بازارگردان در بورس کیست؟

به افراد، گروه‌­ها یا شرکت­هایی که اقدام به خرید و فروشِ اوراق بهادار یا کالاهای اقتصادی می‌کنند، تا علاوه بر کسب سود، از نوسانات قیمت کاسته و آن را در تعادل نگه دارند، بازارگردان می‌گویند.

بازارگردانی الگوریتمی در بورس

جهت در جریان بودن معاملات سهام در بورس، به صورت مداوم به خریداران و فروشندگان نیاز است. بازارگردانان، معامله گرانی هستند که با حجم بالا معاملات را اجرا می کنند و در واقع بازار را جهت اجرای معاملات می سازند و دائما برای معامله حاضر هستند. بازارگردانان با افزایش نقدشوندگی در بازار سرمایه، موجب سودآوری بازار می شوند. در این مقاله به معرفی بازارگردانی الگوریتمی در بورس خواهیم پرداخت.

بازارگردان کیست؟

بازارگردان، به نهاد مالی گفته می شود که با کسب مجوز لازم از سمت سازمان بورس و با تعهد به افزایش نقدشوندگی، عرضه و تقاضا متوازن اوراق بهادار و تحدید دامنه نوسان قیمت، اقدام به خرید و فروش سهام می کند.

هدف اصلی یک بازارگردان این است که با معاملات زیاد روی سهم، سهامدار خرد را مطمئن کند که هیچکس نمی تواند با انواع و اقسام فریبکاری ها سهم را بدون دلیل مثبت یا منفی کند و از اثرات آن سواستفاده کند.

فرض کنید یک سهم خیلی کم معامله می شود و سهامدار اصلی یا بازارگردان نیز فعال نیست. به راحتی با منابع اندک یک نفر یا یک گروه می توان این سهم را ۴۰٪ مثبت کرد و یک شایعه ای در مورد شرکت به راه انداخت و در قله، سهم را به مردم بی پشتوانه ای که خبری از جایی ندارند فروخت. اما اگر بازارگردان روی سهم فعال باشد و مدام در حال معامله باشد، آنقدر حجم معاملات بالا است که با سرمایه اندک یک گروه یا یک شخص سهم مثبت یا منفی نمی شود. حتما باید اتفاق بنیادی یا جدی در سهم رخ دهد که بتواند با حجم معاملات بالا به سمت مثبت یا منفی حرکت کند، همچنین دستکاری در قیمت بسیار سخت تر می شود.

با این توضیح شاید برای شما عجیب نباشد که در بازار مخالفان بازارگردان ها بسیار زیاد هستند و از قضا مخالفان جزو افراد صاحب نفوذ و سرمایه هستند.

در برخی از کشورهای دنیا حتی روی یک سهم چندین بازارگردان وجود دارد تا مطمئن شوند در بحران ها و هیجان ها، بازار نوسان کمتری را تجربه می کند.

بازارگردان با معاملات زیاد حرکت سهم را کند می کنند، به عبارتی سهم دیرتر صف خرید یا فروش می شود اما تنها راه جلوگیری از ایجاد هیجان های کاذب و سواستفاده ها و دستکاری های قیمتی که متضرر اصلی آن افراد بدون رانت هستند، بازارگردانی و عمیق کردن معاملات سهم است.

تعهدات بازارگردان در ایران

صندوق های بازارگردانی در ایران ملزم به رعایت موارد ذیل هستند:

حداکثر دامنه مظنه

بیشترین فاصله سفارشات فعال بازارگردان از یکدیگر که به درصد لحاظ می شود ( فاصله سفارش خرید از فروش)

حداقل حجم انباشته

حداقل تعداد سهامی که بازارگردان باید در سمت خرید و فروش در سامانه معاملاتی، سفارش فعال داشته باشد.

حداقل حجم معاملات روزانه ( حجم تعهدات)

حداقل تعداد سهامی است كه در صورتی که بازارگردان به آن میزان، در يك روز معاملاتي، معامله کند، می تواند از انجام تعهدات، معاف شود.

بازارگردانی به روش سنتی

در روش سنتی معامله گر باید همواره سفارشاتی سمت خرید و فروش سهم فعال داشته باشد که حداقل به اندازه ی حجم انباشته باشد و حداکثر به اندازه دامنه مظنه از یکدیگر فاصله داشته باشند!

رعایت همزمان الزامات بالا توسط معامله گر با توجه به تغییرات زیاد قیمت و سفارشات در بازار، امری دشوار، هزینه بر و زمان بر است

همچنین با توجه به اینکه این محاسبات توسط انسان انجام می شود و در هر لحظه نیاز به محاسبات جدیدی وجود دارد، امکان اشتباه و دریافت اخطار از سمت نهادهای نظارتی بالا است.

الگوریتم تعهدات

شرکت تحلیلگر امید، در رابطه با اجرای تعهدات بازارگردان، الگوریتمی به نام تعهدات را طراحی کرده است که تمامی الزامات نهاد قانونگذار، به خوبی در آن لحاظ شده است و این سامانه تاییدیه های لازم را از سازمان بورس اخذ کرده است.

برای استفاده از این الگوریتم، کافی است که بازارگردان تنها یکبار، پارامترهای دامنه مظنه، حجم انباشته و حجم تعهدات را وارد کند تا هر روز الگوریتم تمامی زمان معاملات، تعهدات بازارگردان را اجرا کند

هر معامله گر سنتی به طور متوسط در زمان بازار، می تواند سفارشات بازارگردانی ۳ سهم را اجرا کند که بیشتر به چالش های پیشروی تولید و اجرای این سفارشات اشاره کرده ایم.

در حالیکه زمان مورد نیاز برای ثبت الگوریتم تعهدات کمتر از ۱ دقیقه است و معامله گر کافی است که یکبار پارامترها را وارد کند و تا پایان زمان بازارگردانی، هر روز به طور خودکار الگوریتم تعهدات سفارش تولید می کند.

علاوه بر صرفه جویی در زمان و هزینه، امکان خطا و اخطار گرفتن از نهاد ناظر در معاملات سنتی به مراتب بالاتر است.

آیا اجرای تعهدات به تنهایی برای افزایش نقدشوندگی سهم کافی است؟

تعهدات بازارگردان در ایران محدود است. گاهی حجم تعهدات در مقابل، حجم معاملات و حجم بازارگردان در بورس کیست؟ صف های خرید و فروش به حدی اندک است که بازارگردان از بزرگترین رسالت خود یعنی افزایش نقدشوندگی سهم، باز می ماند.

در بسیاری از بورس های جهانی، همواره در یک طرف معاملات، بازارگردان قرار دارد یا بازارگردان الزام دارد در سرخط خرید و سرخط فروش سفارش فعال داشته باشد؛ کاهش فاصله سرخط خرید و فروش یکی از مهم ترین پارامترهای افزایش نقدشوندگی است.

