نوسان گیری
در بازار سرمایه، نوسان گیری از جذاب‌ترین قسمت‌های آن می‌باشد. در کل باید گفت ذات بورس در نوسان قیمتی نمود پیدا می‌کند. دراین‌بین نوسان گیری می‌تواند معامله گران را در مدت کوتاهی به سود مناسبی برساند. برای همین حرفه‌ای‌های بورس معمولاً از نوسان گیری برای خرید سهام استفاده می‌کنند. به همین دلیل درک درست و آگاهی‌های لازم از نوسان گیری از اهمیت بالایی برخوردار است. در اینجا ما می‌خواهیم به مفهوم نوسان گیری بپردازیم و مطالبی که در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم:
نوسان گیری در بورس چیست؟
چگونگی نوسان گیری در بورس
مفهوم نوسان گیری روزانه
داده‌های مؤثر برای نوسان گیری
عملکرد اندیکاتور(ها) برای نوسان گیری
حکم شرعی در مورد نوسان گیری
نوسان گیری در بورس چیست؟
اگر تجربه فعالیت در بورس را دارید و یا به‌تازگی به دنیای بورس ورود پیدا کرده‌اید، احتمالاً اصطلاح نوسان گیری به گوشتان خورده است. نوسان گیری همان طور که از نام آن می‌توان دریافت، نوسان قیمت سهم در مدت کوتاه است. به‌طوری‌که سهم در قیمت پایین خرید می‌شود و با نوسان پیداکردن آن حکم شرعی معامله در بورس در قیمت‌های بالایی به فروش می‌رسد. به طور کلی شناخت و خرید سهامی که می‌تواند در کوتاه‌مدت حرکت قیمتی صعودی داشته باشد و سودی را نصیب خریدار کند، نوسان گیری می‌گوییم. نوسان گیری در بورس لذت‌بخش به نظر می‌آید اما این تکنیک چندان راحت و بی‌دردسر نیست.
چگونگی نوسان گیری در بورس
نوسان گیری در بورس نیاز به تجربه و درک صحیح از معاملات بازار سرمایه دارد. قبل از اقدام به انجام این کار، آموزش نوسان گیری و همین‌طور داشتن استراتژی مناسب برای معامله، از نیازهای ضروری به‌حساب می‌آید. نوسان گیری، با احتمالات و پیش‌بینی‌های معامله‌گر هم به شدت در ارتباط است. فعالین بورس باید نسبت به توانایی و آگاهی خود مطمئن باشند تا بتوانند با شیوه‌های مرسوم، نوسان گیری کنند.
برای نوسان گیری معمولاً روش‌های متداولی وجود دارد که احتمال نوسان قیمتی در آن سهم را افزایش می‌دهد. تحلیل گران بازار بورس بعضاً از این روش‌ها برای گرفتن نوسان استفاده می‌کنند.
نوسان گیری با استفاده از تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال داده‌های زیادی از هر سهم به شکل نمودار قابل‌مشاهده می‌باشد. نمودار هر سهم اطلاعات مفیدی مانند نقطه حمایتی سهم، اشباع فروش در سهم و.. را می‌دهد که هر یک می‌تواند سیگنال مثبت و نقطه مطمئنی برای خرید سهم باشند. در روش نمودار تکنیکال، تعیین نقاط حمایتی سهم اهمیت ویژه‌ای دارد که طبق آن معامله گران خرید خود را برای نوسان گیری در کوتاه‌مدت انجام می‌دهند. چرا که احتمال صعود سهم و افزایش قیمتی در این نقاط بسیار زیاد است. پس هر نوسان گیر، برای شکار کردن سهم، نیاز دارد تا اطلاعات دقیق و مفیدی از این نقاط نموداری داشته باشد تا تحلیل درستی کرده باشد.
