انواع اوراق اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

انواع اوراق اختیار معامله

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / بررسی انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار سرمایه و بورس

بررسی انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار سرمایه و بورس

در این مقاله به بررسی انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه و بورس ایران میپردازیم. امروزه فقط پول نقد نیست که با ارزش بوده بلکه برخی از اسناد کاغذی نظیر اسناد ملکی و سفته هستند که با دارای ارزش مالی می باشند.

اگر بخواهیم بطور خلاصه و کوتاه اوراق بهادار را تعریف کنیم، می توان گفت که به اوراق با ارزش که نوعی ابزار مالی نیز است اوراق بهادار گفته می شود که داراندگان آن دارای حقوق مالی می باشند. در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا خواهیم شد.

تعریف اوراق بهادار

در بیان ساده میتوان گفت اوراق بهادار نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل ‌و ‌‌انتقال است. این اوراق شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله و قرارداد آتی، صکوک می باشند. اوراق نام برده شده در فوق نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به‌همراه دارد.

ﺑﻮﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻳﻚ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺭﺳﻤﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭﺁﻥ ﺗﺤﺖ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺧﺎﺹ، ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ و ﺳﻬﺎﻡ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ.

با توجه به تعریف گفته شده انواع اوراق بهادار در بورس را بر اساس نوع دارایی می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد.

• اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام عادی، حق تقدم سهام و …).
• اوراق بدهی (اوراق مشارکت، اوراق قرضه، صکوک و …).
• ابزارهای مشتقه (اختیار معامله، قراردادهای آتی و …).

تعریف سهام

سهام، بیان کننده میزان مالکیت فرد از یک دارایی است. هر شخص به همان میزان برگه سهمی که در اختیار دارد مالک شرکت است. سهام می‌تواند با نام و یا بی‌نام باشد. سهام از نظر مبدا آورده سرمایه‌گذار به دو دسته‌ی سهام نقدی و سهام غیرنقدی تقسیم می‌شود.

در قانون تجارت بیان شده است: “سهم قسمتی است از سرمایه شرکت سهامی، که مشخص کننده میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. ورقه سهم، سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهام تحت تملک صاحب آن در شرکت سهامی می‌باشد.”

انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام نشان دهنده حقوق مالی صاحبان یک واحد انتفاعی نسبت به دارایی های آن واحد می باشد. در ادامه با انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام بیشتر آشنا خواهیم شد.

سهام عادی چیست؟

یکی از انواع اوراق بهادار، سهام عادی می باشد. منظور از سهام عادی این است که دارنده آن بر درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است. دارندگان سهام عادی حق رأی دارند و در رأی‌گیری‌ها و انتخاب اعضای هیئت‌مدیره می‌توانند شرکت کنند و در سود تقسیمی بین سهامداران، بخشی از آن سود را دریافت خواهند کرد.

بیشتر بخوانید: بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام و رفتار بازار بورس اوراق بهادار

منظور از حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم یکی از انواع سهام اوراق حقوق صاحبان سهام می باشد. اگر افزایش سرمایه از مطالبات و یا اورده نقدی تامین شده باشد بعد از افزایش سرمایه، حق تقدم سهام به آن دسته از سهامداران شرکت که در زمان برگزاری مجمع افزایش سرمایه سهامدارد شرکت بودند تعلق میگیرند.

حق تقدم ورقه ای با ارزش می باشد نه سهام اما قابلیت تبدیل به سهام را دارد. افرادی که سهام حق تقدم را دارند می توانند جهت فروش آن در بازار بورس اقدام کنند و همچنین افرادی که قصد خرید آن را دارند می توانند در بازار بورس آن را خریداری نمایند.

لازم به ذکر است که برای اینکه سهام حق تقدم را به بورس تبدیل نمایید باید مبلغی معادل ۱۰۰۰ ریال مبلغ اسمی سهم به حساب شرکت واریز نمایید.

سهام ممتاز (ترکیبی) به چه معناست؟

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار سهام ممتاز می باشد. که بیان می کند انواع اوراق اختیار معامله دارنده آن بر بخشی از یک شرکت و درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم است.

این نوع از سهام را به دو دلیل ممتاز می‌نامند:

• از نظر پرداخت سود، سود سهام ممتاز قبل از سهام عادی پرداخت می‌شود.
• در زمان انحلال یا فروش دارایی‌های شرکت، در ابتدا بدهی‌های شرکت را تسویه می کنند. بعد از تصفیه حقوق صاحبان سهام ممتاز و سپس حقوق صاحبان سهام عادی را پرداخت می کنند.

چون سهام ممتاز ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم داراست به آن اوراق بهادار ترکیبی نیز می گویند.

سهام جایزه در بورس چیست؟

سهام جایزه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه می باشد. سهام جایزه به این معنی است که شرکت بجای پرداخت سود به صورت وجه نقد، سهام جایزه منتشر کند. این نوع سهام در واقع یک نوع افزایش سرمایه است.

تعریف سهام با نام registered stock

به سهامی، سهام با نام گفته می شود که نام دارنده آن در اسناد یا در برگه سهام شرکت مشخص باشد. باید در عنوان سهام با نام، عبارت «با نام» ذکر می شود.

مزایای سهام با نام متفاوت است، در صورتیکه شرکتی بخواهد از هویت همه سهامداران خود با خبر باشد سهام با نام صادر می‌کند.

سهام بی‌نام Unregistered stock چیست؟

سهام بی نام نیز نوعی اوراق بهادار است. دربرگیرنده نام صاحب انواع اوراق اختیار معامله سهم نیست و عبارت «با نام» روی آن ثبت نشده است. مالکیت آن با در دست داشتن ورقه سهم مشخص می شود.

اگر شخصی تمایل داشته باشد سهام بی نام خود را بفروشد، کافی است که مبلغ را دریافت کرده و سهم را به خریدار تسلیم کند. سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل بوده مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است. سهامی که در بورس اوراق بهادار خرید و فروش می شود اغلب بی نام است.