همچنین در این بازارها به دلیل عدم وجود دامنه نوسان، صف خرید و فروش که بزرگترین ریسک عدم نقدشوندگی سهام در بازار بورس داخلی است، معنایی ندارد.

با توجه به توضیحات بالا، آیا باید از بازارگردان ها باید انتظار داشته باشیم به طور مداوم، صف های فروش را جمع کنند یا صف های خرید را عرضه کنند؟ قطعا پاسخ این سوال منفی است.

بازارگردان دارای منابع محدودی است و اگر مداوم در خلاف جهت بازار، به امید افزایش نقدشوندگی معامله کند، منابع خود را به خطر می اندازد.

در نتیجه بازارگردان باید استراتژی از پیش تعیین شده ای در راستای افزایش نقدشوندگی و استفاده درست از منابع محدود خود داشته باشد.

الگوریتم بازارگردان آرتمیس دقیقا با همین هدف طراحی شده است.

بازارگردانی آرتمیس

بازارگردان آرتمیس با هدف افزایش نقدشوندگی و مدیریت منابع استفاده می شود. مدیر صندوق بازارگردانی یا معامله گر، عددی را به عنوان حداکثر حجم خرید یا فروش تعیین می کند.

در واقع این پارامتر همان کنترل کننده منابع است. به طور مثال اگر حداکثر خرید، صد هزار سهم وارد شود، یعنی وقتی تعدادی مشخصی سهم و منابع مالی در اختیار الگوریتم قرار گرفت، در هر لحظه از معاملات، بازارگردان حداکثر به اندازه صد هزار سهم، از منابع نقد خود صرف خرید کرده است.

دو سطر نیز متعلق به کارمزد خرید و فروش بازارگردان هستند که این دو پارامتر توسط معامله گر تنظیم می شود. کارمزد بازارگردان از حالت عادی کمتر است.

الگوریتم بازارگردان آرتمیس زیانی را به صندوق متحمل نمی کند و از تمامی معاملات خود با درنظر گرفتن کارمزد، بدون شناسایی زیان، خارج می شود. این الگوریتم با سفارشاتی که روی تابلو قرار می دهد دامنه نوسان را کاهش می دهد. همچنین معاملات آرتمیس می تواند، درصد بالایی از حجم معاملات روزانه سهم را به خود اختصاص دهد.

در نهایت بازارگردان با استفاده از آرتمیس می تواند عامل اثر گذار معاملات سهم باشد و نقدشوندگی را به طور چشمگیری افزایش دهد.

ایجاد شفافیت همیشه هزینه در پی خواهد داشت و به عنوان یک بازارگردان اگر فقط در پی ایفا تعهداتی که سازمان بورس به عهده او گذاشته باشد، به هیچ عنوان هدف اصلی بازارگردانی که اعتلای شفافیت در بازار و کاهش ضرر سهامداران بدون رانت است دست نخواهیم یافت. صادقانه باید بگوییم تحقیقات آماری تحلیلگر امید به عنوان ارائه دهنده اصلی زیرساخت بازارگردانی به بازارگردان های کشور نشان می دهد کمتر از ۵٪ بازارگردان ها واقعا و در عمل در حال ایجاد نقدشوندگی در نماد مربوطه هستند. این بدین معنی نیست که باید این کار را متوقف کرد بلکه باید بتوانیم با تقابل ها با ذهن باز، فارغ از شان و شئونات ساختگی و به صورت منصفانه برخورد کنیم. اگر در برابر هر درخواست پاسخگویی سازمان بورس و سهامدار خرد، بازارگردان به این فکر کند که چگونه باید کارم را توجیه کنم همیشه بازار کوچک باقی خواهد ماند.

سخن پایانی

ستاره ها، کاستی هایشان را می پذیرند و مُجدانه در بازارگردان در بورس کیست؟ صدد ترمیم بر می آیند. اگر هم قابلیت ترمیم نداشته باشند حتما درخواست کمک یا واگذاری بخشی از وظایف خود را می کنند و در دام عنوان پست و مقام خود نخواهند بود. بازار سرمایه خوب برای سرمایه گذار خرد جایی است که پر از بازارگردان و معاملات عمیق در سهام باشد، و فقط در این صورت است که بازار تحلیل پذیرتر و قابل اعتمادتر و در بلندمدت بزرگ تر خواهد شد.

بازارگردان کیست و چه وظایفی دارد؟

بازارگردان (Market Maker) و یا بازارساز، به افراد و یا شرکت‌هایی می‌گویند که با در اختیار داشتن بخشی از اوراق بهادار یک شرکت و استفاده از این اوراق، کنترل‌کننده عرضه و تقاضای بازار هستند.

در واقع بازارسازها، افراد و یا شرکت‌هایی هستند که اوراق بهادار و کالاهای اقتصادی را با هدف کسب سود خریداری می‌نمایند.

به واسطه فعالیت بازارسازان، از تشکیل صفوف خرید و فروش جلوگیری می‌شود و نقدشوندگی در بازار سهام کنترل می‌گردد و به این ترتیب، مانع از شکل‌گیری نوسانات شدید در قیمت هر سهم خواهند شد.

فرض کنید، شرایط در اقتصاد به گونه‌ای پیش رود که شاهد تشکیل صف‌های فروش طولانی و کاهش شدید قیمت هر سهم باشیم؛ در این شرایط بازارساز وارد عمل می‌شود و اقدام به خرید سهام‌هایی که برای فروش ثبت شده‌اند، می‌کنند و به این صورت، مانع از کاهش شدید قیمت‌ها می‌شوند.

وظایف بازارگردان چیست؟

به‌طورکلی، وظایف اصلی بازارگردان‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

– افزایش نقدشوندگی سهام شرکت‌ها

– جلوگیری از نوسان شدید قیمت‌ها با محدود کردن دامنه نوسان

– کنترل عرضه و تقاضا در سهم

– حفظ نقدینگی کلی موجود در بازار

بنابراین بازارگردان نقش مهمی در معاملات یک سهم ایفا می‌کند و نقدشوندگی نماد تا حد زیادی به عملکرد آن بازارگردان مربوط می‌شود.

هدف از بازارگردانی چیست؟

بازارگردان موظف است در زمان افزایش قیمت سهم با فروش سهام از رشد هیجانی جلوگیری کند و در زمان ریزش‌های بازار نیز با خرید سهام شرکت، مانع افت هیجانی و شدید ارزش سهام شرکت شود؛ بنابراین بازارگردان‌ها برای کنترل عرضه و تقاضای حاکم بر بازار باید از پشتوانه قوی مالی برخوردار باشند.