نوسان گیری بر اساس جو کلی بازار
حال می‌توان این نکته را بررسی کرد که کدام حالت بازار برای نوسان گیری مناسب است؟
در بعضی اوقات، جو بازار به طور کل نوسانی پیش می‌رود. به‌طوری‌که ممکن است اکثر سهام در یک روز از منفی پنج درصد با شتاب زیادی به سمت مثبت پنج حرکت کند و با خرید در این روزهای پرنوسان، به‌راحتی بتوان نوسان گیری کرد و از این جو به نفع خود استفاده نمود و سهم خریداری شده را در قیمت بالاتر فروخت.
فیلترهای نوسان گیری
فیلتر نوسان گیری، یکی دیگر از ابزارهایی است که با استفاده از آن می‌توان در مواقع ضروری، نوسان گیری کرد. فیلترهای نوسان گیری با قدرت تحلیل منطقی به شما می‌گویند که کدام سهم‌ها احتمال مثبت شدن در روزهای آتی را دارند و با شناسایی آنها می‌توان احتمال نوسان قیمتی را برای آنها در نظر گرفت.
فیلتر نوسان گیری این امکان را به معامله‌گر می‌دهد تا با فیلترنویسی بتواند سهم‌های مستعد رشد را رصد کند و با چینش استراتژی مناسب، نوسان گیری را روی آن سهم پیاده‌سازی نماید. معمولاً در فیلترنویسی پارامترهایی مثل ورود پول هوشمند به سهم، افزایش تقاضا برای خرید و سنجش نسبت قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله، کارآمد و مؤثر است.
سهام مناسب نوسان گیری
برخی از حکم شرعی معامله در بورس سهم‌ها هستند که به طور معمول پر نوسان معامله می‌شوند. یکی از راهکارهای نوسان گیری، شناسایی این نوع از سهم‌ها است. این موضوع عموماً با آزمون‌وخطا یا تجربه به دست می‌آید. گاهی اوقات ممکن حکم شرعی معامله در بورس است که شما زمان زیادی یک سهم را زیر نظر گرفته‌اید و ناخودآگاه متوجه نوسانات زیاد قیمتی در طی یک روز یا یک هفته در آن سهم شوید. وقتی این نوسانات به طور مکرر اتفاق افتاد، احتمالاً این سهم را به‌عنوان یک گزینه ایده‌آل برای نوسان گیری انتخاب کنید.
همین‌طور اگر بخواهید کمی حرفه‌ای‌تر عمل کنید، سراغ سهم‌هایی خواهید رفت که اصطلاحاً به نقطه اشباع فروش رسیده‌اند. این سهم‌ها هم ازآنجایی‌که فروشنده دیگری در خود نمی‌بیند، می‌تواند برای معامله‌گر گزینه دیگری برای نوسان گیری باشد.
به همین نحو، سهم‌هایی که به‌صورت شارپ و با شیب تند، افت کرده باشند، معمولاً بعد از مدتی حالت نوسانی به خود می‌گیرند و می‌توان در کوتاه‌مدت از آنها نوسان گرفت.
مفهوم نوسان گیری روزانه
نوسان گیری در بورس همان طور که از نام آن پیداست، به میزان درصدی اشاره داردکه شما از نوسان قیمتی سهم نصیب خود می‌کنید. اگر شما به‌عنوان معامله‌گر، در یک روز سهمی را در منفی خریده باشید و در همان روز با چند درصد بالاتر در مثبت بفروشید، اصطلاحاً نوسان گیری روزانه انجام داده‌اید.
به‌عنوان‌مثال سهم پالایشگاه نفت بندرعباس را در قیمت منفی پنج امروز خریداری کردید و سهم با شتاب قیمتی روبه‌بالا حرکت می‌کند و شما سهم را در مثبت دو به فروش می‌رسانید. در این روز شما هفت درصد نوسان گیری کرده‌اید.