سهام نقدی

سهام نقدی به سهامی گفته می شود که ارزش آن بصورت نقدی پرداخت شده باشد. اگر نقدی نبود قسمتی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر بصورت تعهد پرداخت شده باشد.

سهام غیرنقدی

سهام غیرنقدی به سهامی گفت می شود که قیمت آن در قالب دارایی غیر نقدی شامل ؛ ساختمان، ماشین آلات و… نظایر آن تامین شده باشد.

سهام سرمایه‌ای (Capital stock)

سهام سرمایه ای معادل با ارزش اسمی سهام انتشار یافته یک شرکت است. سهام‌ سرمایه ترکیبی از سهام مشترک و در صورت وجود، سهام مورد نظر است. با فروش سهام‌ سرمایه شرکت برای تامین مالی پروژه های خود دیگر نیازی به پرداخت بدهی ندارد.

سهام انتفاعی

سهام انتفاعی، به سهامی گفته می شود که مبلغ اسمی آن به صاحب سهام برگردانده می شود. سهم انتفاعی زمانی نمایان می شود که سهم یک شرکت استهلاک می یابد. اگر استهلاک اتفاق بیفتد ارزش اسمی سهم به دارنده آن پرداخت می شود و سهم مستهلک شده باطل میگردد.

ارزش اسمی سهم از طریق اندوخته های اختیاری یا سود قابل تقسیم به دارنده آن پرداخت می شود.

سهام موسس

سهام مؤسس سهامی است که پس از تصویب مجمع عمومی شرکت برای جبران خدمات مؤسسان شرکت، از قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی‌مانده شرکت به آن‌ها داده می‌شود.

انواع اوراق مبتنی بر بدهی (اوراق بدهی)

اوراق بدهی نوعی از اوراق با درآمد ثابت هستند. خریدار این اوراق برای به دست آوردن سود به دولت و شرکت‌های بزرگ وام می‌دهد.

اوراق قرضه (Bond) چیست؟

از آنجایی که اغلب شرکت ها نمی توانند وجوه مورد نیاز خود را از یک وام دهنده تامین کنند مبادرت به انتشار اوراق قرضه نموده و آن را به عموم مردم عرضه می کنند.

به این ترتیب مبالغ هنگفتی را از هزاران سرمایه گذار که هر یک بخشی کوچکی از اوراق قرضه شرکت را خریداری می کنند استقراض می نماید.

انتشار اوراق قرضه تابع شرایط و مقررات خاصی می باشد که در قوانین هر کشوری پیش بینی می شود.

طبق ماده ۵۲ اصلاحیه قانون تجارت “ورقه قرضه، ورقه قابل معاله ای است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمام یا اجزای آن در موعد معین باید مستردد گردد”.

اوراق مشارکت چیست؟

اوراق مشارکت نوعی اوراق قرضه است. برای پروژه ای مشخص منتشر می شوند. دارنده این نوع اوراق نسبت به مبلغ اسمی سود حاصل از اجرای پروژه سهیم می شود. اوراق مشارکت عموما بی نام بوده و فقط به مبلغ اسمی صادر می شود و دارای کوپن حداقل سود تضمین شده در ضمیمه آن می باشد.

اوراق قرضه اسلامی (صکوک)

صکوک جمع کلمه صک، به معنای اسناد و در فارسی مترادف چک می باشد. صکوک ابزاری است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه استفاده می شود. این اوراق مبتنی بر دارایی با درآمد ثابت یا متغیر قابل معامله در بازار ثانویه و بر اساس اصول شریعت است.

از نظر اسلام اوراق قرضه ی مبتنی بر قرض با بهره، ربا محسوب شده و حرام است. به همین دلیل نمی‌توان از این اوراق جهت تامین مالی در کشورهای اسلامی استفاده کرد. در نهایت با ایجاد بانکداری اسلامی، اوراق قرضه اسلامی یا صکوک ایجاد گردید.

اوراق اجاره (صکوک اجاره)

صکوک اجاره از مهم ترین انواع صکوک می باشد. صکوک اجاره اوراق بهاداری است که صاحب آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است. منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است. مدت قرارداد اجاره مشخص است.

اوراق اجاره به صورت های مختلفی دسته بندی می شوند:

• بر اساس نوع عقد میتوان به دو دسته اوراق اجاره عادی و اوراق اجاره به شرط تملیک.
• بر اساس نوع بانی به دو دسته شرکتهای عادی و موسسات مالی.
• بر اساس هدف انتشار به سه دسته شامل اوراق اجاره تأمین دارایی، اوراق اجاره تأمین نقدینگی و اوراق اجاره رهنی تقسیم نمود.

اوراق خزانه (اسلامی)

اوراق ﺧﺰاﻧﻪ به عنوان تامین کننده مالی دوﻟﺖ و با پشتیبانی و اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ می شود. دارای ﺳﺮرﺳﻴﺪ ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. و دوﻟﺖ اوراق خزانه را ارزانﺗﺮ از ﻣﺒﻠﻎ اﺳمی ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران می ﻓﺮوﺷد.

از منابع مالی حاصل از فروش آنها، بدهی های دولت پرداخت می‌شود. سود پرداختی ندارند. اما به دلیل مشکلات شرعی این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر کرده و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند.

گواهی سپرده Certificate Of Deposit

گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است. این امکان را به شخص حامل می‌دهد تا سود سپرده را دریافت کند. یک گواهی سپـرده توسط بانک منتشر و توزیع شده و دارای تاریخ سررسید و یک نرخ سود ثابت است.

سود پرداختی به‌صورت دوره‌ای از طریق کوپن‌ های گواهی سپرده پرداخت می‌شود. اصل سپرده و سودهای پرداختی نیز توسط بانک تضمین می‌شوند که می‌تواند با هر عنوانی توزیع شود.

انواع ابزارهای مشتقه

ابزار مشتقه قرارداد یا اوراقی است که ارزش آن بستگی به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی دارد. ابزارهای مشتقه هیچ‌ گونه ارزش مستقلی ندارند.

منظور از قرارداد سلف (contract Forward ) چیست؟

منظور از قرارداد سلف قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند یک کالا در یک تاریخ، قیمت و کیفیت مشخص که براساس توافق طرفین تعیین می شود را مبادله کنند.

