنجا که این نوع اوراق قابلیت فروش ندارند، سعی نکنید در قیمت‌های بالاتر از یک ریال خریدار باشید. توجه داشته باشید که هزینه‌ای که بابت این اوراق می‌پردازید (مانند هزینه بیمه) قرار نیست به شما برگردد. بنابراین پرداخت هزینه بالاتر از یک ریال به ازای هر ورقه کار عاقلانه‌ای نیست.

نکته ۶: اگر موفق به خرید این نوع اوراق نشدید، زیاد نگران نباشید. عرضه‌کنندگان این اوراق در واقع به‌نوعی کف قیمتی سهام مورد نظر در شش ماه یا یک سال بعد را مشخص کرده‌اند و بسیار بعید است که در تاریخ سررسید، قیمت سهام مورد نظر پایین‌تر از آن قیمت باشد.

دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله

دارایی پایه در قرارداد اختیار معامله : برخی از ابزارهای مالی مانند قراردادهای مشتقه برای داد و ستد شدن باید بر روی یکی دارایی پایه مورد توافق طرفین معامله قرارگیرند که این دارایی پایه ممکن است شامل سهام، شاخص سهام، اوراق قرضه، نرخ بهره، نرخ ارز و یا حتی آب و هوا نیز باشد.

اختیار معامله

همانطور که پیش از این نیز در گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان در خصوص قراردادهای اختیار معامله آموزش هایی ارائه شد در این نوشتار نیز به این موضوع پرداخته خواهد شد که دارایی پایه قرارداد اختیار معامله شامل چه مواردی می شود.

به طور کلی می توان قراردادهای اختیار معامله را به صورت زیر دسته بندی کرد

1- قرارداد دارایی پایه ا‌ختیار معامله سهام

این نوع قرارداد یکی از مرسومترین قراردادهایی است که در بورس تهران قابل انجام است و عمدتا سهام اکثر شرکت های فعال در بورس دارای قرارداد اختیار معامله بورسی می باشند به عنوان سرمایه گذار فراموش نکنید که قراردادهای اختیار معامله سهام در بازار خارج از بورس((OTC نیز قابل داد و ستد می باشند.

۲- قراردادهای اختیار معامله بر روی شاخص سهام(index options)

اولین بار قرارداد اختیار معامله بر روی شاخص سهام در آمریکا و بر روی S & P 500 بسته شد و رفته رفته بر روی شاخص داوجونز و نزدک نیز اعمال شد. امروزه قرارداد اختیار معامله شاخص سهام در کشور ایران و تمامی شاخص های مطرح بازار در جهان وجود دارد و قابل داد و ستد می باشد.

۳- قراردادهای اختیار معامله بر روی اوراق قرضه(bond options)

قراردادهای اختیار معامله بر روی اوراق قرضه که عمدتا در OTC وجود دارند بر روی اوراق قرضه دولتی معامله می‌شوند و در بورس تهران به دلیل قواعد فقهی حاکم بر اوراق قرضه، معاملات آن ها از نظر فقهی و حقوقی ممنوع است.

۴- قراردادهای اختیار معامله بر روی نرخ بهره (interest rate options)

قرارداد اختیار معامله بر روی نرخ بهره برعکس قرارداد اختیار معامله اوراق قرضه از بازار گسترده ای برخوردار است. در این قرارداد دارایی پایه نرخ بهره می باشد به نحوی که در انقضاء قرارداد میزان سود براساس مابه التفاوت نرخ بهره بازار و نرخ اعمال تعیین می شود این بدان معناست که براساس این قرارداد نرخ بهره ثابت تعیین شده با نرخ بهره شناور نامعلوم توسط خریدار معاوضه می شود. فروشنده نیز به طور معکوس نرخ بهره ثابت را به خریدار پرداخت و نرخ بهره شناور را دریافت می‌کند.