داده‌های مؤثر برای نوسان گیری
همان طور که تا حدودی در مطالب فوق اشاره کردیم، در نوسان گیری، داده‌ها و اطلاعات مختلفی می‌توانند راه درستی را به ما نشان دهند. به‌کارگیری از نمودارهای سهام و تعیین نقاط مهم مثل سطح حمایتی سهم، اشباع خرید و فروش سهم، میزان ورود و خروج پول هوشمند در سهم، از داده‌های مهم و تأثیرگذاری است که هر نوسان گیر به آنها نیاز دارد.
به غیر از نمودارهای تکنیکالی، مهارت در تابلوخوانی و نحوه معاملات سهام، در نوسان گیری، تأثیرگذار می‌باشد.
همین‌طور شناسایی حجم معامله و نیز افت شارپ و یا صعود شارپ سهام از دیگر داده‌هایی است که می‌توان طبق آنها نوسان گیری کرد.
کنش و واکنشی که در بعضی اوقات سهم‌ها از خود نشان می‌دهند مثل حکم شرعی معامله در بورس حجم بالای خرید بعد از رفتن سهم به صف فروش، می‌تواند یک داده مناسب برای استفاده از نوسان گیری باشد.
عملکرد اندیکاتورها برای نوسان گیری
اندیکاتورها از ابزار مهم و کاربردی در تحلیل تکنیکال به شمار می‌روند. داده‌ها و اطلاعاتی که اندیکاتورها به تحلیل‌گر می‌دهند، در نوسان گیری از سهم، کاربرد مؤثری دارند.
یکی از اندیکاتورهای نوسان گیری پرکاربرد برای تحلیلگران بازار، اندیکاتور RSI می‌باشد. این اندیکاتور می‌تواند به‌راحتی سرعت و شتاب حرکت قیمتی سهم را مورد بررسی قرار بدهد.
همان طور که گفته شد، نقاط اشباع فروش، فاکتور مهمی برای نوسان گیری در بورس می‌باشد. اندیکاتور RSI ، ابزار قدرتمندی حکم شرعی معامله در بورس است که می‌تواند این نقاط تکنیکالی را در نمودار نوسان گیری در برنامه‌هایی مثل متا تریدر نشان دهد. هرچقدر خرید شما نزدیک نقطه اشباع فروش باشد، احتمال زیاد بتوانید در کوتاه‌مدت نوسان گیری موفقی داشته باشید. به این ترتیب عدد شاخص 30 و 70 در این اندیکاتور بسیار حائز اهمیت است. وقتی شاخص از 30 به سمت بالا حرکت کند معمولا سیگنال خرید صادر می شود و هر زمانی که شاخص از عدد 70 به پایین حرکت کند، معمولا سیگنال فروش صادر می شود. به همین ترتیب شاخص اندیکاتورها، نقش تأثیرگذاری در تصمیم‌گیری برای نوسان گیری دارد. اندیکاتورها، شاخص عددی خود را در قالب درصد به دست می‌آورند که این شاخص در تعیین نقاط مهم تکنیکالی بسیار کارآمد است. همچنین با استفاده از اندیکاتورها می‌توان سطح حمایتی سهم را در نمودار تشخیص داد به‌این‌ترتیب هرچقدر نزدیک این سطح، سهم خود را خریداری کنید، ریسک کمتری در نوسان گیری انجام می‌دهید.
اندیکاتورهای دیگری هم هستند که می‌توان با استفاده از نمودارهای آنها، نقطه مناسبی را برای نوسان گیری پیدا کرد. اندیکاتورهای نوسان گیری مثل ADX ، ATR نیز می‌توانند باتوجه‌به خروجی نمودارها، ما را در شناسایی سهام برای نوسان گیری کوتاه‌مدت و یا بلندمدت، یاری کنند.
حکم شرعی در مورد نوسان گیری
حال سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که آیا شیوه معامله به‌صورت نوسان گیری از لحاظ شرعی، حرام است یا نه؟
این شک از آنجا نشئت می‌گیرد که شما در طی یک روز می‌توانید سود زیادی را بدون زحمت، به دست بیاورید. در اینجا نظرات مراجع مذهبی راهگشا خواهد بود.