براساس قرارداد سلف، تمامی مبلغ بایستی قبلاً پرداخت گردد و کالا در سررسید تحویل شود. بر این اساس، در این معاملات، اکثرا یا پول نقد رد وبدل می شود یا اسنادی که معادل پول نقد به شمار می آیند.

قرارداد آتی (Future contract)

قرارداد آتی قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند یک کالا در یک تاریخ، قیمت و کیفیت مشخص که براساس ضوابط بازار رسمی بورس، تعیین می شود را مبادله کنند.
مبلغ این معامله یا در زمان معامله قرارداد یا در زمان سررسید معامله قرارداد تعیین می شود. قراردادها در بازارهای رسمی یا بورس انجام می گیرد.

قرارداد معاوضه ای (Swap)

قرارداد معاوضه قراردادی است که طرفین آن تعهد می کنند که برای مدت توافق شده دو دارایی یا نفع حاصل شده از دو دارایی را با کیفیت مشخص به نسبت تعیین شده معاوضه کنند. پس از تاریخ سررسید، هریک از طرفین قرارداد متعهد اند عین دارایی را به صاحب آن برگردانند. این قراردادها به صورت غیررسمی انجام می گیرند.

اختیار معامله (Option)

اختیار معامله ابزار مشتقه ای است که طبق آن، به خریدار اختیار داده می شود، در مدتی مشخص و با قیمتی معین، اوراق قرضه یا دارایی معلومی را خرید و فروش کند.

اگر حق انتخاب برای خرید باشد، آن را «حق خرید» و اگر برای فروش باشد «حق فروش» می نامند.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt انواع اوراق اختیار معامله ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

اوراق اختیار معامله چیست؟ تاکنون چه شرکت هایی از اوراق اختیار معامله استفاده کرده اند؟

تاکنون 39 شرکت از اوراق اختیار معامله استفاده کرده اند و شنیده ها حکایت از آن دارد که بعد از ریزش بورس برخی شرکت ها نیز قصد دارند از این قابلیت استفاده کنند.

به گزارش نبض بورس، اوراق اختیار معامله در واقع همان طرح بیمه سهام است که توسط شرکت ها به فروش می رسند و در حقیقت به واسطه این ابزار، نوسانات و زیان سهم برای دو طرف بیمه می شود.

براساس این قرارداد، دو طرف توافق می ‌کنند که در آینده معامله ‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می ‌آورد.

از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است. چنان ‌که از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف ‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می ‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در انواع اوراق اختیار معامله صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

این اوراق چه فوایدی دارند؟

زمان بخرید

با توجه به اینکه در قراردادهای اختیار معامله بازه زمانی در نظر گرفته می شود، سرمایه گذار یا همان خریدار این فرصت را دارد که برای تصمیم گیری مناسب زمان بخرد. خریدار می تواند تصمیم خود مبنی بر خرید یا فروش را تثبیت کند و در مدت زمان باقیمانده تصمیم بگیرد که چه زمانی سهام خود را بفروشد و یا نگه دارد.

ریسک معامله را کاهش دهید

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم اختیار معامله در واقع این امکان را به ما می ‌دهد که با پیش بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل خود برسانیم و میزان ریسک پذیرفته شده ارزش گذاری کنیم. در اختیار معامله خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار پرداخت کرده است، متضرر می شود.

درآمد کسب کنید

سرمایه گذار می‌ تواند انواع اوراق اختیار معامله با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.

با نقدینگی کمتر، سود بیشتر کسب کنید

آورده اولیه خریدار یا سرمایه گذار در قراردادهای اختیار معامله، همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش انواع اوراق اختیار معامله سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.

چند مثال ساده در مورد مفهوم اختیار معامله

به شما حق می ‌دهیم که احساس سردرگمی ‌داشته باشید، مفهوم اختیار معامله یکی از پیچیده ترین مفاهیم بازار سرمایه است اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده می ‌کنیم; در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش بینی کرده و آنها را ارزش گذاری کنیم. اجازه بدهید با چند مثال مفهوم اختیار معامله را به ساده ترین صورت توضیح دهیم.

یک مثال جالب پرداخت حق پارکینگ است، فرض کنید شما پارکینگ یک مرکز تجاری یا مسکونی را برای مدت مثلا یک سال در قبال مبلغ مشخصی اجاره می‌ کنید. شما این اختیار را دارید که از پارکینگ استفاده کنید یا خیر. اما مبلغ توافق شده را در همان ابتدای سال پرداخت می ‌کنید و صاحب پارکینگ هم متعهد است که در این یک سال هر وقت خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار دهد. شما با این کار ابهام نداشتن پارکینگ در طول یک سال را با پرداخت مبلغی به حداقل رسانده‌ اید.

مثال دیگر رزرو هتل است. بیشتر هتل ‌ها این امکان را برای مشتریان فراهم می ‌کنند که با پرداخت مبلغی به عنوان اجاره، امکانات و خدمات مورد نظر خود را برای مدت زمان خاص مثلا شش ماهه یا یک ساله رزرو کنند. در این حالت حتی در شلوغ ترین زمان استفاده از هتل‌ ها هم خیالتان راحت است که هتل همیشه جایی را برای شما خالی می‌ گذارد و اگر هم از امکانات استفاده نکنید، پول پرداخت شده در اختیار هتل است و شما حقی نسبت به آن ندارید.

انواع اختیار معامله

اختیار خرید

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌ دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.

