قیمت واقعی دلار چقدر است؟
توزیع ارز ترجیحی به شکل یارانه ارزی، بزرگترین چالش فعلی در تعیین قیمت نرخ ارز در کشور است که دولت برای نشان دادن اقتدار سیاسی همچنان به تخصیص این یارانه ارزی در بازار مشغول است.
اقتصاد
دستکم از اواسط دهه هشتاد که بحث تک‌نرخی کردن ارز رها شد و دولت وقت دوباره اقدام به توزیع ارز چندنرخی کرد، این پرسش در میان بسیاری از فعالین اقتصادی شکل گرفت که قیمت واقعی دلار چقدر است و وضع فعلی با قیمت واقعی چقدر فاصله دارد. این در شرایطی بود که دولت به علت دسترسی به منابع سرشار ارزی، خود را در جایگاه مصونیت از پاسخگویی در برابر قیمت واقعی ارز قرار داده بود. داوود سوری اقتصاددان و استاد دانشگاه که همواره به پژوهش پیرامون شاخص تورم و نسبت آن با نرخ ارز شهرت دارد، در گفتوگو با گسترش نیوز نسبت به واقعیت‌های اقتصادی نرخ ارز، شفاف‌سازی میکند.
قیمت واقعی دلار چگونه باید تعیین شود؟
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسشی پیرامون قیمت واقعی دلار اظهار داشت: برای پاسخ به این پرسش شما باید گریزی به نرخ تورم در این چند سال اخیر بزنیم و همچنین میزان ورود ارز به کشور را در همین راستا بررسسی کنیم و از میزان دسترسی عمومی به دلار و سنجش نسبت آن با کل نقدینگی کشور، میشود رقم برابر دلار نسبت به ریال را مورد سنجش قرار داد. همان طور که می‌دانید شاخص تورم در کشور ما همواره مسیری صعودی را طی میکند و با این حال طبیعی است که هر ساله، فارغ از میزان ذخایر ارزی کشور و مقدار ارز وارد شده به کشور (چه به شکل نقدی و چه به شکل حواله‌ای)، نسبت دلار با ریال ارزش واقعی دلار را تعیین کنیم. اگر سال ۸۶ را به عنوان یک سال پایه برای سنجش قیمت واقعی ارز و همچنین نرخ ارز ترجیحی قرار بدهیم، باید فاصله این سال پایه را با جمع جبری تورم این سه سال یعنی تا ۸۹ محاسبه کنیم. در آن سال قیمت دلار همچنان به شکل ترجیحی و با یارانه دولتی تعیین می‌شد و این در شرایطی بود که ایران مراحل ابتدایی تحریم‌های شورای امنیت را سپری می‌کرد. به همین دلیل دولت باید به سرعت برای واقعی کردن قیمت دلار اقدام می‌کرد اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد و منابع ارزی کشور به سرعت تبخیر شد!
توزیع ارز ترجیحی متوقف شود
داوود سوری در ادامه خاطرنشان ساخت: دولت به دلیل این که می‌خواست از خودش اقتدار سیاسی به نمایش بگذارد و بگوید که همه چیز تحت کنترل است، همچنان به توزیع ارز ترجیحی مشغول بود و این برای دولت فعلی نیز صادق است که به رغم این که تا حدی فشار را از قیمت دلار برداشته است با این حال همچنان، به توزیع ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی اشتغال دارد! صندوق بین‌المللی پول میزان ذخایر ارزی در دسترس ایران را ۴ میلیارد دلار اعلام کرد و اگر ما وضعیت فعلی تحریم و فقدان صادرات را با وضع ذخایر ارزی کشور جمع بزنیم، باید متوجه باشیم که قیمت دلار بسیار بیشتر از نرخ بازاری و ترجیحی فعلی است! درواقع معنایش این است که اگر در کوتاه مدت دسترسی ایران به ذخایر ارزی بلوکه شده‌اش در بازار فراهم نشود و همچنین امکان از سرگیری صادرات نفت و غیرنفتی برای کشور فراهم نشود، با یک شوک ارزی دیگر مواجه خواهیم بود!