طبق نظر اکثر علمای دینی، چون در ذات بازار سرمایه، نوسان قیمتی جزو بدیهیات است بنابراین اشکالی در آن دیده نمی‌شود. چرا که همواره در محدوده مجاز قیمتی نوسان می‌کند.
برخی هم این نظر را دارند که خرید سهم برای نوسان گیری همانند خرید طلا یا ارز است که بعد از مدت کوتاهی می‌تواند افزایش قیمتی و نوسان چندروزه داشته باشد؛ بنابراین این شکل از معامله نمی‌تواند اشکال شرعی داشته باشد.
جمع‌بندی
نوسان گیری امکانی است که معامله گران برای کسب سود، از آن در بازار بورس در مواقع خاصی، استفاده می‌کنند. در این مقاله به بررسی چگونگی و نیز معرفی ابزارهای نوسان گیری پرداختیم. حالت‌های مختلفی که ممکن است برای نوسان گیری در بورس اتفاق بیفتد را مورد ارزیابی قرار دادیم.
باتوجه‌به نکات ذکر شده در پایان باید بگوییم نوسان گیری نیاز به آموزش و درک درست از معاملات بورسی دارد هرچقدر دراین‌خصوص اطلاعات خود را بالاتر ببریم، معاملات موفق‌تری انجام می‌دهیم؛ بنابراین اگر به دنبال آموزش‌های لازم نظیر آموزش نوسان گیری و آموزش تحلیل تکنیکال می‌باشید، می‌توانید با مشاوران کارگزاری اقتصاد بیدار در تماس باشید و از خدمات آن استفاده نمایید.
حکم شرعی سپرده طلا
افتتاح حساب سپرده طلا هم‌زمان با نوسانات شدید قیمت طلا از سوی بانک صادرات به عنوان یک اقدام هوشمندانه اقتصادی باعث جلب سپرده خوبی در این بانک شد به شکلی که مدیران بانک برای فروش تا 10 تن طلا تا پایان سال 90 برنامه ریزی کردند ولی به نظر می‌رسد با توجه به شبهات شرعی که از به دلیل برخی از ابهامات در مورد نوع قرارداد این سپرده‌ها وجود دارد مشکلاتی برای بانک صادرات ایجاد شود.
سؤال : اخیرا یکی از بانک‌های کشور طرحی را با نام سپرده طلا به اجرا گذاشته است که طی آن مشتریان، حساب جاری ارزی بر پایه طلا افتتاح می‌کنند. در این حساب برای افتتاح کننده، یک گواهی رسید حساب سپرده طلا (غیرقابل نقل و انتقال) صادر می‌گردد.همه مشتریان می‌توانند در هر زمان که مایل باشند نسبت به دریافت سپرده خود بر اساس ارزش روز فروش طلا اقدام نمایند.
نکته مهم اینجاست که عملا طلایی در کار نیست. معامله روی کاغذ انجام می‌شود. کاغذی به عنوان رسید طلا به مشتری داده می‌شود، عددی به عنوان وزن طلای صوری خریداری شده روی کاغذ نوشته می‌شود و اگر مشتری طلا را مطالبه کند، بانک آن طلا را اصلا ندارد که به او بدهد، بلکه بر اساس همان عدد (مثلا 5 گرم) قیمت روز طلا را محاسبه کرده و به مشتری پول پرداخت می‌کند. نتیجه آنکه مشتری در واقع پولی را در بانک می‌گذارد و بر اساس نوسان قیمت طلا پولش کم و زیاد می‌شود.آیا این عمل شرعا مجاز است؟
اگر از بانک در مقابل پولی که می‌دهد طلا بخرد که هر وقت بخواهد بتواند از بانک طلا تحویل بگیرد و انشاء خرید و فروش طلا صوری نباشد و بانک طبق توافق با مشتری هر وقت که مشتری خواست پول طلا را و نه بیشتر از آن از بانک بگیرد این قرارداد بلا مانع خواهد بود.