بازارگردان با در اختیار داشتن مدیریت بازارگردان در بورس کیست؟ تعداد مشخصی از سهام و منابع مالی و اعتباری، در صورت نیاز اقدام به خریدوفروش سهام شرکت می‌کند. با اینکه هدف بازارگردان کسب سود از معاملات نیست، در بعضی شرایط ممکن است خرید سهام با قیمت کم و فروش سهام با قیمت بالاتری صورت گیرد که منجر به کسب سود حاصل از نوسان قیمت شود.

چگونه بازارگردان‌ها معاملات را تسهیل می‌کنند

بازارگردان‌ها حجم زیادی از اوراق بهادار در اختیار دارند و می‌توانند مقدار زیادی از سفارشات را در بازارهای مالی انجام دهند. این سفارشات هم می‌توانند سفارشات خرید و هم فروش باشند که در عرض چند ثانیه اتفاق می‌افتند. اساسا، بازارگردان‌ها همواره طرف مقابل حجم معاملات سرمایه‌گذار را می‌گیرند.

برای مثال، اگر سرمایه‌گذاران به دنبال فروش اوراق بهادار باشند، بازارگردان‌ها این اوراق بهادار را خریداری می‌کنند تا زمانی که همه فروشندگان تامین شوند و برعکس، اگر سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری را خریداری کنند، بازارگردان‌ها این اوراق بهادار را به فروش می‌رسانند تا تمام سفارشات پر شود.

بنابراین، بازارگردان‌ها، عرضه و تقاضا را در بازارهای مالی تامین می‌کنند و اوراق بهادار (مثلا سهام) را در بین فروشندگان و خریداران دست به دست می‌نمایند.

عوامل تاثیرگذار بر فعالیت بازار گردان‌ها

۱ – عرض بازار: وجود جریان مستمر دوسویه سفارشات خرید و فروش سهام و به عبارتی حضور تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان در قیمت تعادلی (ارزش ذاتی) مبین میزان عرض بازار سرمایه است. به این ترتیب بازار اوراق بهاداری که دارای ویژگی فوق باشد را «نقد شونده» نیز می‌نامند. بازارگردان‌ها در چنین بازاری با تفاضل (سود) اندک نیز حاضر به فعالیت هستند.

۲ – عمق بازار: وجود جریان پیوسته سفارشات خرید و فروش در قیمت‌های بالاتر و پایین تر از قیمت تعادلی را عمق بازار می‌نامند. به این معنی که منحنی عرضه و تقاضا حول ارزش بازار دارایی مالی، کاملاً کشش پذیر و پیوسته است. در چنین شرایطی با بروز عدم تعادل ناگهانی میان سفارشات عرضه و تقاضا، قیمت دارایی مالی اندکی تغییر یافته و مجدداً وضعیت تعادل حاصل خواهد شد. به این ترتیب حتی منحنی تغییرات قیمت نیز در بازار با ژرفای کافی، پیوسته خواهد بود.

بازارگردان‌ها در بازارهای با ژرفای زیاد با کمترین تفاضل قیمت خرید و فروش نیز به فعالیت خود ادامه خواهند داد. در صورتی که در بازار کم عرض و کم عمق که منحنی عرضه و تقاضا اوراق بهادار گسسته و کم کشش است همواره میزان تفاضل چشمگیر خواهد بود. در چنین بازاری فعالیت بازارگردان‌ها در مقایسه با هزینه‌هایی که بر بازار وارد می‌آورند به گونه‌ای است که از جذابیت حضور آنان به شدت کاسته می‌شود.

۳ – نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات مدار به نقدینه مدار:

سرمایه‌گذارانی که در بازار مشارکت دارند در دو طبقه جای می‌گیرند. گروهی از آنان مازاد منابع مالی داشته و درپی سرمایه گذاری این منابع هستند. گروه دیگر شامل سرمایه‌گذارانی هستند که اعتقاد دارند بیش از سایرین نسبت به اوراق بهادار یک شرکت خاص، اطلاعات در اختیار دارند. به این ترتیب آنان بازارگردان در بورس کیست؟ با اتکا به اطلاعات خود به ارزیابی قیمت اوراق بهادار می‌پردازند و نسبت به خرید یا فروش اوراق اقدام می‌کنند.

آیین نامه بازارگردانی چه تغییراتی کرده است؟

اما آیین نامه بازارگردانی که در پاییز سال گذشته اجرایی شد، ایراداتی داشت که توان بازارگردانان برای انجام وظایف خود را محدود کرده و آنها را از ایجاد روندهای تعادلی ناکام گذاشته بود. به گفته سرپرست اداره نظارت بر بورس‌‌های سازمان بازارگردان در بورس کیست؟ بورس، دستورالعمل بازارگردانی پیشین لغو شده و دستورالعمل جدید با توجه به پویایی بازار، تغییرات عمده در ساختار بازار و گسترش فعالیت بازارگردانی به تصویب رسیده است.

تقاضای درخواست حراج سهم از سوی بازارگردان

تامین منابع در دسترس بازارگردانان هم در حالی یکی از مشکلات بازارگردانان بوده که این امکان فراهم شد، در صورت موافقت بورس و فرابورس، حداکثر تا ۱۰ روزکاری به بازارگردان‌ها فرصت داده شود تا بازارگردان در بورس کیست؟ تعهدات را حداکثر ۵۰ درصد کاهش دهند و بتوانند طی فرصت اعطا شده، شرایط غیرعادی را برطرف کنند.

در غیر این صورت عملیات بازارگردانی با موافقت بورس خاتمه خواهد یافت. اگر بازارگردان دیگری برای آن نماد وجود نداشته باشد، ناشر موظف است بازارگردان جایگزین را طی ده روز معرفی کند.

تقاضای برگزاری حراج از سوی بازارگردان، دیگر تغییر در دستورالعمل بوده و بازارگردان می‌‌تواند تقاضای برگزاری حراج در دامنه نوسان ۴ برابر دامنه نوسان نسبت به حالت عادی را داشته باشد. این موضوع در زمانی است که طی ۵ روز متوالی نماد با صف خرید یا فروش مواجه شود که بورس در این راستا ضوابطی را به تایید هیأت مدیره خواهد رساند.

همه این تغییرات می تواند در صورتی برای بورس مفید باشد که دخالت های بیرونی در بازار سرمایه به حداقل ممکن برسد و بورس به اهالی آن سپرده شود. در این صورت هم سهامداران خرد و هم شرکت های بورس و هم شرکت‌های حقوقی فعال در بازار سرمایه می‌توانند از آن منتفع شوند.