آزادسازی تدریجی نرخ ارز، راهکار جلوگیری از شوک ارزی
این اقتصاددان در پایان ضمن ارائه راهکار آزادسازی ترجیحی نرخ ارز، خاطرنشان ساخت: بخش عمده تقاضای ارز در کشور، به علت تزریق‌عدم قطعیت‌های مستمر سیاسی و اقتصادی از ناحیه دولت است و افراد سعی می‌کنند با خرید دلار و تلاش برای خروج آن از کشور، سرمایه و دارایی‌های خود را از خطر کاهش ارزش مصون نگه دارند. مهمترین‌عدم قطعیتی که می‌تواند از ناحیه دولت به اقتصاد و معیشت عمومی تزریق شود، تشدید چاپ پول و افزایش تورم است و به همین دلیل به شکل مستمری با افزایش نقدینگی در اقتصاد کشور، نرخ برابری ریال با دلار کاهش می‌یابد و به طور طبیعی با افزایش تقاضا برای دلار و ارزهایی نظیر یورو و پوند، در شرایطی که عرضه به مقدار کافی وجود ندارد، کشور با بحران قیمتی در نرخ ارز مواجه خواهد شد. بهترین راهکار برای جلوگیری از این وضعیت در آینده نزدیک، آزادسازی تدریجی نرخ ارز است به گونه‌ای که هم شوک سنگینی به اقتصاد وارد نشود و هم تقاضا برای خرید ارز مدیریت شود.
ارزش واقعی «دلار» چقدر است؟
تهران ( پانا) - کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه بخش مهمی از تقاضای کنونی در بازار ارز تقاضای سرمایه‌گذاری است نه بازرگانی، می‌گوید نرخ واقعی ارز در بدبینانه‌ترین شرایط ارزش واقعی دلار و متناسب با رکودی که اقتصاد در این سالها متاثر از تحریم تجربه کرده است باید حدود 7 تا 9 هزارتومان باشد.
امیرحسین شریعتی در گفت وگو با پانا درباره تاثیرات افزایش نرخ دلار بر روی کالا و خدمات و هیجانات منفی ناشی از آن به دلیل انتظارات تورمی اظهار کرد: « دلار در روزهای اخیر از مرز مقاومت 22 هزار تومان نیز عبور کرده است که رکوردی تاریخی در اقتصاد ایران محسوب میشود. کاهش فروش درآمدهای نفتی در کنار سایر عوامل موجب شده است تا تقاضا بر عرضه فزونی گیرد و به دلیل مدیریت نامناسب عرضه و تقاضا قیمت ارز افزایش یابد.»
وی با بیان اینکه بخشی از تقاضای موجود در بازار ارز تقاضای سرمایه‌ای بوده و تقاضای بازرگانی نیست، اظهار کرد: « بخشی از پول نفت فروخته شده به دلیل تحریم بلوکه شده و دسترسی به آن وجود ندارد که همه اینها موجب شده است تا کشور در وضع کنونی قرار بگیرد و قیمت دلار ممکن است از نرخ‌های کنونی هم بالاتر برود.»
شریعتی با اشاره به سرمایه‌گذاری چینی‌ها در صنایع نفت وگاز ایران اظهار کرد: « براساس قراردادی که بحث انعقاد آن میان ایران و چین مطرح است، چینی‌ها سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری بخشی از منابع نفت و گاز ایران را خواهند داشت و مبادلات ایران با این کشور براساس یوان چین خواهد بود که در ازای آن کالا و تجهیزات مورد نیاز ایران تامین خواهد شد و ایران نیز بخشی از انرژی این کشور را به عنوان یکی از مهمترین کشورهای مصرف‌کننده نفت برعهده خواهد داشت.»
کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: « مباحث گردشگری و نظامی نیز بین ایران و چین مطرح است که می‌تواند تا حدودی کمبودهای ناشی از فروش نفت را جبران کند اما به طور قطع رفع زیان‌های شرایط تحریمی که اکنون در اقتصاد ایران ایجاد شده است در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نخواهد بود.»
شریعتی اظهار کرد: « بسیاری از کسب و کارها و معیشت مردم ناشی از مشکلات تحریم تحت تاثیرات منفی قرار گرفته است و شرایط بغرنجی که در عرصه بین‌الملل وجود دارد باید مرتفع شود تا فشارها بر اقتصاد نیز کاهش یابد.»
با وجود ادعای آمریکا تحریم‌های دارویی نیز اعمال شده است
وی عنوان کرد: « در سال 97 آمریکا از برجام خارج شد و هر روز نیز تحریم‌ها را محکم تر و ظالمانه تر کرد و اکنون کار به جایی رسیده است که برای واردات دارو نیز مشکلات زیادی وجود دارد؛ این در حالی است که آمریکا مدعی است تحریم‌های دارویی اعمال نشده است.»
کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: « بسیاری از لابراتوارهای داروسازی جهانی جرات صادرات به ایران را ندارند و حتی اگر صادراتی انجام دهند برای اخذ وجه آن با مشکلات جدی مواجه هستند.»
وی افزود: «درخواست‌های نامشروع آمریکا برای بازگشت به برجام به گونه‌ای است که جزو مفاد برجام نیست و کلاف سردرگمی ایجاد شده است که مشکلات اقتصادی را افزایش داده است اما با وجود همه مشکلات با توجه به مسائل اقتصادی کشور نرخ واقعی دلار بین 7 تا 9 هزار تومان است و نرخ‌هایی در محدوده بیش از 20 تا 22 هزار تومان نرخ واقعی دلار نیست.»
تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بورسی از دلایل افزایش رشد شاخص بورس است
کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: « نرخ واقعی ارز در بدبینانه‌ترین شرایط و متناسب با رکودی که این سالها تجربه کرده است باید حدود 7 تا 9 هزارتومان باشد و وضعی که اکنون در کشور به وجود آمده است متاثر از تشدید تحریم‌ها در کشور است. بخشی از رشد بازار بورس نیز متاثر از تجدید ارزیابی دارایی‌ها متناسب با افزایش نرخ ارز است.»
وی ادامه داد: «کالاها و تجهیزات شرکت‌ها که دارایی و کالا است متناسب با افزایش نرخ ارز تغییر میکند و شرکت‌ها در تجدید ارزیابی به این نتیجه می‌رسند که دارایی بیشتری دارند که می‌تواند موجب افزایش رشد شاخص شود.»
امیرحسین شریعتی کارشناس مسائل اقتصادی نرخ واقعی دلار درخواست‌های نامشروع آمریکا نرخ واقعی ارز تشدید تحریم
نحوه محاسبه نرخ ارز
در اقتصاد به پول کشورهای خارجی ارز گفته میشود یعنی قیمت واحد پول یک کشور در برابر واحد پول کشور دیگر.ارز بر سیستم اقتصادی و زندگی روزمره مردم اثر میگذارد زیرا اگر واحد پول کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگرکاهش یابد کالاهای خارجی و مسافرت به خارج گرانتر میشودو برعکس اگر ارزش پول واحد کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگر بالا رود، کالاهای خارجی ارزان و مسافرت به خارج ارزان تر میگردد. نرخ ارزهای خارجی در بازار ارز تعیین میشود. در محاسبه نرخ ارز عوامل و تئوری های متفاوتی مطرح است که سعی میکنیم در این مقاله به آن بپردازیم.
بازار ارز
بیشتر کشورها دارای واحد پول ملی هستند . واحد پول ملی امریکا دلار،هندوستان روپیه ،اروپا یورو و ایران ریال است . تجارت بین کشورها مستلزم دادوستد متقابل واحد پول کشور می باشد هنگامی که یک شرکت امریکایی میخواهد از کشوری دیگر کالا یا خدمات دارایی بخرد باید دلار را به پول ان کشور تبدیل کند تا بدهی خود را بپردازد . دادوستد پول کشورها در بازار ارز صورت میگیرد حجم این دادوستدها روزانه بطور متوسط به هزار میلیارد دلار میرسد دادو ستدهایی که در بازار ارز انجام میشود نرخ ارز را تعیین میکند و بر اساس ان بهای تمام کالاهای خارجی و دارایی هایی که از آن کشور خریداری میشود تعیین میگردد .
انواع معامله در بازار ارز
دو نوع معامله در بازار ارز صورت میگیرد :
معاملات نقدی یا آتی که باید حداکثر دو روز پس ار انجام دادن معامله پول مربوط پرداخت شود .
معاملات تحویل اتی که مستلزم تحدید کالا و تصویه معامله در زمان اینده است .
در مورد معاملان اتی یا نقد از ارز نرخ نقد اتی و برای معاملات تحویل اتی از تحویل اتی استفاده میشود .
افزایش یا کاهش ارزش پول
هنگامی که واحد پول کشوری ارزش بیشتری نسبت به پول دیگر کشورها پیداکند میگویند آن پول افزایش ارزش داشته است اگر ارزش پول یک کشور در برابر پول کشورهای دیگر کاهش یابد میگویند پول مذبور کاهش ارزش داشته است از این موقعیت ها میتوان در بازار استفاده نمود .