این کار صحیح نیست بلی اگر از بانک در مقابل پولی که می‌دهد طلا بخرد که هر وقت بخواهد بتواند از بانک طلا تحویل بگیرد و انشاء خرید و فروش طلا صوری نباشد و بانک طبق توافق با مشتری هر وقت که مشتری خواست پول طلا را و نه بیشتر از آن از بانک بگیرد این قرارداد بلا مانع خواهد بود.
روابط عمومی بانک صادرات در پی تماس خبرنگار خبرآنلاین عنوان کرد، در حال حاضر این قراردادها با تائید شورای فقهی بانک مرکز ایران و با شرط گنجانیده شدن شرایط معامله «بیع» در قرارداد سپرده طلا در حال انجام است و بر این اساس نیازی به ارایه طلای ذکر شده در سپرده به سپرده گذار از سوی بانک وجود ندارد.
البته قابل ذکر آنکه پیش از اعلام موضع این کمیته فقهی فرض بر این بود که در صورت تقاضای مشتریان بانک موظف است میزان طلای ذکر شده در قرارداد سپرده را به مشتریان ارایه کند ولی با توجه به اظهار نظر شورای فوق این ایراد برطرف شده و احکام قرارداد بیع در این زمینه جاری خواهد شد.
یکی از منافع این نوع حساب برای اقتصاد کشور خارج شدن نقدینگی از بازار واقعی طلا و ورودان به سیستم بانکی و در نتیجه کاهش حجم نقدینگی سرگردان است ولی از سوی دیگر نباید فراموش کرد که در احکام اسلامی تشویق به پس انداز طلا و نقره مورد نکوهش قرار گرفته و باید به این نکته نیز توجه شود که در صورت تشویق به سپرده طلا اگر با کاهش ارزش ذهنی و عرفی پول ملی همراه باشد قابل دفاع نیست.
اما نباید از این نکته نیز غافل شد که نوسانات قیمت طلا در بازار جهانی(که از مرز 1600 دلاری به ازای هر اونس گذشته است) بازاری بسیار سودآور است ولی استفاده از این نوسانات در صورتی که به شکلی منطقی ارتباط با بخش واقعی و مولد حکم شرعی معامله در بورس اقتصاد ایجاد نکند می‌تواند به زیان کشور باشد و به نظر می‌رسد سپرده طلا به عنوان یک گام اولیه توانسته است تا حدودی این ارتباط بین بخش واقعی اقتصاد و سودآوری بازار طلا را ایجاد کند ولی به شرط آنکه نکات گفته شده فوق در این روند به فراموشی سپرده نشود.
آیا بورس قمار و حرام است؟ پاسخ آیت الله بیات
دفتر آیت‌الله بیات‌زنجانی، از مراجع تقلید قم، یکی از فتواهای وی درباره‌ی اینکه آیا بورس قمار و حرام است؟ را به دلیل سؤالات مکرر بازنشر کرده است که در پی می‌آید:
سؤال:
با عرض سلام با توجه به مستحدثه بودن مسائل مربوط به بورس اوراق بهادار و لزوم مشخص شدن حکم فقهی برخی فعالیت‌هایی که در این بازار در قالب معاملات صورت می‌گیرد، لازم دانستیم تا از محضر آن مرجع عالی قدر طرح استفتاء نماییم.