شیوه های بازارگردانی

بازارگردانی به دو شیوه انجام می گیرد. در یک شکل که با عنوان معاملات وکالتی می توان از آن نام برد، بازارگردان از طریق یک مشتری خود سهمی را به قیمت پایین تر خریده بازارگردان در بورس کیست؟ و به مشتری دیگری با قیمت بالاتر می فروشد. در این شیوه بازارگردان تنها یک واسطه معامله است و مالکیتی روی سهم مذکور ندارد.

در حالت دوم که اصطلاحاً می توان معامله مالکیتی عنوان کرد بازارگردان از طریق در اختیار گرفتن سهم و مالکیت آن در مدتی که خود مناسب می داند و سپس فروش آن در قیمت مورد نظر، سود متعارف را کسب می کند.

ماهیت عملیاتی بازارگردان ها به گونه ای است که آنان نیاز به دانش و آگاهی گسترده از مسائل بازار سرمایه و اقتصاد دارند. به عبارتی در اختیار داشتن تحلیلگران مالی از جمله پیش شرط های اساسی در شکل گیری و فعالیت بازارگردان ها است. در زیر با توجه به اهمیت موضوع و استناد به مفاهیم تکنیکی، بررسی دقیق تری در شیوه عملیاتی و نحوه کار بازارگردان ها ارائه می شود.

بازارگردانی در بازارهای در حال توسعه و کم ثبات به لحاظ مسائل سیاسی، اقتصادی و سیاستگذاری نیز با مفهوم آن در بازارهای توسعه یافته مغایرت بنیادین دارد. بررسی ها نشان می دهد که پهنا و عمق بازارهای توسعه یافته با درحال ظهور تفاوت معنی دار دارد و ضمناً منحنی های عرضه و تقاضای بازارهای در حال ظهور نیز پیوستگی ندارد.

ارزش بازار سهام براساس عرضه و تقاضا در هر لحظه تعیین می شود و به این ترتیب مجموعه در تعادل قرار می گیرد. نکته قابل توجه در تعادل بازار دارایی مالی آن است که همواره شاهد تعامل دو بازار برای هر دارایی مالی هستیم: بازار گردشی، بازار غیرگردشی. در بازار گردشی عرضه ها و تقاضاها در زمان های مختلف موجب شکل گیری قیمت تعادلی می شوند، در صورتی که در بازار غیرگردشی عرضه و تقاضای موجودی سهام منتشره مد نظر قرار می گیرد.

از آنجا که تمامی دارندگان سهام یک شرکت در یک لحظه به معامله مبادرت نمی کنند بنابراین کشش پذیری عرضه در بازار غیرگردشی اندک بوده و تغییرات قیمت بر میزان عرضه موجودی دارایی مالی اثرات چندانی نخواهد داشت. به این ترتیب حصول تعادل ماندگار در بازار منوط به تعادل در هر دو بازار است. دارایی های مالی با بازارهایی به ویژگی های فوق است که مورد توجه موسسات مالی بازارگردانی واقع می شوند.

بازارگردان ها ضمن تعیین گسترده ای از نوسانات قیمت حول ارزش ذاتی که نقطه تعادل است، اقدام به خرید و فروش سهام می کنند و به این ترتیب از نوسانات نامناسب قیمت دارایی مالی ممانعت به عمل می آورند. آنان همواره تعداد مشخصی از هر دارایی مالی را برای ایجاد نظم و توازن در بازار نگهداری می کنند و در ازای چنین اقداماتی منافعی حاصل می آورند.

بازارگردان‌ها چگونه سود کسب می‌کنند؟

دریافت کارمزد بازارگردانی

اولین درآمدی که به طور حتم نصیب بازارگردان می‌شود؛ کارمزدی است که در ازای فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد به آن تعلق می‌گیرد. این مبلغ معمولا متغیر است و به طور مثال برای صندوق‌های ای تی اف این کارمزد سالانه ۱ درصد از متوسط روزانه ارزش خالص دارایی‌های صندوق می‌باشد.

سود معاملات روزانه

یکی از روش‌هایی که بازارگردان‌های سهام از طریق آن سود کسب می‌کنند؛ استفاده از اختلاف قیمت بین قیمت عرضه و تقاضا است. به عنوان مثال، سهام نمونه زیر را تصور کنید. یک بازارگردان، با استفاده از اطلاعات مختلف، قیمت سهام نمونه را ۵۰۰۰ ریال محاسبه می‌کند. حال بازارگردان سفارش خرید ۱۰۰ سهم با قیمت ۴۹۵۰ ریال و فروش ۱۰۰ سهم با قیمت ۵۰۵۰ ریال را به بورس ارسال می‌کند.

در حال حاضر، هرکسی که بخواهد سهام شرکت نمونه را بخرد یا بفروشد می‌تواند فوراً با آن قیمت‌ها وارد معامله شود و سهام شرکت نمونه را از بازارگردان بخرد یا به او بفروشد. اگر در طول یک روز، یک نفر از بازارگردان یک سهم بخرد و یک نفر به بازارگردان یک سهم بفروشد، کل درآمد بازارگردان ۱۰۰ ریال (اختلاف ۵۰۵۰ ریال با ۴۹۵۰ ریال) خواهد بود.

افزایش دارایی تحت بازارگردانی

یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد بازارگردان، افزایش قیمت اوراق بهادار تحت بازارگردانی است، قاعدتا با افزایش ارزش سهام، بازارگردان به عنوان یکی از سهامداران از این افزایش قیمت نفع می‌برد.

امتیازاتی که سازمان بورس برای بازارگردان ها قرارداده است

۱_ طبق ماده ۱۸ دستورالعمل بازارگردانی در بورس، “سازمان بورس و اوراق بهادار تهران برای بازارگردانی هر ورقه بهادار یک ایستگاه معاملاتی جداگانه، بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای از این بابت در اختیار بازارگردان خواهد گذاشت. انجام معاملات سایر اوراق بهادار از ایستگاه معاملاتی مخصوص بازارگردان مجاز نیست.”

اما این امتیازی که سازمان برای بازارگردانان قرار داده به چه معناست؟ ایستگاه معاملاتی همان درگاه ثبت سفارش و معاملات می باشد که بصورت مستقیم به هسته‌ی معاملات متصل است و سازمان بورس آن را در اختیار کارگزاری ها قرار داده است. برای بازارگردانی، سازمان بورس یک ایستگاه به بازارگردان می دهد تا از طریق آن فقط در یک نماد ثبت سفارش انجام دهد.

۲_ طبق ماده ۱۹ دستورالعمل بازارگردانی در بورس، ” سقف کارمزد بورس از معاملات بازارگردان ۱۰ درصد سقف کارمزد بورس از معاملات معمول است. بورس می‌تواند کارمزد خود از معاملات بازارگردان را کمتر از سقف مقرر در این ماده تعیین نماید.