اهمیت نرخ ارز
ارز به سبب اثری که بر قیمت کالاهای داخلی و خارجی میگذارد برای یک کشور بر روابط متقابل دو عامل اثر میگذارد :
- قیمت کالا بر حسب برابری پول آن کشور
- قیمت نرخ ارز ان کشور در برابر نرخ ارز پول کشور دیگر
نحوه محاسبه نرخ ارز
برای تعیین نرخ ارز نمیتوان بر یک محل خاص مراجعه کرد ارز در یک بازار سازمان یافته مثل بازار بورس،سهام،دادوستد نمیشود بلکه بازار ارز خارج از بازار بورس و بوسیله چند معامله گر که اکثرا بانک هستند دادوستد میشود زیرا بانک ها همیشه اماده هستند که مبالغی زیادی پول خارجی با پول رایج کشور را بخرند یا بفروشند از انجاییکه این معامله گران از طریق تلفن و شبکه های کامپیوتری در تماس دائم با یکدیگر هستند این بازار بسیار رقابتی است .
نحوه محاسبه نرخ ارز در بلند مدت
نرخ ارز هم مانند هر نوع کالا یا دارایی در بازار ازاد و از طریق عرضه و تقاضا تعیین میشود برای انکه بتوانیم تجزیه و تحلیل نرخ ارز را بصورتی ساده در یک بازار ازاد انجام دهیم باید آن را به دو بخش تقسیم کنیم اول یاید ببینیم در بلند مدت ارزش واقعی دلار ارزش واقعی دلار نرخ ارز چگونه تعیین میشود سپس با اگاهی از موضوع برای نحوه محاسبه نرخ ارز در کوتاه مدت اقدام کنیم .
1_ نحوه محاسبه نرخ ارز و قانون قیمت واحد:
به عنوان مثال اگر دو کشور کالایی همانند تولید کنند این کالا بدون در نظر گرفتن کشور تولید کننده در سراسر دنیا به قیمت واحد عرضه میشود مثلا اگر هرتن فولاد امریکا 100 دلار و هر تن فولاد ژاپن که از نظر کیفیت و مواد درست مانند فولاد امریکاست 10هزار ین باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که نرخ ارز بین ین و دلار باید بدینگونه باشد یک دلار مساوی با صد ین و یا 01/0 دلار مساوی است با یک ین .
بنابراین اینگونه در نظر میگیریم که هر تن فولاد ژاپن 50 دلار در امریکا بفروش برسد این قیمت 50دلار کمتر از قیمت فولاد امریکا است از طرفی هرتن فولاد امریکا در ژاپن به 20 هزار ین یعنی دو برابر قیمت فولاد ژاپن عرضه میشود از انجا که فولاد امریکا در هر دو کشور از فولاد ژاپن گران تر است با توجه به اینکه هر دو کیفیت یکسان دارند تقاضا برای فولاد امریکا به صفر خواهد رسید در این حالت اگر نرخ ارز کاهش یافته و هر دلار به صد ین معامله شود مازاد عرضه فولاد امریکا از بین رفته و فولاد هر دو کشور به قیمت واحد فروخته میشود .
2_نحوه محاسبه نرخ ارز و تئوری قدرت خرید یکسان
برای نحوه محاسبه نرخ ارز یکی از بهترین روشها تئوری قدرت خرید یکسان است که بیانگر اینست که نرخ ارز بین دو کشور به گونه ای تعیین شود که منعکس کننده تغییرات سطح قیمتها در آن دو کشور باشد تئوری قدرت خرید یکسان مشابه قانون قیمت واحد است که به ارزش واقعی دلار جای درنظر گرفتن قیمت یک کالای خاص مثل فولاد به سطح عمومی قیمتها توجه میکند فرض کنید رعایت قانون مبتنی بر قیمت واحد درهر کشور موجب شود که تئوری قدرت خرید یکسان مطرح گردد بطوریکه اگر سطح قیمتها در ژاپن نسبت به قیمتها در امریکا 10% افزایش یابد ارزش دلار هم 10% بالا می رود پس تئوری قدرت خرید یکسان برای نحوه محاسبه نرخ ارز این موضوع را مطرح میکند که اگر دریک کشور نسبت به کشورهای دیگر سایر قیمت ها بالا رود ارزش واحد پول ان کشور کاهش خواهد یافت یا ارزش ارزش واقعی دلار واحد پول کشورهای دیگر افزایش می یابد.