اختیار فروش

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌ دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

چه شرکت هایی تا بحال از اوراق اختیار معامله استفاده کرده اند؟

تا امروز شرکت های زیر دست به عرضه اوراق اختیار معامله زده اند:

1. حکمت – بانک حکمت ایرانیان
2. شاراک – پتروشیمی شازند
3. افق – فروشگاه های افق کوروش
4. شبندر – پالایش نفت بندر عباس
5. بترانس – ایران ترانسفو
6. خپارس – پارس خودرو
7. وپارس – بانک پارسیان
8. وپخش – دارو پخش
9. تیپیکو – سرمایه گذاری داروی امین
10. رمپنا – گروه مپنا
11. تاپیکو – سرمایه گذاری نفت و گاز تامین
12. شتران – پالایش نفت تهران
13. پترول – پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان
14. وتجارت – بانک تجارت
15. جم – پتروشیمی جم
16. کچاد – چادر ملو
17. اخابر- مخابرات ایران
18. خودرو – ایران خودرو
19. فخوز – فولاد خوزستان
20. برکت – دارویی برکت
21. کروی – معادن روی ایران
22. شبریز – پالایش نفت تبریز
23. پارسان – گسترش نفت و گاز پارسیان
24. خساپا – سایپا
25. دسبحا – دارو سبحان
26. شپنا – پالایش نفت اصفهان
27. وبصادر – بانک صادرات ایران
28. وغدیر – سرمایه گذاری غدیر
29. فارس – صنایع پتروشیمی خلیج فارس
30. فخوز – فولاد خوزستان
31. فولاد – فولاد مبارکه اصفهان
32. فملی – ملی صنایع مس ایران
33. حکشتی – کشتیرانی ایران
34. پاکشو -گروه صنعتی پاکشو
35. کگل – گل گهر
36. دالبر- البرز دارو
37. ومعادن – سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات
38. وبملت – بانک ملت
39. هرمز – فولاد هرمزگان جنوب

چه شرکت هایی قصد عرضه اوراق اختیار معامله دارند؟

شنیده ها و خبرها حکایت از آن دارد که شرکت های فملی، وبصادر، وغدیر، تملت، پترول و فارس قصد دارند اوراق اختیار خود را عرضه کنند.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن، حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

قرارداد اختیار معامله (Option) چیست؟

قرارداد اختیار معامله

تصور کنید که شما پارکینگ یک مرکز تجاری را برای یکسال اجاره می کنید. در این حالت شما به صورت تمام وقت می توانید از پارکینگ استفاده کنید اما این اختیار را هم دارید که استفاده نکنید. به صورت کلی کسی برای شما مزاحمت ایجاد نخواهد کرد و حق ندارد که در جای شما پارک انواع اوراق اختیار معامله کند. صاحب پارکینگ نیز متعهد است که طبق خواسته شما هر زمانی که خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار بدهد.

با این کار شما حق استفاده از امکانات پارکینگ را منحصر به خود کرده اید. در بازار بورس اوراق بهادار نیز مشابه چنین معامله ای وجود دارد که شما را از ابهام نجات داده و کمک می کند تا آینده را بهتر پیش بینی و برنامه ریزی کنید. این قرارداد با نام اختیار معامله شناخته می شود.

اختیار معامله چیست؟

قراردادی که به خریدار آن امکان می دهد تا یک دارایی معین را در یک زمان مشخص خریداری کرده یا بفروشد. طرف حساب قرارداد اختیار معامله نیز موظف است که پیش از انقضای مهلت سررسید، به مفاد قرارداد عمل کرده و هر زمانی که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت آن را در قیمت تعیین شده معامله بکند.

بنابرین براساس این قرارداد دوطرف توافق می کنند که در آینده معامله ای انجام دهند که در ازای پرداخت مبلغی معین، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص و قیمتی معین، به دست بیاورند. طبق قرارداد اختیار معامله، خریدار قرارداد، در اعمال و اجرای حق خود مختار بوده و اگر از اجرای قرارداد صرف نظر کند، مبلغی را که برای خرید سهم یا قرارداد پرداخت کرده است از دست می دهد. (1)

مزایای قرارداد اختیار معامله

صرفه جویی در زمان

شما به عنوان یک سرمایه گذار می توانید با خرید قرارداد اختیار معامله فرصت کافی برای تصمیم گیری مناسب خود را خریداری کنید. همچنین تصمیم خود را مبنی بر خرید و فروش تثبیت کرده و در مدت زمان باقی مانده تصمیم بگیرید که چه زمانی سهم خود را بفروشید یا نگه دارید.

کسب درآمد

شما از طریق فروش قرارداد اختیار معامله سهام، می توانید سود کسب کنید. اگر شما به انواع اوراق اختیار معامله عنوان خریدار در این معامله سود کنید و یا به گونه ای برنامه ریزی کنید که سهام هایی را بخرید که سود چند برابر داشته باشد؛ سود نهایی شما بیشتر خواهد بود. و اگر متحمل ضرر شوید فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهید دید. توانایی پیش بینی آینده بازار و استمرار در انجام این مدل از معاملات موجب می شود که در دراز مدت سود خوبی کسب کنید و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت نمایید.

کاهش ریسک معاملات

اختیار معامله به شما امکان می دهد که از طریق پیش بینی اتفاقات آینده؛ ابهام را به حداقل رسانده و میزان ریسک پذیرفته شده را ارزش گذاری کنید. در قرارداد اختیار معامله، خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار خود پرداخت کرده است متحمل ضرر می شود. (1)

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته مدل های آمریکایی و اروپایی اختیار معامله بوده و به شرح زیر است:

اختیار معامله اروپایی

اختیار معامله اروپپایی فقط در زمان سررسید و در دوره کوتاه مدت سررسید، قابل اجرا است و خریدار تنها در دوره سررسید می تواند آن را اجرا کند.

اختیار معامله آمریکایی

برخلاف مدل اروپایی، این معامله از هنگام عقد قرارداد تا زمان سررسید قابل اجرا است و در طول دوره هر زمانی که خریدار مایل باشد، می تواند آن را اجرا کند و امکان اعمال قبل از سررسید وجود دارد. (2)

اختیار خرید (Call Option) چیست؟

اختیار خرید به شما این حق را می دهد که یک سهم را در قالب یک قرارداد و زمانی معین خریداری کنید. شما با خرید این سهم، اختیار دارید که سهام مربوطه را به قیمت اعمال شده تا تاریخ انقضا خریداری کنید. مبلغ این سهام حداکثر ریسکی است که خریدار این قرارداد متحمل می شود. هنگامی که قیمت سهام مربوط به یک قرارداد اختیار خرید بالاتر از قیمت اعمال برسد، سود ایجاد خواهد کرد در غیر این صورت شما متحمل ضرر خواهید شد.