طبق این ماده سازمان بورس و اوراق بهادار باید از بازارگردان تا سقف ۱۰ درصد کارمزد دریافت کند، البته لازم به ذکر است که امکان کمتر شدن کارمزد نیز وجود دارد.

بازارگردان : لیست وظایف + نمادها بازارگردانی

بازگردان کیست؟ بازار گردان، به انگلیسی: Market maker شرکت‌ها یا افرادی هستند، که بخاطر کسب سود بیشتر، به خرید و فروش دارایی مالی (یا به عبارتی اوراق بهادار) یا انواع کالاهای اقتصادی اقدام می‌کند و باتوجه به ماهیت عملکرد، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی می‌کاهند.

بازارگردان برای انجام فعالیت‌هایشان در بازار سرمایه به مواردی هم نیاز دارد که دارایی و پول دو نیاز مهم و اصلی به شمار می‌آید. از سوی دیگر باید شرایطی فراهم باشد تا این افراد به صورت مستقیم به سامانه معاملات دسترسی داشته باشند.

بازگردان کیست؟ بازارگردانی در اصل فعالیتی حرفه‌ای است و اغلب بیشتر بازارگردان‌ها بایستی تا دانش و تخصص کافی در اختیار خود داشته باشند تا بدین وسیله بتوانند به شکل درستی اقدام به عمل کنند. بازارگردان نقش‌های بسیار زیادی را در بازار سرمایه از خود ایفا می‌کند و به همین خاطر است که افزایش قدرت نقدشوندگی در معاملات یکی از مهمترین این اقدامات است و به این ترتیب بازارگردان بایستی تا اطمینان حاصل کند که عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار مورد نظرش در بازار کاری وجود دارد. فراموش نکنید بازارگردان و سبدگردان را نباید یک مبحث دید و نحوه کار هر کدام متفاوت می باشد که می توانید جهت آشنایی بیشتر با کار سبدگردان ها مقاله " سبدگردانی چیست؟ " را مطالعه نمایید.

از طرف دیگر بایستی تا شرایط مکانیزه کردن بازارگردانی هم برای او فراهم شود. این بدین معناست که سیستم نرم‌افزاری این تصمیم را می‌گیرد تا برطبق تعهداتی که در روز دارد چه تعدادی از این ابزارها را در چه قیمتی برای خود خریداری نماید و چه مقداری از آن‌ها را بایستی تا در چه قیمتی بفروشد. در این شیوه از معامله در اصل معامله‌گر حذف می‌شود و تنها مدیر بازارگردانی استراتژی‌های معاملاتی ای که دارد را به سیستم رایانه می‌دهد. همواره بازارگردان‌ها طرف مقابل حجم معاملات سرمایه‌گذار را می‌گیرند.

اصلی‌ ترین وظایف و اهداف بازگردان یا مارکت میکر

• افزایش نقدشوندگی به همراه وجود عرضه و تقاضا در بازار برای اوراق بهادار
• کنترل قیمت ورقه بهادار در یک محدوده مشخص و همچنین جلوگیری از نوسانات شدید
• کاهش هزینه‌های معاملاتی به روش کاهش شکاف قیمتی در معاملات و خرید و فروش

حقوق و همچنین مسئولیت‌های هر نوع بازارگردان‌ در بازارهای گوناگون متمایز است و به نوع آن بازار (کالا، بازارگردان در بورس کیست؟ اوراق بهادار، آتی و…) هم بستگی دارد. از رایج‌ترین و معمول‌ترین نوع بازارگردان‌، شرکت‌ها یا بهترین کارگزاری‌ بورس هستند که جهت قدرت افزایش نقدشوندگی و همچنین برای معاملات یک اوراق بهادار، به خرید و فروش در نماد مورد نظرشان اقدام می‌کنند.

چگونه بازارگردان‌ها معاملات را تسهیل می‌کنند

بازارگردان‌ها حجم وسیعی از اوراق بهادار را در اختیار خود دارند و با این توانایی که برخوردارند مقدار وسیعی از سفارشات بازارگردان در بورس کیست؟ را در بازارهای مالی به انجام می‌رسانند.

این سفارشات در واقع هم می‌توانند مجموع سفارشات خرید و هم مجموع سفارشات فروش باشند که در عرض چند ثانیه اتفاق می‌افتند. اساسا، همواره بازارگردان‌ها طرف مقابل حجم معاملات سرمایه‌گذار را می‌گیرند. به طور مثال، اگر سرمایه‌گذاران در جست و جوی فروش اوراق بهادار باشند، بازارگردان‌ها اغلب این اوراق بهادار را به نحوی خریداری می‌کنند تا هنگامی که همه فروشندگان تامین شوند و بلعکس، اگر هم سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری را در بازار بخرند، بازارگردان‌ها این اوراق بهادار را به فروش می‌رسانند تا این که کلیه سفارشات پر بشود.

به همین خاطر، بازارگردان‌ها، عرضه و تقاضا را در بیشتر بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری تامین می‌کنند و همچنین اوراق بهادار (مثلا سهام) را در بین فروشندگان و همچنین خریداران دست به دست می‌کنند.

عوامل تاثیرگذار بر فعالیت بازار گردان‌ ها

عرض بازار: وجود جریانی به طور مستمر به شکل دوسویه که سفارشات خرید و فروش سهام یا به عبارت دیگر حضور تعداد زیادی از فروشندگان و خریداران در قیمت تعادلی (ارزش ذاتی) بیان کننده مقدار عرض در بازار سرمایه است. به همین خاطر بازار اوراق بهاداری که برخوردار از ویژگی بالا باشد را «نقد شونده» هم می‌گویند. بازارگردان‌ها در چنین بازاری اغلب مواقع با تفاضل (سود) اندک هم حاضر به فعالیت هستند.

عمق بازار : وجود برخی از جریانات متوالی سفارشات خرید و فروش در قیمت‌های اغلب بالاتر و پایین‌تر از حد قیمت تعادلی تعریف شده را عمق بازار می‌گویند. به این معنی که در اصل منحنی عرضه و تقاضا بر حول محور ارزش بازار دارایی مالی، به طور کامل پیوسته و کشش پذیر است.

در چنین شرایطی هم اغلب با بروز عدم تعادل به صورت ناگهانی بین سفارشات عرضه و تقاضا، قیمت دارایی مالی تا حدودی تغییر می‌کند و به صورت مجدد برای این کار وضعیت تعادل حاصل می‌گردد. به این معنی که حتی منحنی تغییرات قیمت هم در بازار با عمق کافی، پیوسته خواهد بود.