ایرادات تئوری قدرت خرید یکسان
از ایراداتی که بر تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز میتوان گرفت این است که تغییرات ارز تنها تابع تغییر سطح قیمتهاست وبر این فرض استوار است که تمام کالاها در دو کشور کاملا مشابه و همانند میباشند. اگر این فرض حقیقت داشته باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که قیمت نسبی این کالاها یعنی سطح نسبی قیمتها بین دو کشور تعیین کننده نرخ ارز است ولی عملا چنین نیست ممکن است در مورد فولاد ژاپن و امریکا صدق کند ولی آیا اتومبیل کادیلاک و تویوتا با هم یکسان است ؟
ایراد دیگری که به تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز وارد است اینست که بسیاری از کالاها و خدمات که درشاخصهای قیمتها منظور شده ارز قابل صدور بین دو کشور نیستند مثل خانه،زمین،و هزینه خدماتی مثل آرایشگاه که بین دو کشور دادوستد نمیشود بنابراین این امکان دارد قیمت این اقلام افزایش یافته و سطح قیمتها را در یک کشور نسبت به کشور دیگر بالا ببرد که آنها نمیتواند بر نرخ ارز اثرگذار باشد.
مواردی که منجر به تاثیر در نرخ ارز در بلند مدت خواهد داشت:
- سطح نسبی قیمتها
- تعرفه و حقوق گمرکی
- ترجیح دادن و برتر شمردن کالاهای داخلی در برابر کالاهای خارجی
- میزان تولید و بهره وری
از تعریف های دیگری که در مورد ارز ارائه میشود هیچینگ ارزی است به اینصورت که چنانچه یک وارد کننده بخواهد بهای کالای خریداری شده ازخارج خودرا در اینده به ارز مشخص پرداخت کند همواره با این خطر مواجه است که نرخ برابری آن ارز به پول ملی افزایش یابد لذا از هم اکنون به خرید آن ارز اقدام میکند .
هر دلار آمریکا چند هزار تومان ارزش دارد ?
ساعت 24 - پس از یک دوره تثبیت در دامنه هردلار بین 26 تا 27 هزارتومان اما از چندروز پیش قیمت هردلار آمریکا از این دامنه خارج شده و بین هردلار 29 تا 30 هزارتومان رسیده است. این درحالی است که دولت ارزش واقعی دلار هرروز چند خبر از بهبود وضعیت دلاری می دهد و رییس بانک مرکزی تاکید دارد ذخایر ارزی به بالاترین حد رسیده و وزیر نفت هر روز از دوبرابر شدن ارزش صادرات نفت و برگشت دلارها می گوید و رییس دولت نیز این حرفها را تکرار می کند ، اما با این همه نرخ تبدیل دلار به ریال ایران با رشدهای بالا همراه شده است وبرخی اقتصاددانان با مقایسه قیمت نسبی کالاهای در داخل و خارج باوردارند ارزش هردلار امریکا درحال حاضر بیش از 30 هزارتومان است که به معنای رسیدن احتمالی قیمت دلار به عدد 42 هزار تومان است.
پیشروی قیمتها در بازار ارز، زنگ هشدار دلار برای دولت سیزدهم را به صدا درآورد. اسکناس آمریکایی در معاملات روز گذشته و برای نخستین‌بار در پنج ماه گذشته توانست از نیمه کانال ۲۹ هزار تومان عبور کند و آماده پرواز بر فراز کانال ۳۰ هزار تومانی شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد معامله‌گران ارزی چشم‌انداز بازار ارز را افزایشی می‌بینند و ترجیح می‌دهند عرضه‌های خود را به زمان دیگری موکول کنند. معمای رشد قیمت دلار را اما هم باید در فضای بی‌خبری برجام جست‌وجو کنیم، هم تقویت انتظارات تورمی و هم افزایش بی‌ثباتی‌های اقتصادی در سایه تصمیمات سیاستی دولت. خبرهای رسیده نیز حاکی از آن است که نفت ارزان‌تر روسیه بلای جان نفت ایران شده و افزایش تقاضای چین برای نفت روسیه، محدودیت صادراتی نفت را برای ایران بیشتر کرده است. آن‌طور که یک اقتصاددان می‌گوید، تورم داخلی، افت ارزش ریال و به صرفه نبودن صادرات غیرنفتی مسائلی است که موجب رشد قیمت دلار شده است. با در نظر گرفتن واقعیت‌های امروز اقتصاد ایران و تورم کنونی اقتصاد نیز میتوان قیمت واقعی دلار را در محدوده ۴۲ هزار تومان تخمین زد.جمشید عدالتیان‌شهریاری در گفت‌وگوی خود با «جهان‌صنعت» گفت: تورم داخلی موجب شده که صادرات غیرنفتی ایران با مشکل مواجه شود.