به بیان ساده تر، خریدار این نوع اختیار معاملی می تواند مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بخرد. تصور کنید که شما قصد خرید و سرمایه گذاری در یک شرکت خودرو را دارید. این شرکت خودروسازی 10 سهم با قیمت صد هزار تومان به شما ارائه می کند و قیمت جاری هر سهم 95 هزار تومان است. یعنی شرکت خودروسازی سهم خود را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی ذکرشده روی قرارداد به شما می فروشد. طبق قرارداد، تاریخ انقضا شش ماه و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم پانزده هزار تومان است.

بنابرین شما به عنوان سرمایه گذار، باید برای خرید این سهم ها صد و پنجاه هزار تومان پرداخت کنید. اگر قیمت هر سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، بدیهی است که شما قرارداد را اجرا نمی کنید و صبر می کنید. خرید سهمی که قیمت اسمی آن کمتر از صد هزار تومان است در حالی که به همان مبلغ آن را سرمایه گذاری کردید کار عاقلانه ای نیست و شما متحمل ضرر خواهید شد. اما در صورتی که قیمت سهم بیشتر صد هزارتومان باشد یعنی شرکت خودروسازی سود کرده است و آن گاه شما می توانید قرارداد را اجرا کنید.

توجه کنید درصورتی که قرارداد شما از نوع آمریکایی باشد، به محض سوددهی شرکت می توانید آن را اجرا کنید اما اگر قرارداد شما اروپایی باشد باید تا زمان سررسید صبر کنید. (2)

اختیار فروش (Put Option) چیست؟

اختیار فروش به شما امکان می دهد که سهم مربوطه را با قیمت اعمال شده و در سومین جمعه از ماه انقضا به فروش برسانید. همانند اختیار خرید، اختیار فروش نیز در قیمت های متنوع و تاریخ انقضاهای گوناگونی معامله می شود و می تواند از یک ماه تا یکسال و بیشتر تغییر کند. در صورتی که شما اختیار فروش را خریداری کنید، می توانید سهام مربوطه را با قیمت اعمال شده در قرارداد تا تاریخ انقضا به فروش برسانید. برخلاف اختیار خرید، مبلغ پرداخت شده برای هر معامله، ریسکی است که شما پرداخت می کنید. بنابرین شما با خروج از معامله یا جبران کردن آپشن، می توانید به سود دست یابید.

به بیانی دیگر، این قرارداد به شما امکان می دهد تا مقدار معیتی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمتی توافقی در دوره زمانی مشخص به فروش برسانید و برخلاف قرارداد خرید، شما با پیش بینی کاهش قیمت در آینده آن را خریداری می کنید. مثلا شرکت خودروسازی در مثال قبلی را در نظر بگیرید. شما ده سهم این شرکت را با همان قیمت توافق شده، یعنی صد هزارتومان خریداری می کنید.

قیمت قعلی سهم 95 هزار تومان است و تاریخ انقضای آن سه ماه آینده است. قیمت قرارداد برای هر سهم پانزده هزار تومان است. بنابرین شما برای خرید این قرارداد باید 150 هزار تومان پول پرداخت کنید. اگر قیمت سهم در زمان انقضای قرارداد کمتر از صد هزار تومان باشد، به اجرا درمی آید (برخلاف اختیار خرید) و شما در نهایت از این معامله سود خواهید کرد. اما اگر قیمت سهام در هنگام انقضا بیشتر از قیمت ذکرشده روی سهام باشد (یعنی کمتر از صد هزارتومان)، آن گاه قرارداد اختیار فروش ندارد و شما متحمل ضر خواهید شد.

توجه کنید که در این معامله نیز اروپایی بودن یا آمریکایی بودن آن اهمیت دارد. درصورتی که قرارداد اروپایی باشد، فقط در زمان اجرای سررسید انواع اوراق اختیار معامله قابلیت اجرا دارد؛ اما اگر آمریکایی باشد، به محض سقوط بازار و کاهش ارزش سهام قابل معامله و اجرای قرارداد است. (2)

انواع قراردادهای اختیار معامله با توجه به بازارهای معاملاتی

از نظر اینکه هر یک از انواع قراردادهای در کدام یک از بازارهای بورسی ارائه و خریداری شوند به انواع گوناگونی تقسیم می شود:

1.اختیار معامله سهام

3.اختیار معامله نرخ بهره

4.اختیار معامله شاخص بازار سهام

5.اختیار معامله قراردادهای آتی

معاملات ممکن است خارج از بازار بورس نیز رخ بدهد. مثلا دو شرکت یا بخش های خصوصی تصمیم می گیرند تا به صورت محدود و اندک، سهام ها یا کالاهایی را برای خرید یا فروش عرضه کنند. این مدل از معاملات با توجه به نیاز هر کسب و کار طراحی می شود و در سه دسته زیر قرار می گیرد:

1.اختیار معامله نرخ بهره

2.اختیار معامله نرخ ارز

3.اختیار معامله سواپ: سواپ توافقی بین دو طرف قرارداد است و به موجب آن مجموعه ای از جریان های نقدی آتی بازاررا با یکدیگر معاوضه می کنند. در اکثر مواقع یکی از طرفین سواپ، مبلغی را برحسب یک متغیر تصادفی مانند نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام یا قیمت یک کالا پرداخت می کند که به آن ها پرداخت های شناور یا متغیر می گوییم.

خروج از قرارداد چیست و چگونه اجرا می شود؟

شما به عنوان یک خریدار قرارداد اختیار معامله، این حق را دارید که از قرارداد خارج شوید. این فرایند به سه روش می تواند رخ دهد:

مسدود کردن موقعیت

شما می توانید موقعیت خود را در قرارداد، مسدود کنید یا ببندید. شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار، چون قبلا یک معامله را خریده اید بنابرین می توانید با فروش آن به شخصی دیگر موقعیت خود را ببیندید و از بازار خارج شوید.