بازارگردان‌ها اغلب در بازارهایی با عمق زیاد اما با کمترین تفاضل قیمت خرید و فروش هم به فعالیتشان به طور مستمر ادامه خواهند داد. در حالتی که در بازار کم عرض و کم عمق که در واقع منحنی عرضه و تقاضا اوراق بهادار کم کشش و گسسته است اغلب مواقع نیز میزان تفاضل چشمگیر خواهد بود. در چنین بازاری بیشتر فعالیت بازارگردان‌ها در سنجش با هزینه‌هایی که همیشه بر بازار وارد می‌کنند به شکلی است که همیشه از جذابیت حضورشان در بازار به مقدار بسیار زیادی کاسته می‌شود.

نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات مدار به نقدینه مدار : سرمایه‌گذارانی که به طور مستمر و مداوم در بازار مشارکت دارند، اغلب در دو دسته جای می‌گیرند.

گروهی از این افراد مازاد منابع مالی را در اختیار داشته و به دنبال سرمایه گذاری در این منابع هستند. دسته دیگر نیز در بردارنده سرمایه‌گذارانی‌اند که اغلب مواقع اعتقاد دارند بیشتر از مابقی افراد نسبت به اوراق بهادار یک شرکت خاص، داده‌هایی در اختیار دارند. به این منوال آن‌ها با تاکید بر اطلاعاتشان به ارزیابی قیمت اوراق بهادار می‌پردازند و در نتیجه نسبت به خرید یا فروش اوراق عمل می‌نمایند.

بازارگردان‌ها چگونه سود می‌کنند؟

تمام بازارگردان‌ها به خاطر ریسک نگهداری دارایی، باید سود یا به عبارتی دستمزد دریافت کنند. خطری که بیشتر بازارگردان‌ها با آن رو به رو هستند، کاهش ارزش یک اوراق بهادار بعد از خرید از فروشنده و پیش از فروش آن در واقع به یک خریدار است. در این هنگام آنها باید توجه ویژه ای به میزان حجم مبنای سهم خود داشته باشند که در این باره در مقاله " حجم مبنا چیست؟ " مفصل به آن پرداخته ایم.

در بعضی از بازارهای خارجی، اغلب بازارگردان‌ها باغلب رای هر اوراق بهاداری که پوشش می‌دهند، اسپرد (spread) می‌گیرند. این اسپرد در واقع به عنوان شکاف قیمت پیشنهادی برای معامله یا خرید و فروش (bid-ask spread) مطرح می‌گردد و در معاملات مالی از این قبیبل بسیار مطرح و رایج است. در بازار بورس تهران، بازارگردان‌ها با انعقاد نمودن انواع قرارداد، کارمزد مشخصی را جهت فعالیت‌هایشان دریافت می‌کنند.

لیست بازارگردان ها

لیست بازارگردان‌ ها را می‌توان از طریق سامانه کدال مشاهده کرد و ما در اینجا به تعدادی از آن‌ها ‌اشاره خواهیم کرد که در زیر لیست بازارگردان های چند سهام عمده در این اواخر ( 4 ار دیبهشت ماه) آورده شده است.

بر این اساس، 14 نماد

به فهرست قبلی اضافه شده و نکته مهم در این است که یک نماد می‌تواند دارای چند بازارگردان باشد. دامنه مظنه در کلیه نمادهای موجود در بازار اول و دوم بازار بورس و همچنین فرابورس سه درصد، برای بازار پایه به رنگ زرد دو درصد و در بازار پایه به رنگ نارنجی این دامنه یک درصد است.

همان طور که گفته شد، بازار گردان ها در واقع شرکت‌ها یا افرادی هستند، که بخاطر کسب سود بیشتر، به خرید و فروش دارایی مالی (یا به عبارتی اوراق بهادار) یا انواع کالاهای اقتصادی اقدام می‌کند و باتوجه به ماهیت عملکرد، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی می‌کاهند. از رایج‌ترین نوع بازارگردان‌، شرکت‌ها یا کارگزاری‌هایی هستند که جهت قدرت افزایش بازارگردان در بورس کیست؟ نقدشوندگی است.

حقوق و همچنین مسئولیت‌های هر بازارگردان‌ در بازارهای گوناگون متمایز است و به نوع آن بازار (کالا، اوراق بهادار، آتی و…) هم بستگی دارد. این را هم باید دانست که همواره بازارگردان‌ها طرف مقابل حجم معاملات سرمایه‌گذار را می‌گیرند. به طور مثال، اگر سرمایه‌گذاران در جست و جوی فروش اوراق بهادار باشند، بازارگردان‌ها اغلب این اوراق بهادار را به نحوی خریداری می‌کنند تا هنگامی که همه فروشندگان تامین شوند و بلعکس، اگر هم سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری را در بازار بخرند، بازارگردان‌ها این اوراق بهادار را به فروش می‌رسانند تا این که کلیه سفارشات پر بشود.

معرفی بازیگران بورس

اگر شما به عنوان یک سرمایه گذار حرفه ای در بازار بورس ایران فعالیت کنید، اصطلاح «بازیگران بورس» را خواهید شنید. در واقع یک سری از افراد حقیقی و همچنین شرکت های حقوقی در بازار بورس، سرمایه و پول زیادی در اختیار دارند و با همین مقدار سرمایه اقدام به خرید و فروش سهام شرکت ها می کنند و به دلیل قدرتی که این مقدار پول برای آن ها ایجاد کرده است، با ورود و خروج به هر سهمی می توانند قیمت آن را بالا و پایین کنند و سهامداران خرد بهتر است روند معاملاتی بازیگران بورس را دنبال کنند تا بازدهی عملکرد آن ها بهتر شود. با توجه به موارد گفته شده، در این مقاله قصد داریم اصطلاح بازیگران بورس ایران را مورد بررسی قرار دهیم؛ بنابراین اگر شما نیز در این خصوص کنجکاو هستید، توصیه می کنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

بازیگران بورس چه کارهایی انجام می دهند؟

برای درک مفهوم بازیگران بورس بهتر است که مطلب خود را با یک مثال عنوان کنیم. تصور کنید که شما سرمایه خیلی زیادی در اختیار دارید و همین موضوع در بازارهای مالی به شما قدرت زیادی هم می دهد. حال شما تصمیم می گیرید که یک سهم از بورس را خریداری کنید و مشخصا هدف شما از این کار سود کردن است. شما مثلا در قیمت 100 تومان وارد یک سهم می شوید و به دلیل زیاد بودن سرمایه و تقاضای خرید شما، قیمت سهم مقداری بیشتر می شود و تا 110 تومان بالا می رود؛ حال که شما خرید خود را کامل کرده اید، توقع رشد را از سهم خود دارید و در صورت نیاز هر کاری می کنید تا سهم شما رشد کند.