برای مثال اقلامی چون کاشی، سرامیک و ماکارونی به میزان زیادی به خارج از کشور صادر می‌شد اما به دلیل چند برابر شدن قیمت این کالاها، صادرات این اقلام با حجم قبلی را غیرممکن کرده است.به گفته وی، دلار طی سه سال گذشته عمدتا در محدوده ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان در نوسان بوده و تورم بسیاری از کالاها نیز از ۱۵۰ درصد بیشتر بوده است. بنابراین دلار در مقایسه با نرخ تورم و میزان رشد قیمت بسیاری از اقلام دچار افت ارزش نیز شده است. بر اساس منطق اقتصادی، اگر تورم داخلی را از تورم خارجی کم کنیم به همان نسبت ارزش ریال کاهش پیدا میکند. این مساله به این معناست که ارزش ریال نسبت به سال گذشته (با توجه به تورم موجود) باید به اندازه ۴۰ درصد کمتر و دلار نیز به اندازه ۴۰ درصد رشد کند. بنابراین با در نظر گرفتن میزان تورم داخلی و مقایسه آن با تورم خارجی، نرخ واقعی دلار باید حدود ۴۲ هزار تومان باشد.عدالتیان ادامه داد: چنانچه دولت بتواند دلار را در محدوده قیمتی ۲۷ تا ۳۰ هزار تومانی حفظ کند کار بزرگی انجام داده، اما واقعیت این است که همین اقدام می‌تواند باعث افت بیشتر درآمدهای ارزی دولت، غیررقابتی شدن کالاهای تولید داخل و غیرقابل توجیه شدن صادرات غیرنفتی شود که همین مساله عرضه ارز نیمایی به اقتصاد را با کاهش شدیدی مواجه خواهد کرد. در حال حاضر هرچند نرخ دلار نیمایی در محدوده ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان ثابت مانده اما قیمت اجناس و کالاها در داخل چند برابر شده است. بنابراین برای صادرکننده صرفه اقتصادی ندارد که کالای تولیدی‌اش را صادر و ارز حاصل از صادرات را با نرخ‌های فعلی به اقتصاد عرضه کند.
به باور این اقتصاددان، دومین مساله مهمی که بر بازار ارز اثرگذار بوده این است که خبرهای خوب و مثبت اقتصادی به گوش نمی‌رسد. قیمت تمام‌شده بسیاری از محصولات اعم از مسکن و اجاره‌نشینی، کاشی، سرامیک، اقلام خوراکی، دارو و غیره رشد قابل توجهی داشته و در این شرایط میتوان با فروش یک واحد مسکونی در مناطق متوسط تهران اقدام به خرید مسکن در مناطق خوب ترکیه کرد. بدیهی است بی‌ثباتی اقتصادی و نامعلوم بودن سرنوشت برجام و تورم بالا مردم را به سمت خرید دلار برای حفظ ارزش دارایی متمایل خواهد کرد. از سوی دیگر عرضه ارز به بازار بسیار کم شده و بسیاری از افرادی که پیش از این ارزهای خود را در بازار آزاد عرضه می‌کردند، دیگر تمایلی به فروش ارز ندارند. در صورتی که بانک مرکزی و دولت اقدامات موثری را در این خصوص انجام ندهند امکان افت بیشتر ارزش ریال نیز وجود خواهد داشت.
عدالتیان تاکید کرد: واقعیت این است که اقتصاد ایران در چرخه معیوب رشد تورم و افزایش قیمت دلار گرفتار شده است. از یک سو تورم بالا باعث افت ارزش ریال در مقابل دلار میشود و از سوی دیگر تضعیف ریال در برابر دلار زمینه‌ساز رشد دوباره تورم میشود. پیامی که از سیاست‌های اقتصادی دولت صادر میشود نیز این است که هیچ نقشه‌راه و برنامه مشخصی برای سیاستگذاری وجود ارزش واقعی دلار ندارد. برای مثال دولت در مسیر تک‌نرخی کردن ارز حرکت میکند و در این حالت انتظار می‌رود که ارزش ریال در برابر دلار تقویت شود اما بازار در مسیر عکس در حال حرکت است، به طوری که تصمیم دلار برای تک‌نرخی کردن ارز پیام افت ارزش ریال را صادر کرده است.وی افزود: تصمیم کنونی دولت برای تک نرخی کردن ارز این است که دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف و دلار بازار آزاد را جایگزین آن کند حال آنکه دولت می‌توانست با تجمیع این دو نرخ و در نظر گرفتن میانگین قیمتی این دو نرخ اقدام به تک نرخی کردن ارز کند. اگر دولت منبعی برای تخصیص ارز ترجیحی ندارد باید به سمت سیاستی برود که به تقویت ارزش ریال کمک کند اما دولت دقیقا برعکس این مساله عمل میکند و هم ارز ترجیحی در حال حذف شدن است و هم ریال در حال تضعیف شدن و هم دلار بازار آزاد در حال گران شدن. تحولات امروز اقتصاد ایران در حقیقت این گمانه را ایجاد میکند که دولت برای جبران کسری بودجه به دنبال حذف دلار ترجیحی و بالا بردن نرخ ارز در بازار آزاد است. در عین حال با اعطای یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی به افراد نیز اعلام میکند که به دنبال حمایت از خانوارهاست.