۵- قراردادهای اختیار معامله ارزی (currency options)

قراردادهای اختیار معامله ای که بر روی ارز ایجاد شده است به دارنده این حق را می دهد تا دارایی پایه موضوع قرارداد را که ارز است در نرخ توافق شده ثابت خریداری کند یا بفروشد. فرض کنید شما صاحب یک کسب و کار هستید که در آینده مقداری دلار دریافت خواهید کرد، شما تصمیم خواهید گرفت براساس قرارداد اختیار معامله ارزی شرکت خود را در مقابل ریسک نوسانات ارز پوشش دهید.

۶- قراردادهای اختیار معامله کالایی دارایی پایه

از متداولترین قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران، قرارداد اختیار معامله کالایی سکه طلای امامی و زعفران نگین است اما در بورس های مطرح جهان این قرارداد دامنه وسیعتری از کالاها مانند نفت، طلا، گندم و… نیز وجود دارد.

۷- ا‌ختیار معامله بر روی قراردادهای آتی (option on futures or futures options)

قراردادهای آتی در بازار معاملات آتی نوآوری است که در خصوص اختیار معاملات در بورس مطرح شده و در مدت زمان کوتاهی رونق خوبی برای آن حاصل شده است. این قرارداد نوع خاصی است که در آن اختیار خرید، اختیار ورود به یک قرارداد آتی با موقعیت خرید در یک قیمت آتی ثابت می دهد و یا اختیار فروش بر روی قرارداد آتی، اختیار ورود به یک قرارداد آتی با موقعیت فروش در یک قیمت آتی ثابت واگذار می شود.

۸- سایر انواع ا‌ختیار معامله

تحولات دنیای پیرامون باعث می شود که برای بهره مندی از آن ها خودمان را با آن ها وفق دهیم و از آن ها غافل نمانیم. بازار بورس نیز به عنوان یک بازار پویا سرشار از تغییراتی است که برای پاسخ دادن به مخاطبان خود باید همواره به روزرسانی شود.

یکی از مواردی که موجب تحول در بازار بورس می شود ( دارایی پایه ) شکل گیری نیازهای سرمایه گذاران به قراردادهای کارا و کاربردی است. بازارهای مشتقه یکی از مواردی است که به درستی نیاز سرمایه گذاران را شناخته و به آن ها پاسخ می دهد زیرا امروزه نه تنها دارایی هایی که به آن ها اشاره شد را شامل می شود بلکه این قرارداد بر روی برق، آب و هوا و مواردی از این قبیل نیز تعریف شده و قابل انجام است.

اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تَبَعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، در حقیقت، ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود. براساس این روش، سهامدار عمده با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراقی را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران می‌شود.
نکات:
• سهامدار عمده تنها شخصیتی است که می‌تواند از این ابزار استفاده کند. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، زیان وی جبران می‌شود.
• اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد ندارند و فقط یک بار در زمان عرضه مورد معامله قرار می‌گیرند.
• خریدار نمی‌تواند بیش از تعداد سهام پایه‌ای که در اختیار دارد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نماید. لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش‌ تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.
• هر کد سهامداری حداکثر مجاز به خرید تعداد اوراقی است که در اطلاعیه عرضه به عنوان “سقف خرید” مشخص می‌شود.
• خریداران باید قبل از خرید اوراق اختیار فروش تبعی، سهم اصلی را خریده باشند.
• مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نمی‌باشد.
• خریداران اوراق اختیار فروش تبعی فقط در”تاریخ اعمال” می‌توانند اختیار فروش خود را اعمال نمایند. پس از گذشت این تاریخ، اوراق اختیار فروش تبعی، اعمال‌نشده تلقی شده و عرضه کننده درخصوص آن تعهدی نخواهد داشت.