فرض کنید سهم مورد نظر شما شروع به رشد می کند و پس از مدتی وارد اصلاح می شود. زمانیکه شما می بینید سهم در حال کاهش قیمت است، مجددا مقداری خرید کرده و اجازه صف فروش شدن به سهمتان را نمی دهید و حتی با تقاضای بیشتر از عرضه، صف خرید ایجاد می کنید. در طرف مقابل، افراد دیگر که می بینند تقاضا برای این سهم وجود دارد نیز سهم را مستعد رشد دیده و به سهم ورود می کنند. با همین حمایت کوچک از سهمتان می توانید از اصلاح آن جلوگیری بازارگردان در بورس کیست؟ کنید و تقاضا را برای آن نماد بیشتر کنید. در ادامه وقتیکه قیمت سهم بالا رفت، مثلا 200 تومان، شما نیز با سودی که کرده اید، کم کم از سهم خارج می شوید و سهام در اختیار خود را می فروشید.

هر سهم بازیگر مخصوص خود را دارد و بازیگران بورس می توانند فرد حقوقی یا حقیقی باشند و کاری که سهامداران خرد باید انجام دهند، این است که با خواندن دست بازیگران، از آن ها تبعیت کرده و ورود و خروج را با آن ها تنظیم کنند. ورود پول توسط بازیگران بورس به یک سهم معمولا در یک روز اتفاق نمی افتد و ممکن است هفته ها به طول بیانجامد؛ چراکه برخلاف سهامداران معمولی، بازیگران بورس افراد بسیار صبوری هستند.

چگونه ورود بازیگر به یک سهم را بفهمیم؟

آسانترین راه برای دریافت سیگنال ورود یا خروج بازیگر به یک سهم، داشتن ارتباط با این اشخاص یا در واقع "رانت" می باشد. اما برای اغلب سهامداران چنین چیزی امکان پذیر نمی باشد. سهامداران معمولی هیچ وقت نمی توانند ورود بازیگر به سهم را به طور صد درصدی شناسایی کنند و تنها با استفاده از روش هایی می توانند احتمال دهند که بازیگران در حال ورود به یک سهم خاص هستند. از جمله این روش ها توجه به تابلوی معاملاتی سهم یا تابلوخوانی، زیر نظر گرفتن رفتار سهامداران عمده و مشاهده فهرست سهامداران عمده سهم در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در هر روز معاملاتی می باشد. معمولا شرکتی که سهامداران عمده آن، افراد حقیقی می باشند، سهام بازیگر محور می باشند. به عنوان مثال، شرکت هایی که بیش از یک سوم سهام آن ها در اختیار یک فرد حقیقی قرار دارند، برای انجام فعالیت های بازیگران بورس بسیار مستعد هستند.

معمولا بازیگران بورس با توجه به میزان سرمایه ای که در اختیار دارند، وارد سهم های بزرگ نمی شوند و سهم هایی را انتخاب می کنند که ارزش بازار آن ها پایین باشد یا به اصطلاح عمق آن کم باشد؛ تا سرمایه آن ها بتواند در سهم تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال بازیگران بورس احتمال کمی دارد که به سراغ سهمی مانند فولاد مبارکه بروند و احتمالا سهامی مانند سهام موجود در بازار پایه که ارزش بازار کمتری دارند را انتخاب می کنند.

باید در نظر داشت که بازیگران بورس برای کنترل و هدایت قیمت، عرضه و تقاضاهایی انجام می دهند ولی نمی توانند قیمت را دستکاری کنند. زمانیکه بازیگر بخواهد یک سهم را بخرد، معمولا چند هفته زمان می گذارد و از ترفندهای مختلفی استفاده می کند (مثل سفارش ترس یا اردر ترس ) تا به ارزان ترین قیمت ممکن سهم را بخرد. بازیگر معمولا با کلافه کردن سهامداران خرد سعی می کند سهام آن ها را به ارزانترین قیمت ممکن از دستشان در بیاورد. این کار باعث می شود تا نماد مورد نظر چند هفته درجا بزند یا حتی افت هایی را نیز تجربه کند تا خرید بازیگر کامل شود. پس اگر متوجه شدید که سهم شما مدتی است بر خلاف کلیت بازار و تحلیل های موجود، درجا می زند یا رشد نمی کند یا حتی نزول می کند، می توانید به این موضوع مشکوک شوید.

سفارش ترس یا اردر ترس

یکی از ترفندهایی که بازیگران بورس استفاده می کنند، سفارش خرید یا فروش غیر واقعی است که فقط برای ترساندن افراد گذاشته می شود و در صورت نیاز بلافاصله حذف می شود. برای مثال زمانیکه بازیگر خواهان خرید سهم باشد، در قسمت فروشنده سفارش فروش خود را در قیمت بالاتر از قیمتی که در حال معامله است، قرار می دهد و در ردیف های پایین تر تظاهر به وجود فروشنده با تعداد زیاد سهام می کند تا سهامداران آن سهم از ترس افت قیمت به دلیل عرضه زیاد، اقدام به فروش سهم خود در قیمت های فعلی کنند و با کاهش قیمت سهم، بازیگر بتواند سهم را در قیمت های پایین تر خرید کند. اگر برخلاف خواست بازیگر، خریداران قیمت سهم را افزایش داده و سفارش ترس بازیگر در آستانه شروع به معامله باشد، بلافاصله سفارش خود را حذف می کند و در مورد فروش هم به همین شکل است. سفارش های فیک یا جعلی را در قسمت خرید قرار می دهد تا سهامداران دیگر فریب خورده و اقدام به خرید نمایند و پس از افزایش قیمت سهم به محدوده مورد نظر بازیگر، سهام خود را در قیمتی بالاتر به فروش می رساند.

تفاوت بازیگر و بازارگردان

بازارگردان ها افراد حقوقی هستند که از سازمان بورس و اوراق بهادار دارای مجوز می باشند و با هدف کنترل قیمت و جلوگیری از نوسان شدید عمل می کنند. آن ها در روزهای منفی از نزول قیمت تا زیر ارزش آن و صف فروش شدن آن جلوگیری می کنند تا نقدشوندگی سهام حفظ شود. همینطور در روزهای مثبت از حبابی شدن قیمت جلو گیری می کنند تا قیمت در یک مسیر صعودی رو به بالای بدون وقفه یا اصطلاحا قفل صف خرید، حرکت نکند تا اگر کسی نیز قصد خرید آن سهم را دارد، در صفوف خرید منتظر نماند.

جمع بندی

در این مقاله با مفهوم بازیگران بورس آشنا شدیم. بازیگران بورس اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که با توجه به منافع خود و با استفاده از راهکارهایی اقدام به هدایت قیمت سهم در جهت مورد نظر خود می کنند. این بازیگران معمولا به سراغ سهامی با ارزش بازار کم می روند که در صورت توانایی در خواندن دست آن ها، سودهای خوبی می تواند برای فعالان بازار سرمایه به ارمغان بیاورد.