هر دلار آمریکا چند هزار تومان ارزش دارد ?
ساعت 24 - پس از یک دوره تثبیت در دامنه هردلار بین 26 تا 27 هزارتومان اما از چندروز پیش قیمت هردلار آمریکا از این دامنه خارج شده و بین هردلار 29 تا 30 هزارتومان رسیده است. این درحالی است که دولت هرروز چند خبر از بهبود وضعیت دلاری می دهد و رییس بانک مرکزی تاکید دارد ذخایر ارزی به بالاترین حد رسیده ارزش واقعی دلار و وزیر نفت هر روز از دوبرابر شدن ارزش صادرات نفت و برگشت دلارها می گوید و رییس دولت نیز این حرفها را تکرار می کند ، اما با این همه نرخ تبدیل دلار به ریال ایران با رشدهای بالا همراه شده است وبرخی اقتصاددانان با مقایسه ارزش واقعی دلار قیمت نسبی کالاهای در داخل و خارج باوردارند ارزش هردلار امریکا درحال حاضر بیش از 30 هزارتومان است که به معنای رسیدن احتمالی قیمت دلار به عدد 42 هزار تومان است.
پیشروی قیمتها در بازار ارز، زنگ هشدار دلار برای دولت سیزدهم را به صدا درآورد. اسکناس آمریکایی در معاملات روز گذشته و برای نخستین‌بار در پنج ماه گذشته توانست از نیمه کانال ۲۹ هزار تومان عبور کند و آماده پرواز بر فراز کانال ۳۰ هزار تومانی شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد معامله‌گران ارزی چشم‌انداز بازار ارز را افزایشی می‌بینند و ترجیح می‌دهند عرضه‌های خود را به زمان دیگری موکول کنند. معمای رشد قیمت دلار را اما هم باید در فضای بی‌خبری برجام جست‌وجو کنیم، هم تقویت انتظارات تورمی و هم افزایش بی‌ثباتی‌های اقتصادی در سایه تصمیمات سیاستی دولت. خبرهای رسیده نیز حاکی از آن است که نفت ارزان‌تر روسیه بلای جان نفت ایران شده و افزایش تقاضای چین برای نفت روسیه، محدودیت صادراتی نفت را برای ایران بیشتر کرده است. آن‌طور که یک اقتصاددان می‌گوید، تورم داخلی، افت ارزش ریال و به صرفه نبودن صادرات غیرنفتی مسائلی است که موجب رشد قیمت دلار شده است. با در نظر گرفتن واقعیت‌های امروز اقتصاد ایران و تورم کنونی اقتصاد نیز میتوان قیمت واقعی دلار را در محدوده ۴۲ هزار تومان تخمین زد.جمشید عدالتیان‌شهریاری در گفت‌وگوی خود با «جهان‌صنعت» گفت: تورم داخلی موجب شده که صادرات غیرنفتی ایران با مشکل مواجه شود.