تفاوت اوراق اختیار معامله تبعی با آپشن:
• یک تفاوت مهم این است که برخلاف آپشنها، اوراق اختیار فروش تبعی در تمام کارگزاریها قابلیت معامله دارد اما آپشنها تنها در برخی از کارگزاریها وجود دارد. بنابراین اوراق تبعی فراگیری زیادی دارد و توسط عموم افراد جامعه قابل استفاده در هر کارگزاری می باشد.
• برخلاف آپشنها، اوراق اختیار فروش تبعی با استاندارد ۱ ریال عرضه می شود و زمان اعمال آن معمولاً ۶ ماهه تعیین می شود. بنابراین مبلغ پرداختی به جهت بیمه سهام بسیار ناچیز است که می تواند موجبات اقبال عمومی آن را فراهم آورد.
• برخلاف آپشنها، اوراق اختیار معامله تبعی، معاملات ثانویه ندارند.
• برخلاف آپشنها که تسویه در زمان سررسید به صورت فیزیکی است، زمان تسویه اوراق اختیار معامله تبعی به صورت نقدی می باشد.

تفاوت این اوراق تبعی با اوراق تبعی منتشر شده قبلی:
• خریدار اصلی اوراق تبعی های سنوات قبل، اشخاص حقوقی بودند، اما این بار فقط اشخاص حقیقی می توانند این اوراق رو بخرند.
• در دوره های قبلی، ناشر اوراق هم یک اختیار خرید از کسی که اختیار فروش تبعی را خریده بود می گرفت که اگر قیمتها خیلی بالا رفت و دارنده اوراق تبعی اعمال نکرد، خود ناشر اعمال کرده و سهامش را پس بگیرد. به این ترتیب سقف و کف بازده این اوراق بسته می شد و در نتیجه بیشتر یک روش تامین مالی با نرخ سود مشخص بود و قیمت اوراق تبعی هم به همین خاطر ناچیز و نزدیک ۱ ریال تعیین شده بود. اما در اطلاعیه های اوراق تبعی جدید حرفی از دادن اختیار خرید به ناشر زده نشده و بنظر می رسد که سقف سود باز هست لذا این اوراق ارزش زیادی پیدا می کند.

ساز و کار اجرایی اِعمال:
• اوراق اختیار فروش تبعی در تابلو معاملات سهام با حرف “ه” شروع می شود به عنوان مثال “هصاد” اوراق اختیار فروش تبعی بانک صادرات یا “هغدیر” اوراق اختیار فروش سرمایه گذاری غدیر اختیار فروش با قیمت چیست؟ می باشد.
• درصورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اِعمال بزرگتر یا مساوی قیمت اِعمال باشد، اوراق اختیار فروش تبعی قابل اِعمال نیست.
• درصورتی که قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال اوراق اختیار فروش تبعی منوط به ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ١٣ روز اعمال خواهد بود. کارگزاران می‌توانند ١٠ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌های اعمال را از مشتریان خود دریافت دارند و در روز اعمال به بورس ارائه دهند.
• در صورت ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به بورس اقدامات زیر، انجام خواهد شد:
انتقال سهم به قیمت اعمال، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه کننده آن
پرداخت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به صورت نقدی یا از طریق واگذاری سهم پایه از عرضه کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی
توصیه نهایی:
• حتماً این اوراق را به جهت بیمه نمودن سهام خود با مبلغ ناچیز ۱ ریال خریداری کنید.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست و چگونه کار می‌کند؟

سرمایه‌گذاری در بازار بورس به صورت مستقیم به دلیل نوسانات بازار با ریسک توام خواهد بود؛ از این‌رو سرمایه‌گذاران باید در انتخاب سهم و روش‌های سرمایه‌گذاری دقت بیشتری به خرج دهند و با کسب دانش و تخصص لازم به مدیریت سرمایه بپردازند. حال سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز برای دریافت بازدهی مناسب با کمترین میزان ریسک، می‌توانند از ابزاری به نام اوراق اختیار فروش تبعی بهره ببرند تا از ضرر و زیان سنگین جلوگیری کنند.