استفاده از حق خود برای خرید یا فروش کالا

شما به عنوان خریدار قرارداد می توانید از حق خود استفاده کرده و کالاها یا سهام هایی را در بازار بخرید یا به فروش برسانید. بر این اساس، قرارداد اجرا شده و شما با اتمام آن، از معامله خارج می شوید. البته توجه داشته باشید که در معامله اروپایی شما باید تا تاریخ سررسید قرارداد صبر کنید.

عدم استفاده از مفاد قرارداد

در صورتی که شما به عنوان خریدار معامله در تاریخ سررسید به هر دلیلی آن را اجرا نکنید (مثلا چون به سود شما نیست)، آن معامله خود به خود باطل خواهد شد.

در قرارداد اختیار فروش نیز اوضاع به همین منوال است. یعنی شما به عنوان فروشنده می توانید برای خروج از قرارداد یکی از سه روش بالا را اعمال کنید. در طول دوره معاملاتی و تا قبل از تاریخ انقضای سررسید، می توانید قرارداد را به شخص دیگری واگذار کنید (اخد موقعیت معکوس) ، موقعیت را ببندید یا از بازار خارج شوید. (3)

جمع بندی و نتیجه گیری

اختیار معامله قراردادی است که به موجب آن حق خرید یا فروش دارایی یک مجموعه در یک تاریخ خاص، به شخص خریدار یا فروشنده واگذار می شود. این دارایی می تواند در قالب های گوناگون سهام، کالا یا بین دو شرکت خصوصی و با توجه به نوع خدمات رخ بدهد. قرارداد اختیار معامله انواع گوناگونی دارد اما پرکاربردترین آن ها اختیار فروش و اختیار خرید است.

همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، اختیار خرید به شما امکان می دهد که دارایی یا سهم را به قیمت مشخصی خریداری کنید و سپس در زمانه انقضای سررسید آن را به فروش برسانید. در مقابل اختیار خرید، اختیار فروش قرار دارد که شما امکان می دهد تا دارایی را به قیمت مشخصی به فروش برسانید. هر دو نوع این اختیارات به صورت رایج معامله می شود.

فروشنده ممکن است اختیار خرید را برای خریدار به عنوان بخشی از یک معامله دیگر مثل انتشار سهام یا بخشی از طرح انگیزش کارکنان اهدا کند؛ در غیر اینصورت خریدار باید مبلغی را به فروشنده برای اختیار بپردازد. هنگامی که قیمت اعمال شده بیشتر از ارزش بازار دارایی پایه باشد، معامله اختیار فروش اعمال می شود. اما برخلاف اختیار فروش هنگامی که قیمت اعمال شده کمتر از ارزش بازار دارایی باشد، اختیار خرید معامله خواهد شد.

به صورت کلی ارزش معاملات اختیار در حال حاضر بسیار مهم است و تفاوت بین ارزش بازار دارایی و قیمت اعمال دارایی را مشخص می کند. علاوه بر این، ارزش زمانی آن که به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد، دومین عامل اهمیت قرارداد اختیار معامله است. اختیار معاملات در حال حاضر موضوع تحقیقات امور مالی و علمی بسیاری از دانشگاه های دنیا است.

اوراق اختیار معامله، جذاب‌ترین ابزار مشتقه

ایلنا: امیری افزود: امروز تنها اوراق اختیار معامله اروپایی را داریم ولی در آینده ای نه چندان دور اوراق امریکایی و انواع دیگر اوراق را خواهیم داشت.

عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم رونمایی از معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: با تنوع اوراق اختیار معامله، سرمایه گذاران می توانند با ترکیب این اوراق، استراتژی های معاملاتی جذابی را در پیش گیرند.

بر اساس پیش بینی های خود از آینده موقعیت های مختلفی بر ابزارهای گوناگون بگیرند و حالات پیچیده ای برای عایدات خود تعیین کنند و این تنها بخش کوچکی از دنیای بزرگی است که ما امروز به آن پا نهاده‌ایم.

به گزارش ایلنا؛ حسن امیری، عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، در مراسم رونمایی از انواع اوراق اختیار معامله معاملات اختیار معامله در بازار سرمایه گفت: نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می‌شود و بر اساس این تقسیم بندی کلی بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب می‌شود.

وی با اشاره به کارکرد اصلی اوراق اختیار معامله گفت: کارکرد این بازار مانند تمامی بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب جهت تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و به منظور پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد.

وی افزود: نوع خاصی از ابزارها که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمامی بازارهای مالی را دارد، انواع ابزارهای مالی مشتقه است که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار گرفته و بر مبنای نوع دارایی تقسیم بندی شده اند: ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام.

به گفته این مقام مسوول، اوراق اختیار معامله، یکی از مهم ترین و البته جذاب ترین این ابزارها است.

حسن امیری، اوراق اختیار معامله را به عنوان یکی از مهم ترین اوراق مشتقه خواند و خاطر نشان کرد: اوراق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مالی مشتقه، با توجه به خواص خود نه تنها یکی از ابزارهای مورد علاقه پژوهشگران حوزه مالی بوده است (تا حدی که رابطه ای برای قیمت گذاری آن شایسته کسب جایره نوبل اقتصاد شده است)، بلکه در میان فعالان عرصه عمل در بازارها نیز یکی از مهم ترین اوراق مشتقه محسوب می شود.

زیرا با خاصیت دوگانه خود یعنی ترکیب اختیار از یکسو و تعهد از سوی دیگر، برخلاف ابزارهایی چون قراردادهای آتی خواستاران بیشتری را مجذوب خود می کند.

وی ضمن اشاره به تاکید دکتر شاپور محمدی بر راه اندازی معاملات اوراق اختیار معامله عنوان کرد: با توجه به اهمیت این ابزار، تلاش گسترده ای برای راه اندازی معاملات اوراق اختیار معامله آغاز شد. تلاشی که نتیجه آن را امروز می بینیم و شاهد آغاز معاملات اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران هستیم. بازاری که با گذر 50 سال از عمر آن، جای خالی چنین ابزاری در آن احساس می شد.