بازارگردان در بورس کیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

در بازار سرمایه اصطلاحات بسیاری وجود دارد که یکی از متداول‌ترین آن‌ها، واژه بازارگردان است. اصطلاحی که در این مقاله به شرح و بسط آن خواهیم پرداخت و ابهامات مطرح شده در این حوزه را گره گشایی خواهیم کرد. اولین سوالاتی که در باب بازارگردانی به وجود می‌آید، هویت و چیستی فعالیت این اشخاص است؛

بازارگردانی چیست و به چه کسی بازارگردان می‌­گویند؟ همه را در این مطلب توضیح خواهیم داد.

بازارگردان کیست؟

در دوره‌ی آموزش بورس،لغت اصلی بازارگردان، از واژه market maker گرفته شده است. این عبارت در ترجمه لغوی و کلمه به کلمه، بازارساز یا سازنده بازار معنا می‌شود؛ اما در مباحث آموزش بورس در ایران به آن بازارگردان می‌گویند.

به افراد، گروه‌­ها یا شرکت­هایی که اقدام به خرید و فروشِ اوراق بهادار یا کالاهای اقتصادی می‌کنند، تا علاوه بر کسب سود، از نوسانات قیمت کاسته و آن را در تعادل نگه دارند، بازارگردان می‌گویند.

وظیفه بازارگردان چیست؟

بازارگردان همیشه تعداد زیادی از اوراق بهادار یک شرکت را در اختیار دارد و با استفاده از این اوراق، تقاضا و عرضه بازار را کنترل می‌کند. در واقع مهم­ترین وظایف یک بازارگردان افزایش نقد شوندگی سهام در بازار، کنترل قیمت سهام در یک رنج خاص و جلوگیری از نوسانات شدید آن است.

یک بازارگردان همیشه در مقابلِ حجم معاملات سرمایه گذاران است به زبان ساده‌تر، بازارگردان باید از تشکیل صف خرید و صف فروش جلوگیری کند. زمانی که میل بازار به خرید یک سهم بالا رفته و پس از مدتی، دیگر کسی حاضر به فروش سهام خود نیست، بازارگردانان با عرضه اوراقی که در اختیار دارند، از تشکیل صف خرید جلوگیری کرده و علاوه بر رفع نیاز بازار، حجم مبنا را نیز پر می­‌کنند.

در حالت دیگر، اگر به دلیل اخبار یا هر موضوع تاثیر گذار دیگری سرمایه گذاران میل به فروش سهام خود پیدا کنند، بازارگردان با خرید سهام به تقاضای فروش سرمایه گذاران پاسخ می­‌دهد و از ریزش شدید قیمت و تشکیل صف فروش جلوگیری می­‌کند.

عوامل تاثیرگذار در بازارگردانی چیست؟

عمق بازار، عرض بازار و نسبتِ سرمایه گذارانِ اطلاع مدار به سرامایه گذارانی که نقد مدار هستند را می‌­توان به عنوان تاثیرگذارترین عوامل در بازارگردانی به شمار آورد؛ عواملی که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

وجودِ جریانِ پیوسته و دائمِ ارسالِ سفارش خرید و فروش، آن هم در قیمت­هایی بالا یا پایین‌تر از قیمت تعادلی از سوی سرمایه گذاران را، عمق بازار تعریف می‌کنند. متاسفانه عمق بازار سرمایه در ایران تعریف چندانی ندارد و ما هر روز شاهد این موضوع هستیم که پس از مقداری رشد یا افت قیمت، به سرعت صف خرید و صف فروش تشکیل می­شود.

وجود همیشگی خریدار و فروشنده یا وجود جریان دو سویه در بازار سرمایه در قیمت تعادلی را، عرض بازار می‌گویند. هرچه عمق و عرض بازار بیشتر باشد میزان نقدشوندگی هم بالاتر خواهد رفت.

• نسبت سرمایه گذار اطلاعات مدار به سرامایه گذار نقد مدار

سرمایه گذار اطلاعات مدار به افرادی می‌­گویند که نسبت به دیگر سرمایه گذاران از اطلاعات و تجربه بیشتری در بازار بورس برخوردار هستند یا حتی رانت اطلاعاتی دارند و از این جهت می‌توانند راحت‌تر از دیگران و هدفمندانه‌تر سرمایه گذاری کنند. سرمایه گذار نقد مدار هم همان کسانی هستند که صرفا می­خواهند دارایی خود را با سرمایه گذاری در بازارهای مالی افزایش دهند. این افراد از اطلاعات خاصی بهره مند نیستند.

مشخص است که هرچه نسبتِ سرمایه گذار اطلاعات محور به سرامیه گذار نقد مدار بیشتر بشود، بازار دارای ریتم و نوسان معقول­تر و بهتری خواهد شد. این اتفاق کار را برای بازارگردانان هم آسوده و راحت‌تر خواهد کرد و میزان ریسک را کاهش خواهد داد.

سود بازارگردان چیست؟

بازارگردانان به دلیل وجود ریسک بالای نگهداری ارزش یک سهام، قبل از شروع به کار قراردادی را با شرکت منعقد می­کنند و نسبت به آن کارمزد دریافت می­کنند.

واضح و مبرهن است که منظور از ریسک در بازارگردانی، مثلِ افتِ قیمت بعد از خرید از سرمایه گذاران یا افزایش قیمت شدید بعد از فروش آن به سرمایه گذاران است؛ البته در بازارهای خارجی نحوه دریافت سود بازارگردانان کاملا روشن و مشخص است. بازارگردانانی که خارج از مرزهای ایران به فعالیت می‌پردازند در هر معامله و سفارش، با توجه به میزان اسپرد، سود دریافت می­کنند.

اسپرد همان شکاف قیمتی موجود در میانِ قیمت خرید و فروش است. در بازار ایران چیزی به نام اسپرد و شکاف قیمتی وجود ندارد و تنظیم قرارداد بازارگردانان کاملا وابسته به شرکت و خود آن­ها می­باشد.

مهم ترین قوانین وضع شده برای بازارگردانان

سازمان بورس یک سری قوانین را برای پیشه بازارگردانی قید و مطرح کرده، که مهم‌ترین آن‌‌ها عبارتند از:

1. بازارگردانان تنها حق خرید و فروش در یک نماد را دارند و نمی­توانند همزمان در چند نماد و شرکت مختلف اقدام به بازارگردانی کنند.

سازمان بورس می­تواند از بازارگردانان تا سقفِ 20% معاملات عادی بازار سرمایه، کارمزد بگیرد. این قانون دارای شرایطی خاص است و می‌تواند در برخی موارد از مبلغ آن کاسته شود.