اختیار فروش تبعی در واقع اوراقی هستند که در آن عرضه‌ کننده تعهد می‌دهد تا تعداد مشخصی از دارایی درج شده در قرارداد را از سهامدار با قیمت معین در تاریخ مشخص خریداری کند. در حقیقت اوراق تبعی به عنوان بیمه سهم عمل می‌کند تا فعالان بازار سرمایه بتوانند به سودی معقول با حداقل ریسک دست پیدا کنند. فرم اطلاعیه فروش سهام و اوراق تبعی حداقل یک روز کاری قبل از عرضه توسط سازمان بورس منتشر خواهد شد تا سرمایه‌گذاران از ویژگی‌ها و شرایط عرضه به صورت کامل مطلع شوند.

در اینجا تلاش خواهیم کرد تا اطلاعات مفیدی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزاری برای بیمه سهام و کسب سود با ریسک کم در اختیارتان قرار دهیم؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

اختیار فروش چیست؟

اختیار فروش نوعی ابزار بازار مشتقات به‌حساب می‌آید که برای پوشش ریسک به‌ کار می‌رود. در بازارهای مالی، اختیار فروش به دارنده این حق و نه تعهد را می‌دهد که تعداد مشخصی از سهم را در تاریخ معین (تاریخ اعمال) در آینده به قیمت مشخص (قیمت اعمال) اعمال کند. حال چنانچه خریدار اوراق بخواهد از این ابزار استفاده کند، بایستی دارایی پایه (دارایی که سرمایه‌گذار جهت پوشش ریسک در آن اختیار فروش را خریداری کرده است) را از بازار خریداری کند و به قیمت اعمال بفروشد.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی در واقع نوعی قرارداد است که در آن شرکت‌های فعال در بورس به عنوان فروشنده و عرضه ‌کننده متعهد می‌شوند تا تعداد مشخصی از سهام شرکت را به قیمت معین (قیمت اعمال) در تاریخ مشخص (تاریخ اعمال) از سهامدار خریداری کنند. اوراق تبعی به عنوان بیمه سهام عمل می‌کند و سودی مناسب را با کمترین میزان ریسک برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد.

شرکت‌های عرضه‌ کننده سهام برای ارائه اطلاعات بیشتر در ارتباط با اوراق، اطلاعیه عرضه را جهت اعلام عمومی توسط سازمان بورس و بهادار کشور عرضه می‌کنند تا افراد بتوانند با ویژگی‌های آن آشنا شوند. سهامداران با خرید اوراق تبعی، سهم مورد نظر را در برابر کاهش قیمت بیمه کرده و از ضرر و زیان سنگین جلوگیری خواهند کرد. به‌طور کلی اوراق اختیار فروش تبعی با سه هدف زیر ارائه می‌شوند:

• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه (بورس)
• اطمینان‌بخشی به سهامداران در قبال ارزندگی سهم مورد نظر
• حفظ منابع مالی سرمایه‌گذاران

فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی

فرم اطلاعیه عرضه که توسط سازمان بورس کشور حداقل یک روز کاری قبل از عرضه سهام منتشر می‌شود تا عموم مردم و فعالان بازار با ویژگی‌های سهام مورد نظر آشنا شوند، مشتمل بر اطلاعات زیر است:

• عرضه کننده: نام شرکت ناشر که مجوز عرضه را با شرایط معین اخذ کرده است.
• سهم پایه: سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.
• تاریخ اعمال: تاریخی که برای اعمال اوراق تبعی تعیین می‌شود.
• قیمت اعمال: قیمتی که عرضه کننده متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق تبعی را در تاریخ اعمال، با آن قیمت تسویه کند.
• دوره معاملاتی: به فاصله بین اولین و آخرین روز معاملاتی اوراق تبعی اطلاق می‌شود.
• سقف خرید: حداکثر تعداد اوراق تبعی که اشخاص حقیقی یا حقیقی، می‌توانند خریداری کنند.
• کل حجم عرضه: سقف اوراق اختیار فروش تبعی که از طرف عرضه کننده طی یک دوره معاملاتی عرضه خواهد شد.
• حداقل حجم عرضه روزانه: به حداقل عرضه اوراق تبعی توسط عرضه کننده در یک روز اشاره دارد.
• قیمت عرضه اوراق تبعی: قیمتی که این اوراق در بازار سرمایه توسط شرکت عرضه کننده فروخته می‌شود.
• سررسید: آخرین روز دوره معاملاتی که پس از پایان جلسه معاملاتی آن روز، اوراق تبعی قابلیت اعمال پیدا می‌کنند.

فرایند اعمال اوراق اختیار فروش تبعی به چه صورت است؟

پس از اینکه اطلاعیه اوراق تبعی توسط سازمان بورس منتشر شد، اعمال اوراق تحت شرایط مشخص و معین امکان‌پذیر خواهد بود که در ادامه به فرایند و شرایط اعمال اوراق اشاره می‌کنیم:

• قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال نباید بزرگتر یا مساوی قیمت اعمال باشد.
• اگر قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال کمتر از قیمت اعمال باشد، اوراق بر اساس درخواست سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت 13 آن روز اعمال خواهد شد.
• در صورت درخواست اعمال اوراق در زمان معین به سازمان بورس، باید انتقال سهم به قیمت اعمال از دارنده اوراق به عرضه کننده آن صورت پذیرد و در صورت وجود اختلاف میان قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم، مابه‌التفاوت باید به دارنده اوراق به صورت نقدی یا واگذاری سهم پایه انجام شود.

نکات مهم در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی

اگر به دنبال بیمه سهام از طریق اوراق تبعی هستید تا بازدهی مناسب را با ریسک کم به‌دست آورید، باید به نکات تکمیلی در ارتباط با اوراق اختیار فروش تبعی توجه کنید که در ادامه به برخی از مهمترین نکات اشاره می‌کنیم:

• اوراق تبعی از نوع اختیار فروش اروپایی هستند؛ یعنی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال دارند.
• این اوراق قابلیت معامله در بازار ثانویه را غیر از هماهنگی شرکت بورس و اوراق بهادار ندارند و تنها در یک مرحله (زمان عرضه توسط ناشر) قابل معامله هستند.
• درصد سود و زیان با توجه به نوسانات قیمتی اختیار فروش با قیمت چیست؟ سهام تا تاریخ سررسید و قیمت خرید سهام پایه متفاوت است.
• سهام پایه هم مانند اوراق تبعی تا زمان پایان معاملات قابلیت معامله ندارند.
• اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ سررسید قابل تسویه خواهند بود.
• امکان خرید اوراق تبعی بیش از تعداد سهام پایه در اختیار سهامدار و سقف خرید مندرج در اطلاعیه وجود ندارد و در صورت بیشتر بودن اوراق تحت مالکیت سهامدار، اوراق مازاد باطل شده و عرضه کننده تعهدی نخواهد داشت.
• مبلغ پرداختی توسط سهامدار بابت خرید اوراق قابل عودت نخواهد بود.
• امکان اعمال اختیار فروش توسط خریداران اوراق تبعی تنها در تاریخ اعمال امکان‌پذیر خواهد بود.

اوراق اختیار فروش تبعی به عنوان ابزار پوشش ریسک در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد تا افراد بتوانند سهام خریداری شده را بیمه کنند و بازدهی مناسب را با کمترین میزان ریسک در دوره مشخص به‌دست آورند. در واقع با خرید اوراق تبعی، شرکت عرضه کننده سهام تعهد می‌دهد تا تعدادی از سهام را به قیمت مشخص و در زمان معین از سهامدار خریداری کند تا فرد با ضرر و زیان سنگین ناشی از نوسانات بازار مواجه نشود