برای مثال اقلامی چون کاشی، سرامیک و ماکارونی به میزان زیادی به خارج از کشور صادر می‌شد اما به دلیل چند برابر شدن قیمت این کالاها، صادرات این اقلام با حجم قبلی را غیرممکن کرده است.به گفته وی، دلار طی سه سال گذشته عمدتا در محدوده ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان در نوسان بوده و تورم بسیاری از کالاها نیز از ۱۵۰ درصد بیشتر بوده است. بنابراین دلار در مقایسه با نرخ تورم و میزان رشد قیمت بسیاری از اقلام دچار افت ارزش نیز شده است. بر اساس منطق اقتصادی، اگر تورم داخلی را از تورم خارجی کم کنیم به همان نسبت ارزش ریال کاهش پیدا میکند. این مساله به این معناست که ارزش ریال نسبت به سال گذشته (با توجه به تورم موجود) باید به اندازه ۴۰ درصد کمتر و دلار نیز به اندازه ۴۰ درصد رشد کند. بنابراین با در نظر گرفتن میزان تورم داخلی و مقایسه آن با تورم خارجی، نرخ واقعی دلار باید حدود ۴۲ هزار تومان باشد.عدالتیان ادامه داد: چنانچه دولت بتواند دلار را در محدوده قیمتی ۲۷ تا ۳۰ هزار تومانی حفظ کند کار بزرگی انجام داده، اما واقعیت این است که همین اقدام می‌تواند باعث افت بیشتر درآمدهای ارزی دولت، غیررقابتی شدن کالاهای تولید داخل و غیرقابل توجیه شدن صادرات غیرنفتی شود که همین مساله عرضه ارز نیمایی به اقتصاد را با کاهش شدیدی مواجه خواهد کرد. در حال حاضر هرچند نرخ دلار نیمایی در محدوده ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان ثابت مانده اما قیمت اجناس و کالاها در داخل چند برابر شده است. بنابراین برای صادرکننده صرفه اقتصادی ندارد که کالای تولیدی‌اش را صادر و ارز حاصل از صادرات را با نرخ‌های فعلی به اقتصاد عرضه کند.
به باور این اقتصاددان، دومین مساله مهمی که بر بازار ارز اثرگذار بوده این است که خبرهای خوب و مثبت اقتصادی به گوش نمی‌رسد. قیمت تمام‌شده بسیاری از محصولات اعم از مسکن و اجاره‌نشینی، کاشی، سرامیک، اقلام خوراکی، دارو و غیره رشد قابل توجهی داشته و در این شرایط میتوان با فروش یک واحد مسکونی در مناطق متوسط تهران اقدام به خرید مسکن در مناطق خوب ترکیه کرد. بدیهی است بی‌ثباتی اقتصادی و نامعلوم بودن سرنوشت برجام و تورم بالا مردم را به سمت خرید دلار برای حفظ ارزش دارایی متمایل خواهد کرد. از سوی دیگر عرضه ارز به بازار بسیار کم شده و بسیاری از افرادی که پیش از این ارزهای خود را در بازار آزاد عرضه می‌کردند، دیگر تمایلی به فروش ارز ندارند. در صورتی که بانک مرکزی و دولت اقدامات موثری را در این خصوص انجام ندهند امکان افت بیشتر ارزش ریال نیز وجود خواهد داشت.
عدالتیان تاکید کرد: واقعیت این است که اقتصاد ایران در چرخه معیوب رشد تورم و افزایش قیمت دلار گرفتار شده است. از یک سو تورم بالا باعث افت ارزش ریال در مقابل دلار میشود و از سوی دیگر تضعیف ریال در برابر دلار ارزش واقعی دلار زمینه‌ساز رشد دوباره تورم میشود. پیامی که از سیاست‌های اقتصادی دولت صادر میشود نیز این است که هیچ نقشه‌راه و برنامه مشخصی برای سیاستگذاری وجود ندارد. برای مثال دولت در مسیر تک‌نرخی کردن ارز حرکت میکند و در این حالت انتظار می‌رود که ارزش ریال در برابر دلار تقویت شود اما بازار در مسیر عکس در حال حرکت است، به طوری که تصمیم دلار برای تک‌نرخی کردن ارز پیام افت ارزش ریال را صادر کرده است.وی افزود: تصمیم کنونی دولت برای تک نرخی کردن ارز این است که دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف و دلار بازار آزاد را جایگزین آن کند حال آنکه دولت می‌توانست با تجمیع این دو نرخ و در نظر گرفتن میانگین قیمتی این دو نرخ اقدام به تک نرخی کردن ارز کند. اگر دولت منبعی برای تخصیص ارز ترجیحی ندارد باید به سمت سیاستی برود که به تقویت ارزش ریال کمک کند اما دولت دقیقا برعکس این مساله عمل میکند و هم ارز ترجیحی در حال حذف شدن است و هم ریال در حال تضعیف شدن و هم دلار بازار آزاد در حال گران شدن. تحولات امروز اقتصاد ایران در حقیقت این گمانه را ایجاد میکند که دولت برای جبران کسری بودجه به دنبال حذف دلار ترجیحی و بالا بردن نرخ ارز در بازار آزاد است. در عین حال با اعطای یارانه‌های ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی به افراد نیز اعلام میکند که به دنبال حمایت از خانوارهاست.
دیدگاه شما