۱) در بازار بورس، معاملاتی تحت عنوان «بورس بازی» و یا به تعبیر فعالان این بازار، «سفته بازی» صورت می‌گیرد؛ بدین صورت که شخص، در یک روز سهامی را می‌خرد و ممکن است همان روز یا فردای آن روز یا در فاصله‌ای بیشتر، اقدام به فروش مجدد سهم نموده و سودی را از این راه کسب نماید. در واقع این سود صرفاً از محل افزایش بهای حکم شرعی معامله در بورس آن سهم می‌باشد که در آن بازه‌ی زمانی تحت ملکیت این شخص بوده است. حکم کلی این معامله و سود حاصل از آن چیست؟
۲) آیا شباهت معامله‌ی فوق به بخت آزمایی و قمار، باعث ایراد معامله‌ی مذکور نمی‌گردد؟ و چنان چه شخص با علم نسبی به سودآور بودن این سهم در روزهای آتی اقدام به خرید نماید آیا این شبهه برطرف می‌گردد و یا هم چنان پا بر جاست؟
۳) چنان چه در این فرآیند سودآوری و افزایش بهای یک سهم، جو سازی های خبری و احیاناً فعالیت‌های مشکوک اقتصادی و شایعات تأثیر داشته باشد، آیا در حلیت و حرمت این معامله حکم شرعی معامله در بورس و سود اکتسابی آن تأثیر شرعی دارد؟
۴) با توجه به این که ضرر زدن به مسلمان بنا بر مبانی فقهی کراهت دارد و در این نوع معامله هم همواره کسب سود برای یک فرد به معنای ایجاد ضرر برای دیگری است (در اکثر موارد) می‌توان حکم به کراهت این معامله کرد؟
۵) با توجه به این که در حال حاضر این معامله از منظر قانونی هیچ اشکالی نداشته و اجرا می‌شود، این جواز قانونی می‌تواند به معنای حلیت فقهی و شرعی باشد؟
پاسخ:
با سلام و تحیت؛
فرض سؤال‌اول اشکالی ندارد.
در فرض سؤال‌دوم قیاس مورد با بخت آزمائی و قمار، قیاس مع الفارق است.
در بخت آزمائی متعلق بیع مجهول است و در قمار نیز اکل مال به باطل است ولی در بورس یک سهم است که خرید و فروش می‌شود و بازار و نوسانات، در قیمت آن مؤثر است و نمی‌توان با آن مانند دو مورد یاد شده عمل کرد.
سؤال سوم: در صورتی که تأثیر به قدری فاحش باشد که عقلا آن را غیرعادی تلقی کنند، می‌توان آن معامله را غرری و ناصحیح خواند ولی اگر چنین نبود، شائبه حرمت ندارد.
سؤال چهارم: در اینجا ضرری به فردی وارد نمی‌شود بلکه عدم نفع وجود دارد و در معامله‌ای که عدم نفع هست، نمی‌توان حکم به کراهت داد. لازم به توضیح است که بین ضرر و عدم نفع تفاوت وجود دارد.
سؤال پنجم: این معامله عقلائی و بلااشکال است و قانونی بودن آن نیز بر این امر صحه می‌گذارد.
با توجّه به اینكه فاركس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد، جایز نیست
خبرگزاری ایمنا: حضرت آیت الله مكارم شیرازی در پاسخ به استفتائی، نظر خود را پیرامون معاملات فاركس و خرید اینترنتی طلا و نفت از بورس های جهانی بیان كردند.
به گزارش ایمنا به نقل از صداقت، متن كامل استفتاء و پاسخ معظم‌له بدین شرح است:
۱- عدم مشروعیت معاملات فاركس
سئوال: فرموده بودید فاركس احكام معاملات شرعی را ندارد، می خواستم بدانم كدامیك از موارد آن را ندارد؟
پاسخ: این معاملات در واقع نوعی اَكل مال به باطل و كلاهبرداری است، زیرا هیچ آدم عاقلی در مقابل یك دلار نود و نه دلار وام بدون سود نمی دهد و آنها می دانند كه در پایان سرمایه های گروه زیادی را با این شگرد می ربایند؛ بنابراین یك معامله عقلائی جدی محسوب نمی شود.
۲- خرید اینترنتی طلا و نفت از بورس‌های جهانی
سئوال: خرید و فروش طلا، ارز و نفت در بورس های جهانی توسط اینترنت دارای چه حكمی از نظر شرعی می باشد؟
پاسخ: با توجّه به اینكه فاركس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد، جایز نیست.