به گفته این عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، با راه اندازی معاملات این اوراق، نه تنها یکی از نیازهای اصلی فعالین این بازار برطرف شده است (که گواه آن انجام بیش از دو هزار معامله تنها در نخستین روز معاملات این ابزار در بورس کالاست)، بلکه یکی از مشکلات اساسی سرمایه گذاران خارجی نیز پاسخ داده شده است.

وی ادامه داد: اکنون سرمایه گذاران ما می توانند با استفاده از این ابزار اقدام به پوشش ریسک های ناخواسته کنند. همچنین می توانند با اخذ موقعیت در این ابزار اقدام به سرمایه گذاری و کسب بازدهی کنند.

معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، این گام را آغازی بر معاملات اوراق اختیار خواند و تاکید کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم تنها آغاز راه بلندی است که در پیش داریم. اکنون تنها معاملات اوراق اختیار معامله را شاهدیم. این امر، موضوعی کوتاه مدت است و در آینده ای بسیار نزدیک معاملات اختیار فروش نیز آغاز می شود.

وی افزود: امروز تنها اوراق اختیار معامله اروپایی را داریم ولی در آینده ای نه چندان دور اوراق امریکایی و انواع دیگر اوراق را خواهیم داشت.

حسن امیری در پایان سخنان خود از دست اندرکاران پروژه اوراق اختیار معامله، دکتر شاپور محمدی ریاست سازمان بورس، دکتر عراقچی معاون اجرایی سازمان، مدیران عامل بورس کالا، بورس تهران و فرابورس ایران و همچنین آقایان ناصرپور، صحرایی، محسنی، صادقی و خانم نظری، مدیران عامل و همکاران فنی در شرکت سمات و همچنین دکتر پیمانی تشکر و قدردانی به عمل آورد.

آیین نامه اعطای واحدهای سرمایه گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس به نوزادان

هیئت وزیران در جلسه ۲۷/۶/۱۴۰۱ به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد ماده (۱۱) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت -مصوب ۱۴۰۰- و بند (ر) تبصره (۲) ماده واحدها قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور -مصوب ۱۴۰۱-، آیین‌نامه اجرایی ماده مذکور و بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اعطای واحدهای سرمایه گذاری به نوزادان

ماده ۱- در این آیین نامه اصلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

۱- وزارت: وزارت امور اقتصادی و دارایی.

۲- سازمان بورس: سازمان بورس و اوراق بهادار.

۳- شرکت سپرده‌گذاری: شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه.

۴- صندوق سرمایه‌گذاری: صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله که مجوز خود را از سازمان بورس و تحت عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام دریافت کرده‌اند.

۵- واحد سرمایه گذاری: واحد سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه گذاری

۶- بانک: بانک ملی ایران و پست بانک ایران.

۷- کارگزاری: شرکت کارگزاری بانک ملی ایران.

۸- شعب: شعب بانک ملی ایران و شعب پست بانک ایران.

۹- متولدین: نوزادانی که از ابتدای سال ۱۴۰۰ متولد شده‌اند یا می‌شوند.

۱۰- سازمان‌های حمایتی: کمیته امداد امام انواع اوراق اختیار معامله خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور.

ماده ۲- وزارت موظف است به منظور آگاهی والدین متولدین در مورد خرید واحد سرمایه‌گذاری از طیق اعتبار اعطاء شده توسط دولت، اطلاع رسانی لازم را از ریق رسانه های جمعی به ویژه از طریق سامانه چاپار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و پنجری ملی خدمات دولت هوشمند و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران انجام دهد.

ماده ۳- سازمان بورس موظف است راهنمای چگونگی خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق های سرمایه گذاری را تهیه و در اختیار سازمان ثبت احوال کشور قرار دهد.

ماده ۴- سازمان ثبت احوال کشور موظف است راهنمای چگونگی خرید واحدهای سرمایه گذاری را در تمامی شعب خود به ولی قانونی متولدین هنگام صدور شناسنامه ارائه نماید.

ماده ۵- سازمان ثبت احوال کشور موظف است حداکثر پنج روز کاری پس از پایان هر ماه تقویمی مشخصات متولدین آن ماه را در مرکز ملی تبادل اطلاعات به وزارت ارائه دهد.

ماده ۶- بانک به عنوان بانک عامل تعیین می شود و وزارت موظف است بر اساس انتخاب والدین نوزاد در پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، مشخصات هویتی نوزاد را برای افتتاح حساب بانک عامل به صورت الکترونیکی و روزانه ارسال نماید.

تبصره- مبلغ تخصیص یافته به هر نوزاد در سال ۱۴۰۰ معادل ده میلیون ریال (۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال) است و این مبلغ هر سال به میزان نرخ تورم سالانه اعلامی مرکز آمار ایران یا حکم مربوط در قانون بودجه سنواتی افزایش می‌یابد. در اجرای بند (ر) تبصره (۲) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، این مبلغ برای مولدین سال ۱۴۰۱، برابر پانزده هزار میلیارد (۱۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال می باشد.

ماده ۷- بانک موظف است با دریافت اطلاعات نوزاد مشمول، نسبت به افتتاح حساب اقدام و شماره شبای حساب افتتاح شده را روزانه از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات به وزارت اعلام نماید. وزارت نیز موظف است بر اساس سال تولد نوزاد مبلغ تعیین شده در این آیین نامه را به صورت روزانه در حساب نوزاد واریز نماید.

ماده ۸- به منظور تبادل اطلاعات و ایجاد خدمات مورد نیاز برای اجرای این آیین نامه و ارایه خدمات هوشمند توسط دولت به والدین متولدین مشمول این آیین نامه به صورت کاملاً الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری به دستگاه های اجرایی یا بانک ها، کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی موظف است حداکثر ظرف یک ماه خدمات مورد نیاز را مصوب و دستگاه های اجرایی مسئول نیز نسبت به ارایه خدمت در مرکز ملی تبادل اطلاعات اقدام نمایند.