آیا بورس قمار و حرام است؟ پاسخ آیت الله بیات
دفتر آیت‌الله بیات‌زنجانی، از مراجع تقلید قم، یکی از فتواهای وی درباره‌ی اینکه آیا بورس قمار و حرام است؟ را به دلیل سؤالات مکرر بازنشر کرده است که در پی می‌آید:
سؤال:
با عرض سلام با توجه به مستحدثه بودن مسائل مربوط به بورس اوراق بهادار و لزوم مشخص شدن حکم فقهی برخی فعالیت‌هایی که در این بازار در قالب معاملات صورت می‌گیرد، لازم دانستیم تا از محضر آن مرجع عالی قدر طرح استفتاء نماییم.
۱) در بازار بورس، معاملاتی تحت عنوان «بورس بازی» و یا به تعبیر فعالان این بازار، «سفته بازی» صورت می‌گیرد؛ بدین صورت که شخص، در یک روز سهامی را می‌خرد و ممکن است همان روز یا فردای آن روز یا در فاصله‌ای بیشتر، اقدام به فروش مجدد سهم نموده و سودی را از این راه کسب نماید. در واقع این سود صرفاً از محل افزایش بهای آن سهم می‌باشد که در آن بازه‌ی زمانی تحت ملکیت این شخص بوده است. حکم کلی این معامله و سود حاصل از آن چیست؟
۲) آیا شباهت معامله‌ی فوق به بخت آزمایی و قمار، باعث ایراد معامله‌ی مذکور نمی‌گردد؟ و چنان چه شخص با علم نسبی به سودآور بودن این سهم در روزهای آتی اقدام به خرید نماید آیا این شبهه برطرف می‌گردد و یا هم چنان پا بر جاست؟
۳) چنان چه در این فرآیند سودآوری و افزایش بهای یک سهم، جو سازی های خبری و احیاناً فعالیت‌های مشکوک اقتصادی و شایعات تأثیر داشته باشد، آیا در حلیت و حرمت این معامله و سود اکتسابی آن تأثیر شرعی دارد؟
۴) با توجه به این که ضرر زدن به مسلمان بنا بر مبانی فقهی کراهت دارد و در این نوع معامله هم همواره کسب سود برای یک فرد به معنای ایجاد ضرر برای دیگری است (در اکثر موارد) می‌توان حکم به کراهت این معامله کرد؟
۵) با توجه به این که در حال حاضر این معامله از منظر قانونی هیچ اشکالی نداشته و اجرا می‌شود، این جواز قانونی می‌تواند به معنای حلیت فقهی و شرعی باشد؟
پاسخ:
با سلام و تحیت؛
فرض سؤال‌اول اشکالی ندارد.
در فرض سؤال‌دوم قیاس مورد با بخت آزمائی و قمار، قیاس مع الفارق است.
در حکم شرعی معامله در بورس بخت آزمائی متعلق بیع مجهول است و در قمار نیز اکل مال به باطل است ولی در بورس یک سهم است که خرید و فروش می‌شود و بازار و نوسانات، در قیمت آن مؤثر است و نمی‌توان با آن مانند دو مورد یاد شده عمل کرد.
سؤال سوم: در صورتی که تأثیر به قدری فاحش باشد که عقلا آن را غیرعادی تلقی کنند، می‌توان آن معامله را غرری و ناصحیح خواند ولی اگر چنین نبود، شائبه حرمت ندارد.
سؤال چهارم: در اینجا ضرری به فردی وارد نمی‌شود بلکه عدم نفع وجود دارد و در معامله‌ای که عدم نفع هست، نمی‌توان حکم به کراهت داد. لازم به توضیح است که بین ضرر و عدم نفع تفاوت وجود دارد.
سؤال پنجم: این معامله عقلائی و بلااشکال است و قانونی بودن آن نیز بر این امر صحه می‌گذارد.
دیدگاه شما