ماده ۹- سازمان بورس موظف است فهرست و مشخصات صندوق های سرمایه گذاری شامل نام، مدیر صندوق، بازدهی صندوق در ادوار سه ماهه، شش ماهه و سالانه را به منظور اطلاع رسانی به مشمولین این آیین نامه، حداکثر پنج روز کاری پس از پایان هر ماه تقویمی تهیه کرده و در اختیار بانک و پنجره ملی خدمات دولت هوشمند قرار دهد. بانک موظف است پس از دریافت اطلاعات یادشده از سازمان بورس، آن را در تابلوی اعلانات تمامی شعب خود در سطح کشور و پایگاه اطلاع رسانی بانک، قرار دهد.

ماده ۱۰- بانک موظف است طبق اطلاعات خرید دریافتی از پنجره ملی خدمات دولت هوشمند با مراجعه ولی انواع اوراق اختیار معامله قانونی متولدین به شعب و ارائه درخواست خرید واحدهای سرمایه‌گذاری چند صندوق سرمایه‌گذاری با استفاده از اعتبار ریالی تخصیص یافته به هر یک از متولدین نسبت به خرید واحدهای سرمایه‌گذاری درخواستی از طریق کارگزاری اقدام کند.

تبصره ۱- بانک موظف است حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، بستر لازم به منظور ارائه درخواست خرید واحدهای سرمایه گذاری توسط ولی قانونی متولدین به صورت الکترونیکی را فراهم نماید.

تبصره ۲- سازمان بورس موظف است در صورت انحلال هر یک از صندوق‌های سرمایه گذاری نسبت به اطلاع رسانی به ولی قانونی متولدین از طریق ارسال پیامک جهت جابجایی واحدهای سرمایه گذاری اقدام نماید.

ماده ۱۱- کارگزاری موظف است فهرست واحدهای خریداری شده به نام هر یک از متولدین را در پایان روز خرید واحد سرمایه گذاری به شرکت سپرده گذاری اعلام کند.

ماده ۱۲- سازمان بورس موظف است سازوکار لازم برای ثبت نام متولدین در سامانه سجام و صدور کد معاملاتی برای آنها به صورت غیرحضوری و احراز هویت برخط والدین و ارایه مدارک لازم به مراکز معرفی شده توسط شرکت سپرده گذاری را فراهم نماید.

ماده ۱۳- شرکت سپرده گذاری موظف است واحدهای سپرده گذاری که خرید آنها توسط کارگزاری اعلام شده را تا ارائه سند ازدواج یا پایان (۲۴) سالگی متولدین بلوکه نماید.

تبصره- در صورت فوت متولد پیش از (۲۴) سالگی، واحدهای سرمایه گذاری آزاد و به وراث قانونی تعلق می‌گیرد.

ماده ۱۴- در صورتی که ولی قانونی هر یک از مولدین مایل به جابه‌جایی واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه گذاری باشد، باید هم‌زمان سفارش خرید واحدهای سرمایه گذاری جدید و فروش واحدهای سرمایه گذاری قبلی را به کارگزاری ارائه کند. کارگزاری موظف است پس از دریافت سفارش‌های مذکور، درخواست آزادسازی واحدهای سرمایه‌گذاری بلوکه شده را به شرکت سپرده‌گذاری ارائه دهد.

تبصره ۱- شرکت سپرده گذاری موظف است حدکثر یک روز کاری پس از دریافت درخواست موضوع این ماده، واحدهای سرمایه گذاری بلوکه‌شده را آزاد کند

تبصره ۲- تعداد واحدهای سرمایه گذاری جدید خریداری شده با توجه به ارزش فروش واحدهای سرمایه گذاری فروخته شده و قیمت خرید واحدهای سرمایه گذاری جدید مشخص می شود.

ماده ۱۵- کارگزاری مکلف است پس از خرید واحدهای سرمایه گذاری جدید، اطلاعات مربوط به واحدهای سرمایه‌گذاری خریداری شده را در پایان همان روز به شرکت سپرده‌گذاری اعلام کند. شرکت سپرده‌گذاری موظف است واحدهای سرمایه‌گذاری جدید را بر اساس اطلاعات دریافتی بلوکه کند.

ماده ۱۶- کارگزاری موظف است در پایان هر ماه گزارش کاملی از میزان مصارف اعتبار تخصیص یافته از این محل را به بانک ارائه نموده و متعاقباً بانک موظف است گزارش مزبور را جهت واپایش (کنترل) و نظارت برای وزارت ارسال کند.

تبصره- بانک موظف است در پایان هر سال اعتبار جذب نشده موضوع ماده (۶) این آیین نامه را به وزارت بازگرداند.

ماده ۱۷- با توجه به سقف تعیین شده سالانه برای خرید واحدهای سرمایه‌گذاری، اولویت با متولدین سال ۱۴۰۰ است، در صورتی که اعتبار مورد نیاز برای متولدین هر سال از سقف مذکور بیشتر باشد، سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است مراتب را در اعتبار سال بعد پیش بینی کند.

ماده ۱۸- اعتبار لازم برای اجرای این آیین نامه توسط ستاد ملی جمعیت برای درج در قوانین بودجه سنواتی ذیل اعتبارات پیشنهادی وزارت به سازمان برنامه و بودجه کشور پیشنهاد می گردد. سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است اعتبار پیشنهاد شده را ذیل اعتبارات وزارت ثبت نماید.

ماده ۱۹- سازمان های حمایتی می توانند در صورت موافقت افراد تحت پوشش خود، تمامی فرایندهای ذکر شده در این آیین نامه به جز جابجایی واحدهای سرمایه گذاری را به وکالت از افراد تحت پوشش خود انجام دهند. حکم این ماده برای افراد تحت پوشش سازمان های حمایتی که در قیمومیت قیم قانونی می باشند، منوط به تأیید قیم قانونی می باشد.

ماده ۲۰- هر گونه سیاستگذاری مرتبط با بازار سرمایه که در این آیین نامه مسکوت مانده است به تشخیص شورای عالی بورس و اوراق بهادار خواهد بود.

ماده ۲۱- وزارت مکلف است گزارش عملکرد این آیین نامه را هر شش ماه یکبار به کمیسیون های فرهنگی و اجتماعی مجلس شورای اسلامی ارایه نماید.